İstinye'de tersine dünya

Borsa İstanbul'da son 2 ayda daha önce görülmedik hareketlere şahit oluyoruz. Yabancı yatırımcıların pandemi nedeniyle tüm gelişmekte olan ülke borsalarından olduğu gibi Borsa İstanbul'dan da çıkmaya karar vermesi ile yabancı payı yüzde 65'in üstünden yüzde 55'in altına gerilerken yabancının ağırlıklı olarak bulunduğu borsanın en büyük 30 şirketinin hisseleri olumsuz etkilendi. Yabancı çıkarken faiz orınının hızla düşmesi ve döviz ile altın fiyatının zirveye ulaşmış olması nedeniyle yerli yatırımcılar borsaya yöneldi. Son 6 ayda yaklaşık 350 bin yeni yatırımcı barsaya 45 milyar liraya yakın para getirdi. Ancak yatırımcılar özellikle bazı spekülatörlerin de sosyal medya kanalıyla yönlendirmesi ve dedikodu mekanizmasının devreye girmesi ile yabancıların çıktığı büyük şirketler değil daha küçük ve orta halli şirketlere yönelince şirketlerin piyasa değerlerinde anormallikler oluşmaya başladı.

YÜZDE BİN KAZANÇ İŞTAH KABARTTI

Bazı hisselerin yüzde 2 bin yüzde bin yükseldiği ortamda yatırımcılar daha büyük ve derinliği daha fazla dolayısıyla yukarı doğru sert hareket ettirilmesi zor hisseler yerine günlerce tavan olan hisseleri daha cazip buldu. Buradaki yükselişler borsayla henüz yeni tanışan yatırımcıların iştahını kabarttı. Sosyal medyadan körüklenen 1 gecede zengin olma hayalleri ile yeni yatırımcılar işeret edilen hisselere gidince büyük şirketlerin piyasa değerleri borsanın dip değerleri gördüğü seviyenin bile altında kalırken küçük ve orta boy şirketlerin piyasa değerleri inanılmaz yükseldi.

PİYASA DEĞERİ ÇOK MU ŞİŞTİ?

Şirketlerin piyasa değerlerinin yani fiyatının yüksek olup olmadığı bir kaç yöntemle ölçülebiliyor. Ancak bunlar içinde en önemlisi piyasa değerinin defter değerine oranlanması yoluyla ulaşılan sonuç. Yani Piyasa değeri/Defter değeri formülünden yola çıkılarak şirketin o günkü piyasa değerinin varlıklarına oranla ucuz mu pahalı mı olduğu sorgulanmaya çalışılıyor. Piyasa değeri şirketin hisse fiyatının hisse adedi ile çarpılması sonucu elde edilen değeri ifade ediyor. Yani şirket o gün o fiyattan satılırsa toplam değerinin ne olduğunu gösteriyor. Peki defter değeri ne? Bir bilanço tablosunda aktifler işletmenin varlıklarını pasifler ise kaynaklarını gösteriyor. İşletme kaynakları borçlar ile özkaynaklar toplamını ifade ediyor. Defter değeri ise işletme varlıkları ile borçları arasındaki farkı iade ediyor. Bu da işletmenin özkaynakları toplamına eşittir. Aynı zamanda bu fark işletmenin borçlarından arındırılmış net varlık değeridir. İşte Borsa İstanbul'da hisseleri işlem gören şirketlerin piyasa değerinin bu net özvarlığına oranına bakarak şirketlerin son dönemdeki piyasa hareketi ile nasıl bir duruma geldiklerini ölçmeye çalıştık. Elbette yazılım gibi bazı sektörlerde defter değerinin piyasa değerinin değerinin altında olması normal. Ancak borsada tüm şirketler bu açıdan incelendiğinde bariz bir fark ortaya çıkmıyor. O da büyük şirketlerin birçoğunun bugün özvarlıklarını )yani kasasındaki parayı, elindeki makineleri, ürünleri, arsaları, arazileri, binaları) satsanız bugünkü piyasa değerinin yarısına bile gelmiyor. Oysa küçük ve orta boy şirketlerde ise durum bunun tam tersi.

