İlk kurşunu Ali Efe attı!

ABDULLAH KILIÇ/HABERTÜRK TV

16 Mayıs’ta İstanbul’dan hareket edecek Bandırma Vapuru’na bindiğinde dönüşü olmayan bir yola çıktığını biliyordu. Öyle de oldu. Daha Samsun’a ayak basar basmaz, esaret altındaki bir milletin özgürlüğüne kavuşması için kellesini koltuğa almıştı! Müzakereler, mütarekeler yapıldı ve nihayet kongreler başladı. Sonra ortak karar açıklandı: Ya istiklal ya ölüm! Ya esaret ya özgürlük!

15 Mayıs’ta kötü haberi almıştı. Anadolu’ya gitmek için bavulunu toplarken İzmir’in düşman tarafından işgal edildiğini öğrenmiş, yüreğine derin bir sızı düşmüştü. “Geldikleri gibi giderler” cümlesi bir teselli ifadesi değil; bu uğurda yapacağı mücadelenin ilk sinyali ve belki de yeminiydi.

Samsun’da yanan meşale, Anadolu’nun dört bir yanını aydınlatmaya başladı. 15 Mayıs 1919’da İtilaf Devletleri’nin gözetiminde Yunan askerleri İzmir rıhtımına çıktı. İzmir'de bu işgale karşı koyacak bir askeri güç yoktu, zaten dönemin askeri komutanı da teslim olun emrini çoktan vermişti. Sembolik de olsa ilk direnişi Hasan Tahsin gösterdi. Bir Yunan askerini öldüren Hasan Tahsin, yediği kurşunlarla orada şehit oldu. İşgalin ilk iki gününde İzmir ve çevresinde 5 bin Türk hayatını kaybetti.

Gün geçtikçe ölümler artıyor, Anadolu’dan Mustafa Kemal’den gelen haberler halkın bir nebze de olsa gönlünü ferahlatıyordu. İzmir’de de çok geçmeden bu moralin tesiriyle Kuva-i Milliye birliği oluşturuldu. Yunanlılara karşı yerel direnişler gerçekleştirildi.

Koleksiyoner Muhammet Yüksel’in arşivinden çıkan bu tarihi fotoğrafta Sarı Efe Edip Bey, Hamit Şevket Bey, Murat Fuat Bey ve Zabit Fuat Bey görülüyor. Ödemiş’te Kuva-i Miliye’yi kuran Tahir Fethi ve Ali Rıza ile beraber Hamit Şevket Bey de vardı.

Aydın’da ise direnişin destanını Yörük Ali Efe reisliğinde efeler yazdı. 16 Haziran’da Aydın’ın Çine ilçesinde Malgaç Demiryolu’nun yanındaki Yunan Karakolu’nu basarak bölgedeki efsane direnişin fitilini ateşledi. Bu aynı zamanda Ege’de Yunanlılara karşı ilk organize eylemdi. Yörük Ali’nin başında bulunduğu kuvvetler, düzenli ordu kurulana kadar yirmi aylık bir süre düşmanın Aydın üzerinden Anadolu içlerine ilerlemesini engelledi.

Habertürk Tv Haber Koordinatörü Abdullah Kılıç’ın ulaştığı fotoğraflar, Ege’deki mili direnişin hikayesini anlatıyor. Fevzi Çakmak kumandasındaki ordunun Yunanlıları Afyon ve Uşak’tan püskürtmesi, İzmir’in düşman işgalinden kurtarılmasından sonra kordon da asker yürüyüşü, Yunanlı esirler ve Atatürk’ün nadir bulunan fotoğrafları Milli Destan’ın görsel belgeleri niteliğinde…