'Aptal oyunlara' neden bağımlı olduk?
Pahalı oyun konsollarının yerini akıllı telefonlardaki basit oyunlar aldı...
Uzmanlar büyük bağımlılığa yol açan FarmVille ve Angry Birds gibi oyunların başarısını ‘insanda yarattıkları tatmin hissi’yle açıklıyor...
Bir zamanlar bilgisayar oyunu oynamak isteyenler kendilerini atari salonlarına atardı. Oyunun tadını ancak cebinizdeki para bitene kadar sürerdiniz. Sonra evlere bilgisayar girdi. Burada da ancak Tetris ya da PacMan gibi dönemin bilgisayar hızına uygun oyunlar oynanıyordu. Ardından önce GameBoy, sonra da PlayStation ve XBox çıktı. Ancak bu oyun konsolları da ciddi bir yatırım gerektiriyordu. 2007 yılında iPhone ve diğer akıllı telefonların çıkmasıyla oyun piyasası da sonsuza kadar değişti.
Artık herkesin cebinde taşıyabildiği bir oyun konsolu vardı. İstediğiniz zaman istediğiniz oyunu bedava ya da çok cüzzi bir ücrete oynayabiliyordunuz. Telefonların dokunmatik özellikleri ise bugüne kadar hiçbir oyun konsolunun vermediği zevki veriyordu. Video oyunları bir anda ergen delikanlıların vakit geçirme aracı olmaktan çıkıp her yaş ve meslekten kadın ve erkeklerin favorisi oldu.
New York Times gazetesi işte bu fenomeni, akıllı telefonların piyasaya çıkmasıyla modern insanın FarmVille ve Angry Birds gibi yeni nesil oyunlara teslim olmasını masaya yatırdı.
Gazete için oyun tasarımcılarından psikologlara kadar birçok uzmanla görüşen Sam Anderson, insanın istemese bile saatlerce oynadığı Angry Birds gibi oyunları “aptal oyunlar” olarak tarif etti. Gazeteye göre yeni nesil “aptal oyunların” sırrı kolay oynanmaları, zorluk derecesinin çok yavaş artması ve oyunda onlarca seviye (level) bulunması...
Mesela Super Mario’nun ilk seviyesini tamamlamak için 1.5 dakika gerekiyordu. Tüm dünyada hergün 200 milyon dakika oynan Angry Birds’in ilk seviyesini geçmek için 10 saniye yetiyor. Uzmanlar kolay ve hızlı atlanan seviyelerin insanda tatmin hissi yarattığını söylüyor. Her seviyeyi tamamladığınızda bir şeyi başarmış gibi hissediyorsunuz. Bunun hazzı ve verdiği rahatlık stresi de azaltıyor.
New York Times için kendi deneyimlerini de yazan Sam Anderson “Artık bulaşık yıkayacağıma, çocuklarla oynayacağıma ya da haftasonu kitap okuyacağıma oyun oynuyordum. Sonraları büyük üzüntülerin ardından da kendimi telefonun başında bulmaya başladım. Bu oyunlar Xanax (yatıştırıcı bir ilaç) ya da uyuşturucu yerine geçiyor” yorumunu yaptı. Son dönemin en popüler kelime oyunlarından SpellTower’ın tasarımcısı Zach Gage “Eski oyunların hepsi birer fenomen. Biz insanların alışık olduğu oyun tiplerini akıllı telefonların sunduğu imkanlarla birleştirdik. Bu yüzden bu kadar başarılı oldu” dedi.
Dev bütçelerin dönemi kapandı
Son 25 yıldır oyun piyasası devlerin elindeydi. Öyle ki üretim ve tüketim süreci Hollywood’a benzetiliyordu. 25 milyon dolar bütçeyle hazırlanan bir film, 50 milyon dolarlık pazarlama kampanyasıyla tanıtılıyordu. Tutan oyunların devamları, devamlarının devamları piyasaya sürülerek satışların devam etmesi garanti altına alınıyordu. Ancak artık bağımsız oyun tasarımcılarının devri başladı. iTunes ve diğer platformlar sayesinde kendi oyununu üretenler neredeyse hiç masraf yapmadan bunların tüketiciyle buluşmasını sağlıyor.
Her devrin bir oyunu var
New York Times’a konuşan uzmanlar oyunların, ister karton kutu oyunu ister dijital olsun, genellikle tasarlandıkları dönemin ve toplumun özelliklerini yansıttığı söylüyor. Son 50 yılın en popüler oyunları ve arkasındaki hikayeler şöyle...
MONOPOLY: Emlak alım satım oyunu. 1930’lu yıllarda, büyük buhranın tam ortasında fakirleşen ABD’lilere zengin olma hayalleri kurduruyordu.
RİSK: Bölgelere ayrılmış özel bir dünya haritası üzerinde oynanan strateji oyunu. 1950’li yıllarda, Soğuk Savaş’ın tam ortasında Fransa’da üretildi.
TWISTER: Oyuncuların el ve bacaklarıyla bir kumaş üzerindeki belli koordinatlara basmaya çalıştığı oyun. Birçok kişi aynı anda oynadığı için insanlar birbirlerine temas ediyor. 1960’ların ortasında, cinsel devrimin başladığı dönemde üretildi.
TETRİS: 1980’li yılların en popüler oyunu. Sovyet Rusya’da üretildi. Oyunda belli bir düşman olmaması, bir yandan duvarlar inşa ederken bir yandan bunları yıkmaya çalışmanız Sovyetlerin bürokratik sisteminin tam bir yansıması olarak görülüyordu.
ANGRY BIRDS: 2005 yılında Finlandiya’da üretildi. Tek parmakla kullanılması teknolojiyi, intihar bombacısı kuşların baş kahraman olması terör korkusuyla yaşayan dünyanın psikolojisini yansıtıyor.