BÜYÜKLER ŞİRKET VARLIKLARININ YARISINDA İŞLEM GÖRÜYOR

Borsa İstanbul'un ve Türkiye'nin en büyük 30 şirketinin sadece 11'nin ve yine Türkiye'nin en büyük 100 büyük şirketinin 57'sinin piyasa değeri defter değerinin (net varlık değeri) biraz üstüne ancak çıkıyor. Geri kalanlar defter değerinin altına işlem görüyor. Şirket isimleri son 2 aylık hisse fiyat performansı ve PD/DD oranları aşağıda yer alıyor. Görülen o ki isimlerini duyduğumuzda güven duyduğumuz şirketlerin hisseleri borsaya bu yatırımcı akınına rağmen şirket varlıklarının yarısında işlem görüyor. Sadece pandemi nedeniyle BİM ve Migros gibi parekende şirketlerinde beklenen kar artışı nedeniye bu hisseler defter değerinin üstünde işlem görüyor. Şu bilgiyi de vermekte fayda var Türkiye'nin uluslarararası piyasalarda gözde olduğu 2006-2012 arasında Türk şirketler ve bankalar defter değerinin 4,5 katına satılıyordu. Ancak son yıllarda bu oran 1.1'e kadar inmişti. Yani iyi şirketlerde bu oranın gelecek beklentisi nedeniyle 2,3 kat olması gayet normal. Görülen bilinen karlı ve büyük şirketlerde bunun bugün itibarıyle gerçekleşmediği.

56 ŞİRKET VARLIĞININ 5 KATINDAN FAZLA DEĞERDE

Fakat küçük ve orta boy işletmelerde durum bunun tam tersi. Borsada işlem gören küçük şirketlerin piyasa değeri son 2 ayda hisselerin anormal yükselmesi ile şirketlerin özvarlıklarını katladı. Öyle ki tam 28 şirketin piyasada değeri özvarlığının 10 katından ve 56 şirketin piyasa değeri de net varlığının 5 katından daha yüksek hale geldi. Hatta özvarlığının 50 katı piyasa fiyatı ile değerlenen şirket bile var. Şunu da hatırlatalım bu şirketlerin büyük bölümünün piyasa değerleri yıllardır defter değerinin yarısından daha düşük fiyata işlem görüyordu.

64 ŞİRKETİN PİYASA DEĞERİ ÖZVARLIĞININ ALTINDA

Ad	23 Mart-21 Mayıs %Değ.	PD/DD
Net Holding	87	0,3
Torunlar GMYO	44	0,3
Akiş GMYO	52	0,4
Emlak Konut GMYO	27	0,4
İş Bankası (C)	7	0,4
İş GMYO	38	0,4
Özak GMYO	37	0,4
T. Halk Bankası	13	0,4
Türk Hava Yolları	44	0,4
Yapı ve Kredi Bank.	24	0,4
Yeşil Yatırım Holding	95	0,4
Akbank	2	0,5
Albaraka Türk	28	0,5
Borusan Mannesmann	55	0,5
Edip Gayrimenkul	102	0,5
GSD Holding	90	0,5
Halk GMYO	41	0,5
Kiler GMYO	68	0,5
Marka Yatırım Holding	100	0,5
Martı GMYO	117	0,5
Metro Holding	71	0,5
Panora GMYO	31	0,5
Sabancı Holding	22	0,5
T.S.K.B.	17	0,5
Tek-Art Turizm	103	0,5
Vakıflar Bankası	5	0,5
Yeşil Yapı	91	0,5
Alarko GMYO	54	0,6
Eczacıbaşı Yatırım	45	0,6
Garanti Bankası	10	0,6
Şekerbank	38	0,6
Trakya Cam	39	0,6
Adana Çimento (C)	15	0,7
Adese Alışveriş Ticaret	83	0,7
Avrasya GMYO	99	0,7
Doğan Holding	25	0,7
Hatay Tekstil	121	0,7
Kardemir (B)	39	0,7
Kardemir (D)	36	0,7
Reysaş GMYO	21	0,7
Uşak Seramik	76	0,7
Ak Enerji	67	0,8
Akın Tekstil	109	0,8
Aksa Enerji	53	0,8
Anadolu Grubu Holding	28	0,8
Anel Elektrik	45	0,8
Atakule GMYO	67	0,8
Batı Çimento	60	0,8
Bera Holding	78	0,8
Borusan Yat. Paz.	52	0,8
Çimsa	29	0,8
Deniz GMYO	57	0,8
Enka İnşaat	7	0,8
Ereğli Demir Çelik	8	0,8
Gözde Girişim	78	0,8
Kardemir (A)	47	0,8
Metro Petrol ve Tesisleri	120	0,8
Şişe Cam	35	0,8
TAV Havalimanları	39	0,8
Anadolu Efes	3	0,9
Eczacıbaşı İlaç	54	0,9
Göltaş Çimento	62	0,9
Vakıf GMYO	71	0,9
Yeni Gimat GMYO	11	0,9

