Rakip: Portekiz! Ya şimdi ya da hiç!

Portekiz'in EURO 2016'yı kazanması birçokları için sürpriz olmuştu. Otoritelerce sıkıcı ama işleyen bir sistem bulmuşlar ve bu da onları zirveye taşımıştı. İki yıl sonra Dünya Kupası'na son 16'da veda ettiler; 2019'dan beri de eski görkemli günlerinden uzaktalar.

UEFA Uluslar Ligi'nin ilk şampiyonu unvanını taşıyan Portekiz, 1989-91'deki gibi iyi bir jenerasyona sahip. 1989-1991'de FIFA'nun U20 Dünya Kupası'nda ses getiren jenerasyon, 1998 Dünya Kupası'na katılamamıştı. Luis Figo, Rui Costa, Jorge Costa, Vitor Baia, Joao Vieira Pinto gibi isimler dünya sahnesine geç çıkmıştı.

Portekiz'in şimdiki kadrosu da 1989-91 nesline benzetiliyor. Ellerinde dünyanın büyük kulüplerinde düzenli olarak oynayan, hatta onları sırtlayan hem genç hem de tecrübeli bir oyuncu grubu var. Ancak Santos'un işi hiç de kolay değil.

ELEMELERDE NE YAPTILAR?

Kağıt üzerinde Portekiz, 2022 Dünya Kupası'na rahat katılabileceği bir gruba düştü. Sırbistan dışında onlara kafa tutabilecek pek takım yoktu. Sırbistan da son beş büyük uluslararası turnuvanın sadece birine katılma hakkı elde etmişti. İrlanda Cumhuriyeti ise 2002'den beri Dünya Kupası'na katılma hakkı elde etmişti. Lüksemburg ve Azerbaycan'ın ise yarışmacı olması zaten beklenmiyordu.

Portekiz'in elemelerde zorlanacağının ilk sinyalleri ilk maçtan verildi. Azerbaycan'ı konuk ettiler ve rakip kaleye 14'ü isabetli 29 şut çekip sadece 1 gol bulabildiler. Topa sahip olup, oyunu rakip ceza sahasına kadar yıkmalarına rağmen, şuta dönüşen pozisyonlardaki gol beklentisi 2; gol de 1'le sınırlı kaldı.

Bir sonraki maç ise hemen hemen her Portekizli için yıllar boyunca hüsranla hatırlanacak. Belgrad'da Sırbistan'la karşılaştılar; 36'da Diogo Jota'nın iki golüyle erkenden öne geçip devreye önde gittiler. İkinci yarının başında Mitrovic farkı 1'e indirdi, 60'da Kostic skora dengeyi getirdi.

Uzatmalarda ise Portekizlileri yıkan karar geldi: Cristiano Ronaldo kaleciyi aşıp 3 puanı getiren golü getirmiş gibi görünüyordu ancak Stefan Mitrovic topu çıkardı. Hollandalı Danny Makkelie topun çizgiyi geçmediğini düşünüyordu; sonrasında ise özür diledi. VAR veya gol çizgisi teknolojisi olmadan Makkelie'nin verdiği bu karar, Portekiz'e 2 puana patladı.

Devamındaki fikstürde Portekiz'in 5 maçta 15 puan toplaması gerekiyordu ancak 13 puan elde edebildiler. İrlanda Cumhuriyeti deplasmanında maçı 10 kişi tamamladılar ve 0-0'lık beraberlikle döndüler. Her şey Sırbistan'la oynananacak son maçta belli olacaktı.

Lizbon'daki mücadelede Renato Sanches, 95. saniyedeki golle Portekiz'e rüya gibi bir başlangıç verdi. Bu golden sonra ise üstünlüğü Sırbistan aldı. Portekiz skoru korumayı tercih edince Sırbistan'ın baskısı iyiden iyiye arttı. 33'te Dusan Tadic skora dengeyi getirdi.

90. dakikada ise bu kez Mitrovic sahne aldı ve Sırbistan'ı 2-1'lik üstünlüğe taşıyarak ülkesini 2022 Dünya Kupası'na götüren golü kaydetti. Portekiz 60-75. dakikalar arası rakip kalede baskı kursa da hüsranla sonuçlandı.

SON İKİ MAÇTA GOL BEKLENTİSİ 1.1'DE KALDI

Portekiz'in Katar biletinin ellerinden kaydığı son iki maçtaki performansı kafaları epey karıştırdı. Ceza sahasına yeteri kadar girseler de net bir pozisyon üretmekte zorlandılar. İki maçtaki gol beklentisi 1.1'de kalırken sadece 1 kez rakip fileleri sarsabildiler. 21 şut çekerken şut başına gol beklentileri ise 0.005'te kaldı! Bu da elemelerdeki en düşük gol beklentisi oranını yakaladıkları anlamına geliyordu.

EN BÜYÜK SORUNLARI, YETENEKLİ KADROYU SİSTEME UYDURMAKTA!

Fernando Santos, EURO 2016 ve Uluslar Ligi'ndeki şampiyonlukla şüphesiz ki Portekizliler tarafından sonsuza dek iyi anılacak. Elektronik mühendisliği bölümünden mezun olan Santos'un lakabı her ne kadar "Penta'nın mühendisi" olsa da bu oyuncu grubuyla iyi bir mühendislik örneği çıkarmakta zorlanıyor.

