İstanbul Sözleşmesi nedir?

İstanbul Sözleşmesi gündemin merak edilen konuları arasında. Kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesi amaçlanan toplam 46 ülkenin bulunduğu bir sözleşme. İstanbul Sözleşmesi nedir? İstanbul Sözleşmesi maddeleri nelerdir? İşte o sözleşme

Giriş: 22.07.2020 - 08:51 Güncelleme: 22.07.2020 - 08:51

Kadına yönelik şiddetle mücadele kapsamında imzalanan İstanbul Sözleşmesi vatandaşlar tarafından yoğun bir şekilde araştırılmaya ve sorgulanmaya başlandı. Kadına şiddet konusunda önemli bir yer tutan İstanbul Sözleşmesi maddeleri merak ediliyor. Türkiye’de kadın cinayetleri sonrasında sık sık gündeme gelen İstanbul Sözleşmesi nedir? İstanbul Sözleşmesi neyi öngörüyor? İstanbul Sözleşmenin devlet düzeyinde talepleri nelerdir? İstanbul Sözleşmesi amacı nedir? İstanbul Sözleşmesi kapsamındaki suçlar nelerdir? Özellikle başta kadınlar olmak üzere kadın haklarını savunan tüm vatandaşların merak ettiği bütün konuları ve soruları detayları ile sizler için derledik.

REKLAM

İstanbul Sözleşmesi Nedir?

Toplamda 46 ülkenin yer aldığı Avrupa Konseyinin “ kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesi ve bunlarla mücadeleye dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi’ne ” verilen isimdir. Bu sözleşme İstanbul’da imzalandığı için uluslararası platformda İstanbul sözleşmesi olarak bilinmektedir.

İstanbul Sözleşmesi; “Council Of Ministers Of The Council Of Europe” yani Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin 30 Nisan 2002 tarihli “Kadınların Şiddete Karşı Korunmasına ilişkin tavsiye kararı, sözleşme haline getirilip 7 Nisan 2011 tarihinde onaylanmış ve 11 Nisan 2011 tarihinde imzaya açılmıştır. Belgeyi onaylayan ve imzalayan ilk ülke Türkiye'dir.

İstanbul Sözleşmesini, imzaya açıldığı ilk gün imzalamış olan Türkiye'nin meclisinde 24 Kasım 2011tarihinde onaylandı, 8 Mart 2012 tarihinde ise resmî gazetede yayımlandı ve aynı yıl 6284 sayılı ‘Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’ ülkemizde yürürlüğe sokuldu. Sözleşmenin yürürlüğe girmesi için sekizi Avrupa Konseyi üyesi olan on ülke tarafından imzalanması şartı vardı ve Türkiye'nin ardından 2013-2015 yılları arasında 18 ülke daha sözleşmeye imza attı. Bu ülkeler Andorra, Arnavutluk, Avusturya, Bosna-Hersek, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İspanya, İsveç, İtalya, Karadağ, Malta, Monako, Polonya, Portekiz, Sırbistan, Slovenya’dır. On ülke şartının yerine getirerek 19 ülke tarafından imzalanmış olması, 22 Nisan'da Andorra'nın onayı ile yerine getirilmiş oldu. Andorra parlamentosunun onaylamasından sonra üç ay beklendi; İstanbul Sözleşmesi'nin onaylanmasına ilişkin kanun, 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmiş oldu. Mart 2019 yılı itibarıyla 46 devlet ve 2017 yılında da Avrupa Birliği tarafından imzalanarak kabul edildi.

REKLAM

İstanbul Sözleşmesi'nin Amacı Nedir?