267 ŞİRKETİN PİYASA DEĞERİ ÖZVARLIĞININ ÜSTÜNDE

Ad	23 Mart-21 Mayıs %Değ.	PD/DD
Özbal Çelik Boru	87	50,9
Viking Kağıt	51	44,1
Doğtaş Kelebek Mobilya	87	42,2
Migros Ticaret	53	38,8
Döktaş Dökümcülük	112	34,3
Mardin Çimento	21	29,5
Kent Gıda	189	24,7
Yeşil GMYO	80	21
Burçelik Vana	36	20,2
Senkron Güvenlik	113	16,7
Taze Kuru Gıda	276	16,5
Politeknik Metal	125	15,7
Reysaş Lojistik	52	15
İzmir Demir Çelik	39	14,9
MLP Sağlık	33	14,8
RTA Laboratuvarları	619	14,7
T. Kalkınma ve Yatırım Bankası	71	14,2
Ral Yatırım Holding	85	13,7
HUB Girişim	65	13,2
QNB Finans Fin. Kir.	-26	13,2
F-M İzmit Piston	42	12,8
Doğan Burda	385	12,1
Gübre Fabrik.	40	12,1
Tukaş	53	10,8
Aslan Çimento	28	10,7
ARD Bilişim Teknolojileri	169	10,2
QNB Finansbank	44	10,2
Bosch Fren Sistemleri	73	10,1
Güler Yat. Holding	704	8,2
Bim Mağazalar	20	8,1
Metemtur Otelcilik	64	7,8
Marshall	71	7,6
İntema	58	7,3
Papilon Savunma	139	7,3
Otokar	29	7,2
AvivaSA Emeklilik Hayat	2	7,1
Gedik Y. Men. Değ.	49	7,1
Aksu Enerji	70	7
Afyon Çimento	93	6,9
Ulusoy Elektrik	17	6,5
Kron Telekomünikasyon	65	6,4
Ditaş Doğan	108	6,3
Fonet Bilgi Teknolojileri	97	6,2
Formet Çelik Kapı	160	6
Hektaş	63	5,9
İdealist GMYO	127	5,9
Pınar Su	223	5,8
Mondi Tire Kutsan	93	5,6
Bizim Mağazaları	41	5,3
Ford Otosan	31	5,3
Say Reklamcılık	77	5,3
Seyitler Kimya	7	5,3
Çelik Halat	67	5,1
Niğbaş Niğde Beton	57	5,1
Smartiks Yazılım	77	5,1
A.V.O.D Gıda Ve Tarım	107	5
Logo Yazılım	52	4,9
Ersu Gıda	169	4,8
Petrokent Turizm	85	4,8
Marmaris Altınyunus	56	4,5
Link Bilgisayar	72	4,4
Mavi Giyim	34	4,4
Türk Traktör	63	4,4
Adana Çimento (A)	86	4,3
Alkim Kimya	74	4,3
Yünsa	114	4,3
Çelebi	87	4,2
Sanifoam Sünger	46	4,2
Akmerkez GMYO	45	4,1
Çimbeton	277	4,1
Saray Matbaacılık	115	4,1
Verusa Holding	44	4,1
Çemaş Döküm	68	4
Duran Doğan Basım	11	3,9
Ray Sigorta	229	3,9
Çimentaş	295	3,8
Dagi Yatırım Holding	246	3,7
Kafein Yazılım	76	3,7
Plastikkart	73	3,7
Sönmez Pamuklu	111	3,7
Konya Çimento	67	3,6
Merko Gıda	75	3,6
T.Tuborg	15	3,6
Alkim Kağıt	100	3,5
Doğusan	116	3,5
