Delta varyantı: En güçlüsü, en hızlısı ve en bulaştırıcısı! Tek doz BioNTech aşısı yüzde 33 koruyor!

"HER ŞEY BİTTİ DEMEK İÇİN ÇOK ERKEN"

Prof. Dr. Kurugöl, "1 Temmuz'dan itibaren kısıtlamalar kaldırılıyor. Türkiye aşılamada çok iyi gidiyor ama böyle olunca rehavet artıyor. 'Her şey bitti' demek için çok erken. Kurallara uymamaya yönelik bir eğilim var ama bu doğru değil. Aşılı kişi sayısı yaklaşık 45 milyon ama bunların 30 milyonu tek doz aşılı. BioNTech aşısının daha yaygın yapıldığı göz önünde bulundurulursa, peki tek doz BioNTech aşısı Delta varyantından koruyor mu? Alfa (İngiliz) varyantında BioNTech'in bir dozdan sonra yüzde 90'a yakın bir koruyuculuğu olduğu biliniyordu. Bundan dolayı da 1. ve 2. doz arası altı haftaya çıkarılmıştı; böylece 18 yaş üstüne kadar inildi; ama Delta varyantıyla ilgili son gelişmeler bu bilginin yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini söylüyor" dedi.

Delta varyantı ne kadar tehlikeli?

Delta varyantı, çok tehlikeli bir varyant; çünkü çift mutasyonlu. İki mutasyonlu virüs birleşti ve üçüncü süper bulaştırıcı bir tür oluştu. Bu yeni türün antikordan kaçma özelliği var ve şimdiye kadar bildirilen varyantların en güçlüsü, en hızlısı ve en bulaştırıcısı.

Tek doz BioNTech aşısı Delta varyantından koruyor mu?

Delta varyantı görülen vakalara karşı, BioNTech aşısının ilk doz koruyuculuğu yüzde 33. Tek doz BioNTech aşısı yapıldığında İngiliz varyantına karşı kabul edilebilir bir oranda koruma sağlıyor ama Delta varyantına karşı sağlamıyor.

İngiltere'de vaka sayıları arttı. Orada da hakim varyant Delta mı?

İngiltere'de vaka sayıları aşılama oranları yükseldiğinde binlere düşmüştü ama son zamanlarda 11 binlere çıktı. İlk başlarda sebebin kurallara uymama, kısıtlamaların kalkması olduğu düşünülüyordu ama bunun nedeninin Delta varyantı olduğu anlaşıldı. İngiltere'de yeni vakaların yüzde 90'ından fazlası Delta varyantından oluşuyor. Bu nedenle İngiltere normalleşmeyi erteledi. Delta varyantı, Alfa varyantına göre yüzde 60 daha bulaştırıcı ve bir kişi, ortalama üç kişiye bulaştırabiliyor ve süper bulaştırıcı olabiliyor. Daha ciddi hastalığa yol açtığına yönelik bilgiler de var; İngiltere'den gelen veriler hastaneye yatış riskinin Alfa varyantına göre iki kat daha fazla olduğunu gösteriyor. Daha ciddi hastalığa yol açtığı belirtiliyor ama daha destekleyici çalışmalara da ihtiyaç var.

Delta varyantı en çok kimlerde görülüyor?

Çok kesin olan bir şey var ki; yeni vakaların çoğunluğu çocuk ve genç erişkin. Bu kişilerin büyük çoğunluğu aşısız ve tek aşılı.

Delta varyantı şu ana dek kaç ülkede tespit edildi?

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre Delta varyantı, 92 ülkede görülüyor. Bunların içerisinde bizi en çok ilgilendiren ülkeler Rusya ve İngiltere. Rusya Moskova'da Delta varyantı nedeniyle vaka sayıları üçe katlandı. Rekor sayıda vakaya ulaşıldı. Yeni vakaların yüzde 90'ı yine Delta varyantı. Dünyaya yayıldığı ortada. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'ne göre şu anda Türkiye'de Delta varyantı yüzde 3.4 olarak görülüyor. Ama çok bulaşıcı bu varyantın, bizim ülkemizde de yayılması ve hakim olma olasılığı çok yüksek.

Delta varyantı nasıl bu kadar yayıldı?

Delta varyantı en çok seyahatle bulaşıyor. Hindistan'dan İngiltere'ye çok fazla insan geldiği için İngiltere'de bu kadar arttı. İngilizler de Portekiz'e bulaştırdı. Şu anda Portekiz'de Delta varyantı oranı yüzde 70'lere çıkmış durumda ve vaka sayıları da beş kat arttı.

Turizmin açılması bizde de Delta varyantının artmasına zemin hazırlar mı?

Turizm açılıyor, özellikle Rusya'dan gelecek turistlerle bizim için de aynı durum söz konusu olabilir. Uzmanlara göre, 500 kişi geldiğinde bunlardan en az birinin Delta enfeksiyonu geçirmesi ve süper bulaştırıcı olması olasılığı var. Bu da Türkiye'de de çok kısa sürede Rus ve İngiliz turistlerden artış olacağını gösteriyor. Temmuz ortasındaki kurban bayramı tatilindeki insan hareketliliği artışı da Delta varyantının artacağının işareti.

