Türkiye böbrek nakli konusunda yetersiz!

Türk Böbrek Vakfı (TBV) Başkanı Timur Erk, böbrek nakli bekleyen hasta sayısının 22 binler düzeyinde, nakil sayısının ise 3 bin civarında seyrettiğini kaydederek, "Ne yazık ki 3 seneden bu yana patinaj çekiyoruz. 3 binden yukarı da çıkmıyor, aşağı da inmiyor. Halbuki hafif bir artış olması lazım" dedi.

Erk, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, böbrek naklinde asıl hedeflerinin kadavradan nakil olduğunu ifade ederek, kadavradan nakil oranının Türkiye'de yüzde 20-22 civarında bulunduğunu ancak bu oranın yüzde 30-35-40'lara çıkması gerektiğini söyledi.

10 soruda organ bağışı

1. HER ÖLÜMDEN SONRA ORGANLAR ALINABILIR Mi?

Her ölümden sonra organ nakli mümkün değil. Evde ya da yolda vefat eden bir kimsenin bağış kartı ve ailesinin rızası olsa bile organları alınamaz.

Yalnızca hastane, yoğun bakım ortamında tıbben ölümü gerçekleşen insanlardan organ nakli yapılabiliyor.

2. DİNEN BİR SAKINCASI VAR MI?

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, organ bağışını insanın insana yapabileceği en büyük yardım olarak tanımladı ve organ naklinin caiz olduğunu söyledi.

3. NEREYE BAĞIŞ YAPABILIRIM?

İl Sağlık Müdürlüğü, hastaneler, organ nakli yapan merkezler ve aile hekimliklerine başvurulabilir.

Organ bağışlamak isteyen kişiler, iki tanık huzurunda belge imzalayarak organ bağışı kartına sahip oluyor.

4. ORGANLARI ALINAN KİŞİ VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜ BOZULMADAN TESLİM EDILİR Mİ?

Organları alınan kişinin cenazesi, özenli bir şekilde vücut bütünlüğü bozulmadan aileye teslim ediliyor. Alınanların yerine protez organ ekleniyor.

5. NAKİL YAPILABİLECEK DOKU VE ORGANLAR HANGILERİDİR?

Böbrek, deri, karaciğer, kalp, akciğer, pankreas, incebağırsak, kalp kapağı, kornea, kas dokusu, kıkırdak, kemik, kemik iliği, üst sindirim yolları -

üst solunum yolu, sağ ve sol bacak, sağ ve sol kol, yüz ve saçlı deri.

6. AİLE İZNİ GEREKİYOR MU?

Yasada belirtilen hükümlere uyan kişilerin yaptığı bağış üzerine, etik olması açısından aile rızası da aranıyor.

Kişinin bağışta bulunma kararı olmasına rağmen ailenin rıza göstermemesi durumunda organlardan vazgeçiliyor.

7. BAĞIŞ İÇİN YAŞ SINIRI ARANIYOR MU?

18 yaş ve üzeri akli dengesi yerinde olan herkes organ bağışlayabiliyor.

8. ORGAN BAĞIŞI FİKRİNDEN VAZGEÇILEBİLİR Mİ?

Organ bağışı kartı sahibi olsanız bile istediğiniz anda ailenize bildirerek ve bağış kartınızı yırtarak bu fikrinizden vazgeçebilirsiniz.

9. BAĞIŞ YAPTIĞIMI AİLE BİREYLERİNDEN GİZLEYEBİLİR MİYİM?

Hiçbir zaman bağış kartı tek başına yeterli olmuyor. Ailenizin rızası olmadan organlarınız alınamıyor.

10. ESKI KARTLAR YENİLENIR Mİ?

Organ bağışı isim olarak sistemde yer alıyor. Ancak organ bağış kartının da kişinin üzerinde bulunması gerekiyor.

Bu nedenle eskiden alınmış organ bağışı kartlarının da yenilenmesi gerekiyor.

Yenileme işlemi, İl Sağlık Müdürlükleri aracılığı ile yapılabilir.