Tecrübeli çalıştırıcının son yıllarda yaşadığı en büyük sorun, elindeki birinci sınıf yeteneklerden üst düzey verim alabilecek bir sistem bulmakta zorlanmak. Onun pragmatik oyun anlayışı EURO 2016'da işe yarasa da artık işlemiyor.

Portekiz futbol kamuoyu artık daha özgür, yaratıcı bir anlayışla sahaya çıkmaları gerektiğine inanıyor. Eleştiriler haksız mı bilinmez ancak Portekiz kadrosuna bakıldığında oldukça yetenekli bir oyuncu grubu göze çarpıyor.

Sadece play-off için oluşturulan aday kadroda yer alan yedi isim, 2021-22 sezonunda Avrupa'nın 'top beş' liginde en az 10 gole doğrudan katkı sağladı. Gonçalo Guedes 16, Cristiano Ronaldo 15, Bruno Fernandes 16, Diogo Jota 14, Andre Silva 12, Rafael Leao 11 ve Joao Felix 10 gole imza atarak kulüplerini sırtlayan isimler oldu.

Bernardo Silva, Joao Cancelo ve Ruben Dias, Manchester City'nin değişilmezleri; tüm zamanların en golcüsü olan Cristiano Ronaldo 37 yaşında olmasına rağmen gollerine devam ediyor; takım arkadaşı Bruno Fernandes ise 13 asistle Premier Lig'de en çok gol pası veren ikinci oyuncu.

Nuno Mendes, Raphael Guerreiro, Renato Sanches, Joao Felix gibi kalitelerini Şampiyonlar Ligi düzeyinde kanıtlamış isimler var ancak Santos'a yöneltilen en büyük eleştiri de burada başlıyor. Tecrübeli çalıştırıcı bu yetenekli nüveyi uyumlu bir hale getirmekte zorlanıyor.

2016'da Portekiz, sınıfın çalışkan öğrencisiydi. Disiplinli ve rekabetçiydi, kolay teslim olmuyordu. Bu da onları zor yenilen bir takım yaptı, sürpriz şekilde kupaya kadar götürdü. O günden bu yana sadece UEFA Uluslar Ligi finalinde benzer bir performans sergileyebildiler. Topla oynamaları gerektiğinde ise bunca yetenekli oyuncuya rağmen yaratıcılık sorunu yaşadılar.

ÜÇLÜ VE BEŞLİ SAVUNMALARA KARŞI ZORLANIYORLAR!

Santos'un zorlandığı diğer bir nokta ise üçlü ve beşli savunmalara karşı çözüm üretememesi. Üçlü ve beş savunma oyunculu formasyon, Portekiz Ligi'nde epey revaçta olsa da milli takımları böyle oynayan rakiplere karşı feci sonuçlar alıyor, beklentilerin altında kalıyor.

Üçlü savunma, bekleri ileri ittirmesiyle oluşan beşli hücum seti, 4'lü alan savunmaları karşısında bir adamı ceza sahasına demarke durumda sokmasıyla meşhur. Bunun en güzel örneklerinden birini de EURO 2020'de Almanya yine Portekiz'e karşı gösterdi.

Portekiz sahadan 4-2'lik mağlubiyetle ayrılsa da sadece 4 gol yedikleri için kendilerini şanslı saymışlardı. Almanya, Avrupa Şampiyonaları tarihinin en yüksek beşinci gol beklentisini yakalamıştı. Atakların çoğu Gosens ve Kimmich'le yani kanat beklerle şekillenmişti.

Portekiz'in elemelerde kaybettiği puanlar da yine üçlü ve beşli savunmayla sahaya çıkan rakiplere karşıydı. İki maçta 1 puan alabildikleri Sırbistan üçlü, deplasmandan 1 puanla döndükleri İrlanda Cumhuriyeti de daha çok beşli savunmalı formasyonlarla oynayan iki ekipti. Bu takımlara karşı bir çözüm üretememeleri de bir şeylerin sinyallerini veriyor.

SAKATLIK SORUNLARI YAŞIYORLAR!

A Milli Takımımız'ın Portekiz'le karşılaşması için daha ideal bir zaman olamazdı! Hemen hemen her gün aday kadroda değişiklik yapmak zorunda kalan bir Portekiz var çünkü oyuncuları ya sakatlık ya da koronavirüs sorunlarıyla boğuşuyor!

YA ŞİMDİ YA HİÇ!

Takımın tecrübeli savunmacısı Pepe aday kadrodan çıkarıldı ve yerine 21 yaşındaki Tiago Djalo davet edildi. Daha önce Ruben Neves'in yerine de Vitinha davet edilmişti. Kaleci Anthony Lopes de sakatlandı ve yerine Jose Sa dahil edildi.

Bu isimlerin dışındaki en büyük eksikleri ise Joao Cancelo. Manchester Cityli yıldız cezalı durumda ve onun eksikliğinde Portekiz'in ne kadar zorlandığını EURO 2020'de herkes gördü.

Lille'in yıldızı Renato Sanches de sakatlığı nedeniyle aday kadroda yer almıyor. Yani Portekiz, ideal 11'inin uzağında bir kadroyla sahaya çıkacak! Bir anlamda Milli Takımımız da Portekiz de 'Ya şimdi ya da hiç' maçına çıkıyor!