Doğru beslenme Alzheimer'dan koruyor

Diyetisyen Tuba Kayan Tapan, Tüm dejeneratif hastalıklardan korunmanın başında sağlıklı beslenme geldiğine dikkat çekerek, "Nasıl ki hipertansiyon, kanser, karaciğer yağlanması ve kalp hastalığı için sağlıklı ve dengeli beslenme önemli ise, Alzheimer'dan korunmak için de sağlıklı beslenme oldukça önemlidir. Öncelikle hafıza, bilişsel işlevlerin yeterli ölçüde olması, mental hastalıkların önlemesi ve gelişiminin yavaşlamasında Omega 3 yağ asitleri, folik asit, B12 vitamini, B6 vitamini, demir, çinko, magnezyum, antioksidant vitaminler (C ve E vitamini), oldukça önemlidir." dedi.

Güçlü hafıza için bunları tüketin!

Çocukta beyin gelişimi genetik yapı, çocuğun aldığı uyarılar ve yaşadığı deneyimlerin ortak etkisi ile oluşur. Beyin yeni doğanda erişkin beyninin yüzde 25'i, 3 yaşında yüzde 80'i, 5 yaşında ise yüzde 90'ı büyüklüğündedir

Beynin gelişiminin büyük bölümü 5 yaşına gelmeden önce tamamlanır. Beyin, sinir hücreleri ve bunlar arasında bağlantılardan oluşur. Beyinde doğuşta 100 milyar sinir hücresi vardır ve bunların arasındaki bağlantılar zamanla gelişir

Beyin sağlığını korumak için sağlıklı beslenmeye büyük önem verilmesi gerektiğini belirten Uz. Dr. Abdullah Özkardeş, beslenme yetersizliğinin çocuğun gelişme sürecini etkileyen önemli bir başlık olduğunu vurguladı

Hayatın ilk yıllarında görülen beslenme yetersizliği, fiziksel ve ruhsal gelişimi etkiler. Beslenme yetersizliği, çocuğun beyin gelişimini etkilemekte ve beyin hacim olarak küçülmektedir

Beslenme düzeltilmez ise kalıcı beyin etkilenmeleri ortaya çıkabilir" diyen Özkardeş, sağlıklı bir beyin için yapılması gerekenler hakkında şunları söyledi: "Çocuğun gelişiminin yanında yaşlanma ve yaşlılığın beraberinde getirdiği hastalıklar da sorundur

Kalp için sağlıklı olanın, beyin içinde iyi olması genellikle kabul gören bir yargıdır. Beslenme ve nöroloji uzmanları, sağlıklı gıdalar hakkında değerlendirmeler yapmaktadırlar. Beyin üzerine en faydalı gıdalar belirlenmiş ve şu şekilde sıralanmıştır

Beyin için en sağlıklı gıda kızılcıktır. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, sinir koruyucu etkisini göstermiştir ve yaşla birlikte artan koordinasyon ve hafıza kayıplarına karşı da etkili bulunmuştur. Zihinsel ve motor fonksiyonları korurlar.

Yabani yaban mersini antioksidanlarla doludur. Bunlar da serbest radikallere karşı savaşırlar. Yapılan çalışmalar, yaban mersininden zengin diyetin, hafıza ve motor becerileri düzelttiğini ve yaşlanmayla ilgili olan kötüleşmeyi durdurduğunu göstermiştir

Yapraklı yeşillikler daha sonra gelir. Kıvırcık, lahana ve pazı gibi sebzeler homosisteini parçalar. Bunların yüksek seviyede olması, Alzheimer hastalığındaki zihinsel yavaşlama ile ilgilidir

Yağ asitli balıklar ise dördüncüdür. Alabalık, sardunya ve ringa gibi balıklar, omega-3 yağ asitlerinden zengindir. Araştırmalar, bu balıkları haftada en az bir kez yiyen insanlarda Alzheimer hastalığının daha az görüldüğünü göstermiştir

Ispanak sıralamada beşinci sıradadır. Ispanak merkezi sinir sistemindeki yaşla ilgili problemleri azaltmaktadır

Alkolik kişiler, kıtlık gibi durumlar, aşırı güç harcanan aktiviteler, esir kampları, bağırsaklardan gıda emilimini azaltan tıbbi veya cerrahi hastalıklar beslenme yetersizliğine yol açar. Anoreksia nevroza gibi psikiyatrik hastalıklar da ortaya çıkabilir

BEYİN BESLENME YETERSİZLİĞİNDEN NASIL ETKİLENİR? - Genel kural olarak beslenme yetersizlikleri, sinir sistemini şöyle etkiler: - A vitamini yetersizliği: Görme ile ilgili problemler olur. Gece körlüğü, A vitamini yetmezliğinin erken bulgusudur.

