Kot farkı
Pandemi döneminde 'ev hali' nedeniyle uzak kaldığımız 'jean' pantolonlar, rahatlığı ve sağlamlığıyla on yıllardır hayatımızda. Dönemine göre daralıp bollaşan bu kıyafete popüler filmlerin ve şarkıların çağrıştırdıklarıyla baktık
Fehmi Bey, oğluna aldığı doğum günü hediyesi lüks arabayı konuklarına gururla gösterirken yardımcısı geliyor ve "Oktay Bey geldi, acele sizi istiyor" diyor. Konuklarını garajda bırakıp yanına koştuğu oğlu Oktay'ı üstü başı kan içinde buluyor Fehmi Bey. Rıza Bey'in küçük oğluna çarptıktan sonra musallat olduğu aileyi mahveden Oktay, elini kana bulayıp babasının yanında almış soluğu. Babası, oğlunu Avrupa'ya kaçırmak üzere evden çıkaracakken Rıza Bey tüfeğiyle gelip Oktay'ı "Aile Şerefi" için öldürüyor.
Yeşilçam'ın bu meşhur sahnesini defalarca izlemişizdir. Eski filmleri izlerken de kim bilir daha önce fark etmediğimiz hangi detayları yakalamışızdır. İstanbul'un eski görünümü, mahalle hayatı, eski arabalar... Benim bütün bu sahne boyunca takıldığım ise Oktay'ın pantolonu. ‘Blucin’, ‘jean’ ya da Türkiye'ye getiren isim Muhteşem Kot'un soyadıyla markalaştığı haliyle kot… Yıllar önce 'giymediğim için' çöpe giden İspanyol paça kotumun tıpkısı... Bir insan ömrü boyunca kaç İspanyol paça kota sahip olabilirdi ki? Giymesem de görmesem de o kot benim kotumdu!
PANTOLONUNU SEVDİM
İspanyol paça anımdan kurtulmak için Youtube'un bana önerdiği videoları rastgele açıyorum. 1993 yılından bir TV programı denk geliyor bu defa. Kıyafetlerin ‘default olarak’ seneye de giymek üzere dikilmiş gibi bol olduğu yıllar. Plili kot pantolonu da görünce çıkıyorum videodan. Daha bir yıl önce Sertap Erener "Yırtık pırtık blucin, haydi gidelim parka" diyordu oysa. O parkta toplanıp bir hatıra fotoğrafı çekilseydi bugün herhalde tebessümle bakardık. Pop müziğin pantolona ilgisi Sertap Erener'in bu şarkısıyla bitmedi. 4 yıl sonra Gökhan Tepe "Pantolonunu sevdim çıkar onu bebeğim" diyecekti.
BİR DİNOZORUN ANILARI
Hakikaten çok sevmiştik bu pantolonu. Bulmacalardaki ‘kaba kumaş’ sorusunun 3 harfli yanıtı da ‘kot’tu çoğumuza göre! 90'ların çok satan kitaplarından 'Bir Dinozorun Anıları'nda Mina Urgan, blucin modasının Türkiye'deki öncülerinden olduğunu belirterek "Gençliğimde okul dışında hep pantolon giyerdim. Tophane’den işçi tulumları alırdım. Bunlar koyu mavi kalın bir kumaştandı. Askıları vardı. Göğüs hizasında çok işe yarayan büyük cepleri vardı. Benimkisi biraz megalomoni belki; ama bu işçi tulumlarının şimdiki blucinlerin biraz hantalca bir atası olduğu konusunda ısrar ediyorum" diye yazmıştı.
Mina Urgan ısrarında haksız değildi. Hakikaten blucinin tarihi ile ilgili yazılanlara bakıldığında 1870'li yıllarda maden işçileri için daha dayanıklı pantolon üretme ihtiyacının bir ürünü olduğu görülüyor. Blucin için Mina Urgan şu tespiti de yapıyordu anılarında: "Erkek kadın, varlıklı yoksul bütün gençlerin, hatta bazı orta yaşlıların giydikleri bu pantolonları, kadın-erkek ayrımlarını da, sınıf ayrımlarını da yadsıyan gerçek bir eşitliğin ve gerçek bir demokrasinin simgesi sayıyorum."
ŞİKAGO YEDİLİSİ'NİN YARGILANMASI
Fiyatları arasındaki fark Urgan'ın bahsettiği kadar 'eşit' olmasa da modeliyle giyildiği dönemin uyumu birbirini yakalıyor. Bir fotoğraftaki 'jean'lere baktığımızda ait olduğu dönemi tahmin etmek zor olmuyor. Şikago Yedilisi'nin Yargılanması filmini izlememiş olsak bile filmden bir kare gördüğümüzde dönemin 1968 olduğunu geciktirmeden söyleyebiliriz. (ABD'deki 6 Ocak olaylarındaki 'boynuzlu adam'ın hangi döneme ait olduğunu tahmin etmek bu kadar kolay olmasa gerek.) Metallica tişörtünün altında daralan pantolonlara bakarak 90'ların ortalarını, hip-hop'un ilk çıkışını yapmasıyla bollaşan ve belden düşen pantolonlara bakarak 2000'leri çıkarmak da zor değil.
ŞANS KAPIYI KIRINCA
Kimsenin bir kıyafeti uzun yıllar giyip eskitmeye sabrı yokken yıllanmış görünümü veren taşlanmış 'jean'ler de epeydir hayatımızda. Şans Kapıyı Kırınca filminde Ferhan Şensoy'un hayat verdiği Kuddusi karakteri "Bir tek kot pantolonum vardı işe giderken giydiğim, Allah'tan kıçı beyazlamış pantolonlar moda oldu da etrafa madara olmaktan kurtuldum" diye serzenişte bulunuyordu karısına.
Peki pandemi dönemindeki ev rahatlığı, daha daralan ve paçası kısalan 'jean'lerde bir değişikliğe yol açacak mı?
