Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi antlaşmaları ve önemleri
Osmanlı Devleti gerileme dönemi; Karlofça Antlaşması'nın imzalandığı tarih olan 1699 ile 1792 Yaş Antlaşması arasında kalan dönemi kapsamaktadır. Orduda meydana gelen bozulmaların önce savaş meydanlarına akabinde de imzalanan antlaşmalara yansıdığı Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi antlaşmaları hangisidir? Kaybedilen toprakların belirleyici olan Osmanlı Devleti gerileme dönemi antlaşmaları önemi nedir? Ayrıntılar içeriğimizin devamında.
Hem doğu hem de batıdaki devletlerle imzalanan Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi antlaşmaları tarihi kaçtır? İşte, tüm detaylar...
Osmanlı İmparatorluğu Gerileme Dönemi Antlaşmaları
Osmanlı Devleti, gerileme döneminde toplam 9 önemli antlaşmaya imza atmıştır. Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi antlaşmaları ve tarafları şu şekildedir:
Karlofça Antlaşması (1699)
Osmanlı Devleti ile Avusturya, Venedik ve Lehistan’dan oluşan Kutsal İttifak arasında, 1683-1699 Osmanlı – Kutsal İttifak Savaşları neticesinde imzalanmıştır.
Karlofça Antlaşması’nın öne çıkan maddeleri şunlardır:
Batıda, bu denli bir toprak kaybının ilk kez yaşanmış olması bu antlaşmayı, Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi antlaşmaları arasında ön plana çıkarmaktadır.
Prut Antlaşması (1711)
Osmanlı Devleti ile Rusya arasında gerçekleşen Prut Savaşı’nın sonunda 1711 yılında imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Azak Kalesi yeniden Osmanlıların eline geçmiş ve Karadeniz bir kez daha bir Türk gölü haline gelmiştir.
Pasarofça Antlaşması (1718)
1715 ile 1718 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı – Avusturya – Venedik Savaşları’nın sonunda imzalanmıştır. 1718 Pasarofça Antlaşması’na göre;
Pasarofça Antlaşması’nın imzalanmasının ardından Osmanlı Devleti 1718 ile 1730 yılları arasında sürecek olan Lale Devri’ni yaşamıştır. Bu özelliğiyle Pasarofça Antlaşması; Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi antlaşmaları tarihi içinde önemli bir yere sahiptir.
İstanbul Antlaşması (1724)
Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanmış bir dostluk antlaşmasıdır. İki devlet, İran üzerine saldırarak bu coğrafyayı kendi aralarında pay etmişlerdir.
İstanbul Antlaşması’nın öne çıkan maddeleri şu şekildedir:
Hemedan Antlaşması
1723-1727 Osmanlı – Safevi Savaşı’nı sona erdiren antlaşmadır. Hemedan Antlaşması ile Osmanlı Devleti bu savaşta ele geçirdiği yerlerden; Nihavend, Hemedan ve Kirmanşah’ı İran’a geri vermiştir.
Ahmet Paşa Antlaşması (1732)
1730 tarihinde başlayan, Osmanlılar ile Safeviler arasındaki savaşı sonlandıran Ahmet Paşa Antlaşması, 1732 tarihinde imzalanmıştır. Bu antlaşma ile Aras Nehri iki ülke arasında sınır olarak kabul edilmiş ve Kasr-ı Şirin Antlaşması’nın belirlediği sınır değişmemiştir.
Belgrad Antlaşması (1739)
Osmanlı Devleti ile Rusya ve Avusturya arasında imzalanmıştır. 1735-1739 Osmanlı - Rus – Avusturya savaşını bitiren Belgrad Antlaşması’nın öne çıkan maddeleri şunlardır:
Osmanlı Devleti için 18. yüzyılın son kazançlı antlaşması olan Belgrad Antlaşması; Osmanlı Devleti gerileme dönemi antlaşmaları arasında özel bir yere sahiptir.
Küçük Kaynarca Antlaşması (1774)
1768 – 1777 Osmanlı – Rus Savaşı sonunda imzalanmıştır. Osmanlı Devleti için önemli sonuçları olan antlaşmanın dikkat çeken hususları şu şekildedir:
Ziştovi Antlaşması (1791)
1787-1791 Osmanlı – Avusturya Savaşı’nın sonunda imzalanmış olan bir antlaşmadır. Avusturya bu savaş sırasında ele geçirdiği yerleri Osmanlı Devleti’ne geri vermiştir.
Ziştovi Antlaşması’ndan sonra bu iki devlet birbirleriyle bir daha savaşmamışlardır. Bu sebepten Ziştovi Antlaşması; Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi antlaşmaları tarihi için de önemli bir yere sahiptir.
Yaş Antlaşması (1792)
Gerileme döneminin son antlaşması olan Yaş Antlaşması; 1787 – 1792 Osmanlı – Rus Savaşı neticesinde imzalanmıştır. Bu antlaşmayla Osmanlı Devleti, Kırım’ın Rusya hâkimiyetine girdiğini resmen tanımıştır.
Ayrıca bu antlaşma ile birlikte Osmanlı Devleti için gerileme dönemi sona ermiş; dağılma dönemi başlamıştır.
