Şalgam suyu neyden yapılır? Şalgam suyu yaparken içine neler konur, malzemeleri nelerdir?
Şalgam suyu, içeriğindeki siyah havuç, şalgam turpu ve doğal fermantasyon süreci sayesinde sağlık açısından pek çok fayda sunan güçlü bir probiyotik kaynağıdır. Özellikle sindirim sistemi üzerinde olumlu etkileri vardır; bağırsak florasını dengeler, hazmı kolaylaştırır ve mideyi rahatlatır. Laktik asit bakterileri sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirirken, vücuttaki toksinlerin atılmasına yardımcı olur. Aynı zamanda antioksidan yönünden zengin olan şalgam suyu, cilt sağlığını destekler, iltihaplanmalarla savaşır ve hücre yenilenmesini teşvik eder.
Kan şekerini dengeleyici etkisiyle de bilinen bu içecek, kilo kontrolü sürecinde de tercih edilebilir. Yağlı ve ağır yemeklerin yanında tüketildiğinde sindirimi kolaylaştırarak mideyi yormaz; bu nedenle kebap, ciğer, lahmacun, Adana dürüm gibi Güneydoğu Anadolu mutfağına ait etli ve baharatlı yemeklerin yanında harika bir tamamlayıcıdır. Ayrıca acılı versiyonu, lezzetli bir iştah açıcı olarak da öne çıkar. Soğuk içildiğinde ferahlatıcı etkisiyle yaz aylarında da serinletici bir alternatif sunar. İftar sofralarında, mangal buluşmalarında ya da ağır akşam yemeklerinde doğal bir destekleyici içecek olarak tercih edilebilir.
ŞALGAM SUYU NEYDEN YAPILIR?
Şalgam suyu, Türk mutfağının kendine has ve oldukça sevilen fermente içeceklerinden biridir. Temel olarak siyah havuç, bulgur ya da arpa unu ile hazırlanmış doğal bir fermantasyon sürecinden geçen turşu suyu olarak tanımlanabilir. Yapımında siyah havuç, şalgam (bir tür turp), tuz, su, ekşi maya (bazı tariflerde nohut mayası veya bulgur ekmeği) ve kırmızı pancar gibi malzemeler kullanılır. Şalgam suyunun üretimi, geleneksel yöntemlerle haftalar süren bir mayalanma sürecine dayanır. Bu süreçte havuçlar ve şalgam kökleri, tuzlu su içerisinde bekletilerek doğal yollarla fermente edilir.
Fermentasyon sırasında ortaya çıkan laktik asit, içeceğe hem keskin hem de ferahlatıcı bir tat verirken bağırsak dostu probiyotik özellikler kazandırır. Şalgam suyunun rengi mor-kırmızı tonlarındadır; bu rengini, içinde kullanılan siyah havuçtan alır. Baharatlı veya acılı versiyonları da bulunur; bu durumda içerisine pul biber ya da acı biber eklenir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Adana ve Mersin gibi şehirlerde yaygın olarak tüketilen bu içecek, kebap gibi yağlı yemeklerin yanında sindirimi kolaylaştırıcı etkisiyle tercih edilir. Aynı zamanda antioksidan içeriği sayesinde bağışıklık sistemini desteklediği, vücuttaki toksinleri atmaya yardımcı olduğu ve doğal bir enerji kaynağı olduğu da bilinmektedir. Şalgam suyu, kendine özgü keskin aromasıyla ya çok sevilir ya da pek tercih edilmez; ancak kültürel bir miras olarak yüzyıllardır sofralarda yerini korur.
ŞALGAM SUYU MALZEMELERİ NELERDİR?
Şalgam suyu yapımı malzemeleri aşağıdaki gibidir.
Ana Malzemeler:
Ekstra Aroma ve Destek Malzemeleri (tercihe göre):
Bu malzemelerle evde doğal yöntemlerle ve katkısız şalgam suyu üretmek mümkündür. Fermantasyon süreci genellikle 10 ila 20 gün sürer ve bu sürede içeceğin lezzeti ve rengi giderek oturur. Dilersen yapılışını da detaylı adım adım anlatayım.
ŞALGAM TARİFİ
Şalgam suyu tarifi, sabır ve özen gerektiren ama sonucunda son derece lezzetli ve sağlıklı bir içecek sunan geleneksel bir fermantasyon sürecine dayanır. İlk olarak, siyah havuçlar iyice yıkanır, kabukları soyulmadan ya da hafifçe kazınarak iri parçalar hâlinde doğranır. Aynı şekilde, kullanılacaksa şalgam turpu da yıkanıp dilimlenir. Geniş ve temiz bir cam kavanoz ya da turşu küpüne bu doğranmış sebzeler yerleştirilir. Üzerine damacana içme suyu dökülür, ardından salamura tuzu (yani katkısız kaya tuzu) ilave edilir.
Karışımın içine doğal fermantasyonun başlaması için bulgur unu ve irmik ile hazırlanmış, birkaç gün bekletilerek ekşitilmiş doğal maya suyu ya da nohutlu maya karışımı eklenir. Bu aşamada arzu edilirse kırmızı pancar dilimleri, acı biber, pul biber veya sarımsak gibi destekleyici aromatik malzemeler de ilave edilebilir. Sebzelerin su yüzeyine çıkmaması için temiz bir ağırlık taşı ya da küçük bir tabak yerleştirilir. Kavanozun ağzı hava alacak şekilde tülbentle örtülür ve serin, karanlık bir ortamda yaklaşık 10 ila 20 gün arası bekletilir.
Bu süre zarfında doğal fermantasyon başlar ve suyun rengi zamanla koyu morumsu-kırmızıya dönerken, keskin ve aromatik bir tat oluşur. Her gün bir kez tahta kaşıkla karıştırmak, süreci hızlandırır ve dibe çöken tortuların dağılmasını sağlar. Fermentasyon süreci sonunda karışım süzülerek cam şişelere alınır ve buzdolabında saklanarak serin bir şekilde tüketilir. Elde edilen şalgam suyu, doğal probiyotik özellikleriyle sindirim sistemini destekler, bağışıklığı güçlendirir ve yağlı yemeklerin yanında ferahlatıcı ve dengeleyici bir içecek olarak sofralarda yerini alır.