Avrupa Konseyi'nin, kadınlara yönelik gerçekleştirilen her türlü şiddet ve özellikle ev içi şiddetin önlenmesi ve bunlarla mücadeleye ilişkin yapılan bu yeni sözleşmesi, ciddi bir insan hakları ihlali oluşturan bu sorunu en kapsamlı şekilde ele almasıdır. Özellikle birçok ülkenin ortak bir şekilde aynı düşünceyi benimseyip savunmasını öngörerek imzaladığı bir uluslararası bir anlaşma olmasıdır. Sözleşmede yer alan her tür şiddete karşı sıfır tolerans gösterilmesini hedefler ve Avrupa ile birlikte ve ayrıca onun sınırlarını da aşan geniş bir alanda mağdurların daha güvenli yaşanabilmesini sağlama yolunda atılan çok önemli bir adımdır. Sözleşme maddelerinden birisi olan, yalnızca Sözleşmeye taraf olan devletlerin vatandaşı olan kadınlar için değil, sığınmacı ve hukuki durumu ne olursa olsun göçmen kadınlar için de koruma sağlamasıdır.
Şiddetin önlenmesi, mağdurların korunması ve şiddet uygulayanların adalete teslim edilerek hak ettiği şekilde cezalandırılması, bu sözleşmenin temel taşlarını oluşturmaktadır. Bununla birlikte toplumun her ferdini, özellikle de ayrıcalıklı olduğunu düşünen erkekleri ve erkek çocuklarını, tutumlarını olumlu bir şekilde değiştirmeye davet ederek, bireylerin vicdanlarını ve düşüncelerini değiştirmeyi amaçlar. Esas itibariyle, erkeklerle kadınlar arasında daha fazla eşitlik sağlamaya yönelik çağrının yeniden yapılmasını sağlamaktır. Ayrıca unutulmamalıdır ki kadınlara yönelik gerçekleşen şiddetin kökleri olarak, toplumda erkek ve kadın arasındaki eşitsizliğe dayanmakta ve bir hoşgörü ve inkâr kültürünün sonucu olarak sürdürülmektedir.

REKLAM

İstanbul Sözleşmenin Devlet Düzeyinde Talepleri Nelerdir?

Kadınlara yönelik gerçekleştirilen şiddetin kabullenilmesine sebep olan bütün tutumların, toplumsal cinsiyet rollerinin ve klişelerin kökten değiştirilmesi;
Mağdurlara tam kapasiteli destek için mağdurlar üzerinde çalışan profesyonel kadroların gerekli şekilde eğitilmesi;
Farklı şiddet türleri ve bunların travma yaratıcı özellikleri hakkında farkındalık yaratılması amacını gütmek;
Eğitimin her kademesinde, eşitliği ele alan konuların ders müfredatına dahil edilmesini sağlayarak bu farkındalığı yaygınlaştırarak eğitimi süreğen hale getirmek;
Halka ulaşabilmek adına ülkenin başta STK'lar olmak üzere tüm güvenlik güçleriyle, medyayla ve özel sektörle işbirliği yapılmasını sağlamak.

REKLAM

Tüm tedbirler kapsamında, mağdurların ihtiyaçlarına ve güven içinde olmalarına en büyük önemin verilmesinin sağlanarak korunması;
Şiddet gören mağdur kadınlara ve çocuklarına psikolojik ve hukuki danışmanlığın yanı sıra tıbbi yardım da sağlayan özelleşmiş destek hizmetlerinin düzenlenmesi ve bu anlamda her türlü desteğin mağdura sağlanması;
Yeterli sayıda sığınma evinin tahsis edilmesi ve günün her saati kullanılabilecek ücretsiz telefon yardım hatları sağlanarak mağdurların temel ihtiyaçlarının karşılanması.

Kadınlara yönelik gerçekleştirilen sözleşme kapsamındaki her türlü şiddetin suç sayılmasının ve gerekli cezaların verilmesinin sağlanması;
Kadınlara yönelik şiddetlerde özellikle gelenek, töre, din, ya da "namus" gerekçelerinin, herhangi bir şiddet eyleminin kesinlikle konusu ve bahanesi olarak kabul edilmemesinin sağlanması;
Soruşturma ve yargılama sürecinde mağdurların özel koruma tedbirlerinden yararlanmalarının mümkün olduğunca güven verici bir şekilde sağlanması;
Kolluk kuvvetlerinin şiddet görenlerin yardım istemeleri dahilinde anında yardıma gidebilmelerinin ve tehlikeli durumlara yetkinlikle müdahale etmelerinin sağlanması.

REKLAM

İstanbul Sözleşmesi Kapsamındaki Suçlar Nelerdir?

Sözleşme taraf devletlere, aşağıda belirtilen davranışlara yönelik cezai veya başka bir hukuki yaptırım öngörmeyi zorunlu hale getirmiştir, buna göre;

Burada açıkça verilmek istenen mesaj, kadınlara yönelik şiddetin ve ev içi şiddetin özel hayatta kesinlikle saklı kalacak konular olmadığının bilincinde olunmasıdır. Ayrıca mağdur olan kimse failin eşi, hayat arkadaşı ya da ailenin her hangi bir ferdi ise, yani eş kardeşleri, yiyenler, kuzenler, kan bağı içerisindeki akrabalar aile içinde işlenen şiddet ve suçların özellikle travma yaratıcı etkisini vurgulamak üzere bu kişinin cezası daha da ağırlaştırılabilir olmasıdır.

Haberi Hazırlayan: Mehmet Kılıç

GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