B1 vitamini yetmezliği: Daha çok alkoliklerde ortaya çıkar. Kol ve bacaklarda güç kaybı ve hissizlik ile beliren polinöropati tablosu (kol ve bacak sinirlerinin hastalığı) oluşabilir

Mental değişiklikler, göz sinirlerinin felci, dengesizlik ile seyreden Wernicke ensefalopatisi (beynin vitamin yoksunluğu nedeni ile oluşan bir rahatsızlığı) gelişebilir. Ayrıca bu vitamin yetersizliğinde beyincik hasarlarına da rastlanabilir.

B6 vitamini yetmezliği: Burada da yine kol ve bacaklarda güç kaybı ve hissizlik ile seyreden polinöropatiler görülebilir. Ayrıca tüberküloz tedavisinde kullanılan INH adlı ilacın yaptığı polinöropati, B6 vitamini verilerek engellenebilir

B6 vitamini yetmezliği: Burada da yine kol ve bacaklarda güç kaybı ve hissizlik ile seyreden polinöropatiler görülebilir. Ayrıca tüberküloz tedavisinde kullanılan INH adlı ilacın yaptığı polinöropati, B6 vitamini verilerek engellenebilir

B12 vitamini eksikliği: Omurilikte hasarlara neden olur. Ayrıca polinöropati tablosu da gelişebilir. - - Vitamin D yetmezliği: Kaslarda yorgunluk, güçsüzlük ve erimeler yapabilir

Vitamin E yetmezliği: Omurilik ve beyincikte hasar ve polinöropati yapabilir

Bu örnekleri artırmak mümkündür. Sağlıklı olmanın önemli öğelerinden biri de sağlıklı beslenmedir. Konuya bu açıdan bakılmalı ve gereken önem verilmelidir

Omega 3 yağ asitlerinin beynin yaşlanmasını yavaşlattığını belirten Tapan, "Omega 3 yağ asitleri vücutta üretilmeyip dışarıdan alınması zorunlu olan yağ asitleridir. Özellikle somon uskumru ton balığı gibi soğuk su balıklarında yüksek düzeyde bulunmaktadır. Bitkisel kaynaklı olarak da semiz otunda yüksek miktarda omega 3 vardır. Omega 3 yağ asitleri beyinin yaşlanmasını yavaşlatmaktadır ve aynı zamanda hafıza kaybını ortadan kaydırmaya yardımcı olmaktadır. Yaşlılıkta karşılaşılabilecek nörolojik yetersizliklere karşı B12 vitamininden zengin beslenmenin önemi büyüktür. Hayvansal kaynaklı gıdalarda B12 yüksek miktarda bulunmaktadır. Buna ek olarak B6 ve folik ait vitaminleri de bunama ve Alzheimer hastalığını oluşmasını önlemektedir. Ispanak, pazı, kuru baklagiller, fındık, ceviz ve badem bu vitaminlerden zengin besinlerdir." açıklamasında bulundu.

Bu test 'beyninizi' ele verecek!

Para kazanmak mı önceliğiniz yoksa duygusal olmak mı? Bedeninizi yöneten beyninizi tanımak için bir kaç adım kaldı... -

Beyninizin hangi kısmını kullanıyorsunuz? Sezgisel mi düşünürsünüz yoksa mantık timsali misiniz? İşte bu test tüm bu soruların yanıtını bulmanıza yardımcı olacak. -

Düşünce ve hafıza diyince akla ilk gelen isimler Tony Buzan ve Michael J. Gelb'in fikirleri doğrultusunda hazırlanan test beyni ele veriyor. İşte o test! -

Beyni genç tutmanın en kısa yoluSonuçları "Annals of Neurology" dergisinde yayımlanan, Edinburgh Üniversitesi'nin yaptığı araştırma çerçevesinde,

kentte doğan 262 kişiye 11 yaşında yapılan zeka testleri bu kişiler 70'li yaşlarındayken tekrarlandı.