Beyin ölümü sonrası organ nakline 10 aileden 2'si "evet" derken, 8'inin "hayır" dediğini aktaran Erk, "Biz bağışlamayı seven bir toplumuz, hayır yapmayı severiz ama bu konuda cimriyiz" diye konuştu.

Erk, son dönem kronik böbrek yetmezliğinde 4 yıl öncesine kadar her yıl yüzde 10-11 civarında artış varken, bu oranın yüzde 1'lere düştüğüne dikkati çekerek, Sağlık Bakanlığı'nın da gayretleriyle, kampanyalarla koruyucu hekimliğin arttığını ve son dönem kronik böbrek yetmezliğine ulaşan hasta sayısında azalma olduğunu belirtti.

Timur Erk, böbrek nakli bekleyen hasta sayısının 22 binler düzeyinde, nakil sayısının ise 3 bin civarında seyrettiğini kaydederek, "Ne yazık ki 3 seneden bu yana patinaj çekiyoruz. Nakil sayısı 3 binden yukarı da çıkmıyor, aşağı da inmiyor. Halbuki hafif bir artış olması lazım" dedi.

"İspanya'da neredeyse Türkiye'nin 4 misli kadavradan nakil yapılıyor"

Diyalize bağlı hasta sayısında yüzde 1-2 civarında artış gözlendiğini dile getiren Erk, şu bilgileri paylaştı:

"Sayı 60 ile 64 bin civarında gidip geliyor. Yine ezici çoğunluk yüzde 95 oranında hemodiyaliz, yüzde 5 periton diyaliz. Son dönem yani 5. evredeki kronik böbrek yetmezliği artışını durdurmaya yakınız. Bu güzel bir gelişme. Bundan sonraki hedefimiz, kadavradan böbrek nakli sayısını artırmak. Onun için de beyin ölümlerinin hiç olmazsa yarısı, her 10 aileden 5'inin kadavradan nakil için 'evet' demesi lazım. Bu da duyarlılık artışı ve bilinçlenmeyle olur."

Erk, kadavradan nakil konusunda Türkiye'nin listedeki yerinin gerilerde bulunduğuna değinerek, İspanya'da neredeyse Türkiye'nin 4 misli kadavradan nakil yapıldığını söyledi.

Kültür düzeyi yüksek illerde bağış oranının da yükseldiğine işaret eden Erk, beyin ölümü sonrası böbrek nakline onay veren ailelerin en fazla İzmir, Muğla, Aydın, Antalya ve İstanbul'dan olduğunu belirtti.

Erk, kadavradan nakil sayısının yükseltilmesi için uzun soluklu çalışma yapılması, organ nakli koordinatörlüğü sayısının ve bilinçlendirmenin artırılması gerektiğine işaret ederek, bir kadavradan ortalama 6 civarında kişiye organ sağlandığını kaydetti.

Diyaliz merkezi sayısında sıkıntı olmadığını dile getiren Erk, "Dağılım şu anda yüzde 65 özel merkezler, yüzde 35 de devlet ve üniversiteler. Sıkıntı ne yazık ki verilen rakamda. Devlet tek fiyattan ödeme yapıyor. 7 yıl içinde bir kere 10 lira zam verdi. Şu anda her merkez hemen hemen zararına çalışıyor ve seansta 15-20 lira kaybediyor" diye konuştu.

"İşimiz bataklığı kurutmak"

TBV Başkanı Timur Erk, böbrek sağlığına dikkat etmek için tuz miktarının öneminin altını çizerek, şunları söyledi:

"Biz sivrisineklerle uğraşarak, sivrisineklerin sayısını azaltamayız, işimiz bataklığı kurutmak. Bataklığı kurutmak için de koruyucu hekimlik yapalım, yılda bir idrar, kan tahliliyle bu işlerin üstesinden gelelim diyoruz. Hasta olmadan önce tuzun azaltılması, günlük 6-10 gram arasında kullanılması gerekiyor. Şekerde de günlük 50 gramın geçilmemesi lazım. Restoranlardaki masalardan tuzun kaldırılması, tuz paketlerin üzerine uyarı konulması da güzel gelişmeler."

AA