Kerevitaş Gıda	56	3,5
Milpa	142	3,5
Altınyunus Çeşme	321	3,4
Brisa	75	3,4
Trabzon Liman	100	3,4
Escort Teknoloji	170	3,3
Oylum Sınai Yatırımlar	72	3,3
Sanel Mühendislik	58	3,3
Jantsa Jant Sanayi	90	3,2
Kaplamin	101	3,2
Rhea Girişim	65	3,2
Sasa Polyester	100	3,2
Beyaz Filo	60	3,1
Nurol GMYO	75	3,1
Olmuksan-IP	53	3,1
Tofaş Oto. Fab.	50	3,1
Ulusoy Un Sanayi	159	3,1
Adana Çimento (B)	86	3
Deva Holding	87	3
Info Yatırım	-18	3
TSKB GMYO	138	3
Yaprak Süt ve Besi Çift.	91	3
Ege Profil	85	2,9
ICBC Turkey Bank	54	2,9
İz Hayvancılık Tarım	256	2,9
Kütahya Porselen	422	2,9
Şeker Fin. Kir.	17	2,9
Temapol Polimer Plastik	128	2,9
Acıpayam Selüloz	176	2,8
Dyo Boya	74	2,8
İpek Doğal Enerji	133	2,8
Kartonsan	63	2,8
Naturel Yenilenebilir Enerji Ticaret	70	2,8
Osmanlı Menkul	42	2,8
Yataş	44	2,8
Aksigorta	49	2,7
Anadolu Hayat Emek.	37	2,7
Gersan Elektrik	125	2,7
Özerden Plastik	65	2,7
Safkar Ege Soğutmacılık	129	2,7
Silverline Endüstri	108	2,7
Türk Telekom	23	2,7
Ünye Çimento	74	2,7
Bossa	84	2,6
Ege Gübre	75	2,6
Global Men. Değ.	174	2,6
İdealist Danışmanlık	87	2,6
Konfrut Gıda	91	2,6
Makina Takım	70	2,6
Yükselen Çelik	76	2,6
Alcatel Lucent Teletaş	61	2,5
Aselsan	42	2,5
Bolu Çimento	83	2,5
Denge Holding	87	2,5
Derimod	132	2,5
Katmerciler Ekipman	85	2,5
Banvit	63	2,4
İzmir Fırça	116	2,4
Karel Elektronik	35	2,4
Karsan Otomotiv	50	2,4
Lokman Hekim Sağlık	41	2,4
Sanko Pazarlama	95	2,4
Vakko Tekstil	61	2,4
Datagate Bilgisayar	67	2,3
Desa Deri	83	2,3
DO-CO	33	2,3
Ege Endüstri	46	2,3
Menderes Tekstil	117	2,3
Tat Gıda	66	2,3
Vestel Beyaz Eşya	70	2,3
Ata GMYO	2	2,2
Berkosan Yalıtım	66	2,2
Ceo Event Medya	63	2,2
Garanti Faktoring	47	2,2
İş Fin.Kir.	42	2,2
Klimasan Klima	77	2,2
Söktaş	74	2,2
Trend GMYO	229	2,2
Türk Prysmian Kablo	85	2,2
Derlüks Deri	152	2,1
Prizma Press Matbaacılık	2	2,1
Servet GMYO	125	2,1
Bilici Yatırım	24	2
İhlas Yayın Holding	130	2
Karsu Tekstil	120	2
Koza Altın	37	2
Türker Proje Gayrimenkul	45	2
Despec Bilgisayar	84	1,9
İş Y. Men. Değ.	69	1,9
Mega Polietilen	225	1,9