Delta varyantının Türkiye'de artması nasıl engellenir?

Bu durumun engellenmesinin çok kolay olduğunu düşünmüyorum. Rusya'dan ve İngiltere'den gelenlerden PCR istenmesinde ve önlem alınmasında çok büyük yarar var. Bu, varyantın daha az girmesi için bir fırsat olur. Yayılmayı çok önlemez ama erteler. Bu da aşılama için bize zaman kazandırır; ama tamamen durduramayacağımız ortada. Bu nedenle en iyi çözüm; en kısa sürede olabildiğince insanı aşılamak.

Aşılananların büyük kısmı tek doz aşılı. Tek doz aşılı kişilerde Delta'nın neden olduğu hastalığa karşı koruyuculuk oranı ancak yüzde 33'tür. İstenilen düzeyde değil ama iki doz yapıldığında yüzde 88'lere, hastaneye yatışları önlemede yüzde 96'ya çıkıyor, ölümleri engellemede de çok etkili ama BioNTech aşısı tek doz yapıldığında Delta varyantına karşı koruyuculuk sağlamıyor.

BioNTech aşısında iki doz arasındaki sürenin kısaltılması fayda sağlar mı?

Ülkemizdeki aşı programında değişiklik yapılması lazım. Delta varyantı bizde de artarsa diye dozlar arasındaki bekleme süresi altı haftadan üç veya dört haftaya indirilmeli. Delta varyantı aşılanmayı çok daha önemli bir hale getirmiştir.

Ne yapmalıyız?

"Aşı yaptırdım" diye rehavete kapılmayın. İkinci aşınız yapılıncaya kadarki süreçte çok sıkı korunun. Mesafenin de 1.5 metre değil iki metre olması lazım. Maske takma, el yıkama ve havalandırma gibi kurallara daha sıkı uyalım çünkü Delta varyantı sıkıntılı.

Sputnik V aşısının Delta varyantına karşı koruyuculuğu nedir, bahseder misiniz?

Rus aşısı Sputnik V'nin Delta varyantına karşı şimdiye kadar sonuçları yayınlanmış diğer aşılardan daha etkili olduğu öne sürülüyor. Bunu Rus bilim insanları söylüyor; ama bu konuda hiçbir bilimsel çalışma yapılmadı, bir bildiri yayınladılar. Sadece bu bildiriye dayanarak Rus aşısının Delta varyantına karşı daha koruyucu olduğunu söylemek doğru değil.

Peki, Sinovac aşısı Delta varyantına karşı ne kadar etkili?

Çin aşısı Sinovac için de maalesef Delta varyantına karşı ne denli etkili ya da etkisiz olduğuna dair bir çalışma yok. Sadece gözlemler var. Endonezya'da sağlık çalışanlarına Sinovac yapılmıştı. Geçen hafta iki doz Sinovac aşısı yapılan 350 sağlık çalışanı Covid'e yakalandı ve çok sayıda sağlık çalışanı hastaneye yatırıldı.

Sinovac'ın koruyuculuğu zaman içerisinde azalıyor mu?

Türkiye'de sağlık personelleri ocak ayında aşılandı. Aşılama öncesi sağlık çalışanlarında yaşanılan ölümleri Sinovac ile yaşamadık, canlarımızı kaybetmedik; ama inaktif aşı olan Sinovac'ın zaman içerisinde koruyuculuğu azaldı ve sağlık personelleri arasında vakalar görülmeye başladı. Bu nedenle sağlık personeline hatırlatma dozunun yapılması gündeme geldi ve Sağlık Bakanımız Fahrettin koca, üçüncü dozun temmuz ayında yapılacağı müjdesini verdi. Hatırlatma dozunun tüm varyantlara karşı çok daha etkili olduğu gözlenen BioNTech aşısıyla yapılması gerektiğini düşünüyorum. En güçlü, en bulaştırıcı olan Delta varyantının, daha savunmasız olanları hasta edip öldüreceği ortada. Buna en iyi çözüm mümkün olduğunca çok insanın aşılanması. Tek kurtarıcı aşılardır. Aşılamada yüzde 70'leri geçersek Delta varyantına bağlı dördüncü dalgadan korunmuş oluruz. Dördüncü dalgayı ya görmeyiz ya da bizi teğet geçebilir.

Delta varyantının çocukları ve gençleri daha çok etkilediğini söylediniz. Bu konuda ne önerirsiniz?

Delta varyantının çocukları ve gençleri daha çok etkilediği göz önüne alındığında gençlerin özellikle de üniversite açılmadan önce aşılanmasında yarar olduğunu düşünüyorum. Yine erken gevşedik, kuralları hiçe saymak ve maske çıkarmak için çok erken. Henüz o aşamaya gelmedik; ancak toplumsal bağışıklık yüzde 70'e ulaştığında maskeyi çıkartabiliriz. Maskesiz, mesafesiz günleri görmek için, kurallara devam etmeliyiz ve sıramız geldiğinde aşılarımızı olmalıyız.