2008-2010 yıllarında yapılan araştırmada, hepsi İngilizcenin yanı sıra en az bir dilde daha iletişim kurabilen bu kişilerin 70'li yaşlarında bilişsel yetilerinin ne ölçüde değiştiği incelendi.

Gruptaki 195 kişinin ikinci dili 18 yaşından önce, 65'inin ise 18 yaşından sonra öğrendiği belirtildi.

Araştırmanın bulguları, iki ya da daha fazla dil konuşanların, kendilerinden beklenenden çok daha iyi bilişsel yetilere sahip olduğunu ortaya koyarken,

en güçlü etkilerin, genelde zeka ve okumada gözlendiği kaydedildi. -

Yabancı dili yetişkinken öğrenenlerde de bu olumlu etkinin tespit edildiğine dikkati çekildi.

Edinburgh Üniversitesi Bilişsel Yaşlanma ve Epidemiyoloji Merkezi'nden doktor Thomas Bak, dikkat, odaklanma ve akıcılıkta gözlenen iyileşmenin, doğuştan gelen zekayla açıklanamayacağını ifade ederek

"Araştırmamız, çift dilliliğinin, yetişkinlikte öğrenilse bile, yaşlanan beynin çıkarına olabileceğini gösteriyor" dedi.

Alzheimer hastalarında beyin plaklarında kalsiyum ve magnezyum eksikliğine bağlı olarak bir takım birikimler olabileceğinin altını çizen Tapan, "Bunu engellemek için süt yoğurt peynir gibi besinleri sık tüketmek gerekmektedir.

Trans yağlardan uzak durulmalı kızartma kavurma gibi besinler tüketilmemeli bitkisel yağlar (zeytin yağı, fındık yağı) tercih edilmelidir. Antioksidan vitaminlerden zengin beslenilmelidir. Özellikle C ve E vitamini Alzheimer'dan korumada etkili olmaktadır. Basit şeker tüketiminden kaçınılarak tatlı meyve suyu, şeker ve şekerli gıdaların tüketimi azaltılmalıdır. Örneğin, pirinç pilavı ve makarna yerine bulgur pilavı ya da kinoa tercih edilmelidir. Fiziksel aktivite bu hastalığı da önlemede oldukça etkilidir. Haftada 3 gün yapılacak 30 dakikalık yürüyüşler yaşlılıkta sağlıklı olabilmek için bir yatırım olacaktır. Günlük su tüketimi vücuttaki toksin maddelerin atımını sağlayacağı için günde 8-10 su bardağı su tüketilmesi oldukça önemlidir. Monosodyum glutamat gibi katkı maddeleri içeren işlenmiş gıdalardan, boya maddeleri,aroma verici içeren cips gibi hazır gıdalardan kaçınmak gerekmektedir.

Beyin yaşınızı böyle hesaplayın!

Yaşam tarzımız, alışkanlıklarımız, tükettiklerimiz ve genlerimiz bizlerin sadece dış görüntümüzü değil, zihinsel sağlığımızı da etkileyen faktörler arasında yer alıyor. -

Vücudunuz kaç yaşında olursa olsun, bu faktörlere göre belirlenen 'Beyin yaşı', alzheimer gibi hastalıklara yakalanma riskinizi de etkiliyor.

İngiliz Sağlık Bakanlığı'nın hazırladığı 25 soruyu yanıtlayarak siz de 'Beyin Yaşı'nızı öğrenebilirsiniz. Soruları yanıtlayın ve testin sonunda verdiğiniz her 'Evet' cevabını '1 puan' olarak hesaplayarak beyin yaşınızı öğrenin....