Pergamon Dış Ticaret	42	1,9
Sarkuysan	37	1,9
Ülker Bisküvi	22	1,9
Anadolu Isuzu	54	1,8
Armada Bilgisayar	92	1,8
Avrupa Yatırım Holding	127	1,8
Bagfaş	68	1,8
Batısöke Çimento	94	1,8
Doğuş GMYO	74	1,8
İş Girişim	112	1,8
Körfez GMYO	115	1,8
Parsan	41	1,8
Selçuk Ecza Deposu	31	1,8
Sinpaş GMYO	25	1,8
Sönmez Filament	106	1,8
Adel Kalemcilik	39	1,7
Alarko Carrıer	85	1,7
Bak Ambalaj	83	1,7
Credıtwest Faktorıng	68	1,7
Denizli Cam	54	1,7
Doğuş Otomotiv	93	1,7
Euro Yatırım Holding	91	1,7
Flap Kongre Toplantı Hiz.	64	1,7
Koza Madencilik	59	1,7
Kuyumcukent Gayrimenkul	66	1,7
Netaş Telekom.	65	1,7
Turkcell	5	1,7
Akçansa	29	1,6
Coca Cola İçecek	15	1,6
Çemtaş	70	1,6
Dagi Giyim	196	1,6
Demısaş Döküm	61	1,6
Gedik Yatırım Holding	69	1,6
Gediz Ambalaj	67	1,6
Işıklar Enerji Yapı Hol.	77	1,6
İhlas Gayrimenkul	74	1,6
Rodrigo Tekstil	107	1,6
Utopya Turizm	143	1,6
Alarko Holding	48	1,5
Aygaz	45	1,5
Bantaş Ambalaj	77	1,5
Çuhadaroğlu Metal	79	1,5
Good-Year	86	1,5
İhlas Ev Aletleri	0	1,5
İhlas Gazetecilik	0	1,5
Kristal Kola	102	1,5
Lüks Kadife	194	1,5
Nuh Çimento	55	1,5
Orge Enerji Elektrik	76	1,5
Petkim	16	1,5
TGS Dış Ticaret	110	1,5
Tuğçelik	100	1,5
Tüpraş	15	1,5
Vanet Gıda	73	1,5
Yapı Kredi Koray GMYO	76	1,5
Zorlu Enerji	40	1,5
Anadolu Sigorta	30	1,4
Enerjisa Enerji	33	1,4
Gentaş	32	1,4
Hürriyet Gzt.	112	1,4
İndeks Bilgisayar	74	1,4
Odaş Elektrik	60	1,4
Pınar Et Ve Un	122	1,4
Polisan Holding	62	1,4
Turcas Petrol	71	1,4
Verusaturk Girisim	61	1,4
Yayla En. Ür. Tur. Ve İnş	88	1,4
Akfen GMYO	87	1,3
Aksa	24	1,3
Ayen Enerji	71	1,3
Erbosan	46	1,3
GSD Denizcilik	121	1,3
Ostim Endüstriyel Yat	105	1,3
Ulaşlar Turizm Yat.	174	1,3
Vakıf Fin. Kir.	53	1,3
Vestel	52	1,3
Anadolu Cam	81	1,2
Avrasya Petrol ve Tur.	153	1,2
Bursa Çimento	63	1,2
Global Yat. Holding	67	1,2
Güneş Sigorta	99	1,2
İhlas Holding	72	1,2
Lider Faktoring	73	1,2
Mistral GMYO	61	1,2
Peker GMYO	129	1,2
Arçelik	26	1,1
Emek Elektrik	123	1,1
İskenderun Demir Çelik	14	1,1
İttifak Holding	92	1,1
Koç Holding	20	1,1
Pegasus	125	1,1
Sekuro Plastik	80	1,1