"Uçak kiralama oyunları"
HABERTÜRK EKONOMİ KOORDİNATÖRÜ GÜNTAY ŞİMŞEK YAZDI
“Ulaştırma Bakanlığı'nda yanlış işler olmaz mı?” sorusunu önceki yazımda gündeme getirdik. Bugün ise kaldığımız yerden devam edelim. Ama önce 1 Temmuz 2007 tarihli Sabah’taki uyarı niteliği taşıyan satırlarıma göz atmamız gerekecek.
Bu yazı, Atlasjet Havayolları’nın uçağının düşmesinden önce yazıldı. Eğer Ulaştırma Bakanlığı ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü dikkate almış olsaydı, 30 Kasım 2007’de Atlasjet’in uçağı düşmeyecek ve belki de bugün 49 yolcu ile 7 mürettebat hayatta olacaktı.
Yayınlandığı tarihte Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ve Sivil Havacılık Genel Müdürü Ali Arıduru’nun cevap veremediği, ancak gereğini de yapmadığı “Uçak kiralama oyunları” başlıklı, 1 Temmuz 2007 Pazar günü yani uçağın düşmesinden 153 gün önce Sabah Gazetesi’nde uyarı niteliği taşıyan işte o yazı:
“Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) geçmiş yıllarda çok eleştirilen uygulamaları nereden icap ettiyse yeniden sahneye koymaya başladı.
Ulaştırma Bakanlığı'nın 3–4 yıldır üzerinde hassasiyetle durduğu kanun ve nizamlara uygun hareket etme prensibini terk eden SHGM, özellikle yurtdışından kısa süreli uçak kiralamada bazı şirketleri kayırırcasına hareket etmeye başladı.
Mesela, bazı havayolları 2006'nin ikinci döneminde sektörde durumun kısmen bozulması üzerine uçaklarını yurtdışına kiraladı. Bazıları ise daha istikrarlı bir politikayla iç hatlardaki yolcu artışını değerlendirerek, filosunu, pilotunu, hostesini, teknisyenini ve diğer personelini tutarak kışın zor şartlarını atlatıp baharla birlikte yeni sezona girdi. Ve yoğun sezonda elde etmeyi planladığı gelirle düşük sezonun giderlerini pozitife çevirmek için yola koyuldu.
Fakat SHGM prosedürlere ve kendi uyarılarına sırt çevirerek bazı havayollarının uçaklarını yurtdışına kiralamasına rağmen yurtdışından sadece yoğun sezonda kullanılmak üzere yeniden uçak kiralamasına onay verdi.
Bu durumda kışın filosunu ve personelini tutan havayollarının zararını kim temin edecek? Hâlbuki 14 Nisan 2007'de SHGM, havayollarına yazı yazarak, uçaklarını yurtdışına kiralayan şirketlerin yeniden uçak kiralamayacağına yönelik uyarıda bulunmuştu. Şimdi ise kendi uyarısına kendisi uymuyor. Yurtiçinde piyasa iyi değil diye uçaklarını yurtdışına kiralayan havayollarına SHGM hangi mantıkla ve ne karşılığında yeniden uçak kiralama izni veriyor? Bazı havayollarını neden kayırarak Türkiye'de havacılık sektörünün bozulmasına sebep oluyor? Peki, 2006'da aynı durumda olan bazı havayollarına neden izin vermedi? Sivil Havacılık Genel Müdürü Ali Arıduru'nun sektörün kafasını karıştıran bu konulara açıklık getirmesi gerekiyor.”
Atlasjet Havayolları, kiralık uçağını düşürmeden aylar önce bu uyarı niteliğindeki yazıyı kalem almıştım. Şirketin ismini yazmadan, hatalara dikkat çektim, ama Ulaştırma Bakanlığı yetkilileri bilinçli bir şekilde uçak kiralama oyunlarına göz yummayı tercih ettiler.
O tarihte bu yazı üzerine Genel Müdür Ali Arıduru telefonla aradı; ‘Türkiye’ye turist gelmek istiyor. Havayolları da bunları taşımak istiyor. İzin vermeyelim mi?’ Şeklinde savunma yaptı. Ancak resmi açıklama yapmak istemedi, cevap da vermedi. Kendi genelgesini kendisi çiğneyerek, filosundaki 7 uçağı sezon başında Suudi Arabistan’a kiralayan Atlasjet’e kurallara aykırı bir şekilde World Focus Airlines’tan uçak kiralama izni verdi. Onlarda uçağı kiralayıp, Isparta’ya uçarken düşürdüler.
Ulaştırma Bakanlığı, benzer şekilde uçak kiralama kolaylığını, Yavuz Çizmeci’nin MNG Havayolları Genel Müdürü olduğu dönemde Rus yapımı kargo uçakları için de göstermişti.
Halihazırda da Ulaştırma Bakanlığı bürokratları Atlasjet ve Ankair (World Focus Airlines) ile sıcak ilişkilerini devam ettiriyor, hatta halkaya yeni bir şirket eklemek üzereler. Ucuza kiralanan, ama uçuş güvenliği riski taşıyan (Irak’ta düştüğü gibi) Rus yapımı uçaklar içinse hiç dikkatli davranmıyorlar…
Atlasjet’in düşen uçağında hayatını kaybedenlerin yakınları davalarına yukarıdaki bilgileri de ekleyebilirler. Çünkü, Ulaştırma Bakanlığı bu tarz uyarılara kulak asmıyor.