1. Her gece en az 7-8 saat uyurum.

2. Günde en az 5 porsiyon yüksek antioksidan içeren sebze ve meyve tüketirim.

3. Her gün en az bir porsiyon yaban mersini, ahududu ya da böğürtlen tüketirim.

4. Haftada en az 3 kez, yüksek miktarda omega-3 yağ asidi içeren, fırında ya da ızgarada pişirilmiş balık yerim.

5. Haftada en az 5 kez omega 3 yağ asidi içeren balık yağı hapı ya da keten tohumu takviyesi kullanırım.

6. Folik asit ve günlük multivitamin takviyesi kullanırım.

7. Her gün düşük doz aspirin kullanırım.

8. Haftada en az 5 kez üzüm suyu ya da kırmızı şarap içerim.

9. Haftanın birçok günü en az 30 dakika egzersiz yaparım.

10. Haftada en az 5 kez bulmaca, sudoku gibi aktif öğrenme, analiz ve problem çözme yeteneğini geliştiren aktivitelerde bulunurum.

11. Ailemde 'uzun ömür genleri' bulunuyor. Aile üyeleri genellikle 80 yıldan fazla yaşıyor ve hafıza kaybına uğramıyor.

12. Toplam kolesterol değerim 5.2 mmol/litrenin altında.

13. 'Kötü' kolestrol değerim 3.3 mmol/litrenin altında.

14. Obez değilim. (Kadınlarda 'vücut kitle indeksine göre 9 kilodan daha az fazlam var', erkeklerde 'vücut kitle indeksine göre 13 kilodan daha az fazlam var')

15. Akdeniz Diyeti yapıyorum. (Meyve, sebze, fasülye, fındık, tahıl ve zeytinyağı ağırlıklı besleniyorum, kırmızı eti az tüketiyorum)

16. Tereyağı ve margarin yerine zeytinyağı ve trans yağı içermeyen besinler tüketiyorum.

17. Hiç sigara içmedim

18. Tansiyon değerlerim normal.

19. Şeker hastalığım yok.

20. Metobilik sendroma sahip değilim. (Hipertansiyon, merkezi obezite ya da trigliserid hastası değilim)

21. Uyku bozukluğu yaşamıyorum, horlama, uyku apnesi ya da uykusuzluk gibi sorunlarım yok)

22. Kontrol edilemeyen günlük stres benim için bir sorun değil.

23. Arkadaşlarım, ailem ve çevremdeki insanlarla birçok aktiviteye katılıyorum.

24. Kısa ya da uzun süreli hafıza problemim yok.

25. Alzheimer'ı önlemeye hazırım ve bunun için ne gerekiyorsa yaparım.

TEST SONA ERDİ - 0-11 Puan: Yüksek Alzheimer riski altındasınız. Kronolojik yaşınıza 10 yaş ekleyerek gerçek beyin yaşınıza ulaşabilirsiniz. Doktor yardımı alarak oluşabilecek sağlık problemleri için önlem almalısınız.

12-14 Puan: Orta derecede Alzheimer riski taşıyorsunuz. Gerçek yaşınız ile beyin yaşınız arasında fazla fark olmasa da Alzheimer riskinizi yükselttiğinizi bilmelisiniz.

15-19 Puan: Beyin yaşınız gerçek yaşınızla eşit. Hafif de olsa Alzheimer riskiniz var. 'Hayır' cevabını verdiğiniz soruları kontrol edin ve bundan bu konulara özen gösterin.

20-22 Puan: Gerçek yaşınızdan 10 yaş çıkararak beyin yaşınızı bulabilirsiniz. Fiziksel ve ruh sağlığınıza önem veriyorsunuz. Ancak yine de sizin de verdiğiniz 'Hayır' cevaplarına odaklanmanız, Alzheimer riskini düşürmenizi sağlayacak.

23-25 Puan: Sağlıklı yaşlanıyorsunuz. Kronolojik yaşınızdan 15 yaş çıkararak beyin yaşınızı hesaplayabilirsiniz. Sağlıklı, genç ve üretken bir beyne sahipsiniz...

Hayatınızı bu şekilde sürdürmeye devam ederseniz, Alzheimer riskini en alt seviyede tutabilirsiniz.

Özellikle nitrit nitrat içeren işlenmiş etlerden mangalda ya da dumanda yapılmış kavrularak pişirilmiş etlerden uzak durmak Alzheimer'ı önlemede yardımcı olacaktır." diye konuştu.

İHA