Eyüpsultan'ın kanadı kırık leyleği ve türbedeki kuyusu
Murat Bardakçı yazdı...
Türkler’in Mekke, Medine ve Kudüs’ten sonra en fazla saygı gösterdikleri mekân olan Eyüpsultan Camii’nin avlusu, eski devirlerde kanadı kırık leyleklerin mekânı idi. Kabrin ve türbenin hemen dışındaki musluklardan akan su da ziyaretçileri asırlar boyunca serinletmiş ve Zemzem ile aynı kaynaktan geldiğine inanılmıştır.
İSTANBUL’un fethinden önce Müslümanlar’ın yaptıkları kuşatmalarda şehid olan sahabelerin en meşhuru, bizde “Eyüpsultan” olarak bilinen Hazreti Halid bin Zeyd Ebu Eyyub el-Ensari’dir ve bulunduğu semte ruhanî bir hava veren türbesi, bizler için Mekke, Medine ve Kudüs’ten sonra İslam dünyasının en saygın yeri olmuştur. İstanbul’un en kalabalık ziyaretgâhı olan Eyüpsultan Türbesi’nin bir zamanlar kanatları kırık olduğu için uçamayan ve dolayısı ile göçedemeyen leyleklerin mekânı olduğunu da artık az kişi hatırlar.
PEYGAMBER’İ AĞIRLADI
Hazreti Muhammed, Medine’ye hicret ettiğinde Eyüpsultan’ın evinde misafir kalmıştı. Peygamber ile beraber bütün harplere katılan Eyüpsultan’ın son seferi, İslam ordusunun ilk İstanbul kuşatmasıydı. 80 yaşlarında iken, 669 ilkbaharında İstanbul’un önlerine gelen Eyüpsultan, kuşatma devam ederken hastalandı. Ölüm döşeğinde iken “Dünyanızdan hiçbir şey istemiyorum. Fakat beni düşman diyarı içinde elinizden geldiği kadar ileriye doğru götürüp defnedin. Çünki, Resulullah’tan Kostantiniyye Suru’nun dibine salih bir kişinin defnolunacağını işitmiştim, umarım o kişi ben olurum” dediği rivayet ediliyordu. Vasiyeti yerine getirildi ve Eyüpsultan’ın naaşı surlara yakın bir yere, bugünkü türbesinin bulunduğu yere defnedildi. Bizanslılar, surların gerisinden defni seyrettiler ve İslâm ordularının kuşatmayı kaldırıp gitmelerinden sonra mezarı tahribe kalkıştılar.
AKŞEMSEDDİN KEŞFETTİ
Mezarı yeniden keşfeden, Fatih Sultan Mehmed’in hocası Akşemseddin oldu. Fethin ardından inşa edilen türbenin etrafına cami, medrese, imaret ve hamam da ilave edildi ve Osmanlı padişahları bir çeşit taç giyme merasimi olan kılıç kuşanma törenlerini asırlar boyunca Eyüpsultan Türbesi’nde yaptılar. Türbe, bugünkü şeklini 17. asrın başında, Birinci Ahmed zamanında aldı. Türbenin içinde bulunan ve “Kısmet Kuyusu” diye bilinen kuyu ihya edildi, kıble tarafına bakan türbe girişinin önüne bir ziyaret yeri, cüzhane ve sebil ilâve edildi ve sandukanın etrafına da gümüş telden bir şebeke kondu.
AYAKUCUNDAKİ ZEMZEM
Türbesinin üzerinde en az durulmuş olan yeri, halk arasında “Zemzem” veya “Kısmet Kuyusu” denen yerdir. Kuyu, Eyüpsultan’ın sandukasının ayakucunun sağ tarafında yeralır. Türbeyi zemin suyunun tahribatından korumak maksadıyla açılmış olan kuyunun mermerden olan bilezik taşı, türbe duvarı oyularak yerleştirilmiştir ve ağaçtan çıkrık ile bakır kovası da kuyunun üzerindedir.
Halk arasında bu kuyunun suyunun Kâbe’deki Zemzem ile aynı kaynaktan geldiğine ve Ebu Eyyüb el-Ensari’yi defneden İslâm mücahidleri tarafından açıldığına, Bizanslılar tarafından da korunduğuna ve bazı hastalıklara şifa verdiğine inanılmıştır. Eyüpsultan’ın bugün artık unutulmaya başlayan bir özelliği daha var: Eski zamanlardaki leylekleri... Bir zamanlar İstanbullular’ın akın akın ziyaretine gittikleri Eyüpsultan’ın kanadı kırık leyleklerinin bahsi, şimdi artık sadece tarih kitaplarında geçiyor.
ESKİ İFTAR SOFRAMIZ
Pırasa böreği
İKİ baş soğan, bir kaşık yağda kavrulur. Yeteri kadar pırasa temizlendikten sonra ince şekilde doğranıp suda kaynatılır ve suyu süzülüp kavrulmuş soğana karıştırılır, birkaç dakika beraberce kavrulur. İçine peynir ilâve edilir, birkaç yumurta kırılır ve tekrar karıştırılır. İnce açılmış yufkalar bir tencereye yayılır, önceden hazırlanmış pırasalı karışım yufkaların üzerine serpilir, üzerleri yeniden yufkayla kapatılır. İstenildiği miktarda yağ sürülerek fırına verilir.
HAYAL OLAN FOTOĞRAFLAR
HATTIN USTALARI
Hafız Osman
