Teleskopu kim icat etti? Teleskop kim buldu, ne zaman ve nasıl bulundu?
Tarih boyunca evreni çıplak gözle gözlemleyen insan için uzak cisimleri de görünür kılan teleskopun icadı önemli bir teknolojik devrimdir. Gökyüzü gözlemlerinin sınırlarını genişleten ve evren hakkında detaylı bilgiler edinmemizi sağlayan teleskopu kim buldu? Teleskop ne zaman bulundu? Cisimleri olduğundan daha büyük gösteren ve bu özelliğiyle bilim tarihine önemli katkılar sunan teleskop ilk kez nerede icat edildi? Teleskobun icadı ile ilgili merak edilen tüm sorulara yanıt aradığımız içeriğimizi sizler için hazırladık.
James Webb, Kepler ve Hubble gibi örnekleri sayesinde, öte gezegenler hakkında bilgi sahibi olduğumuz, evrenin yapısı hakkında yeni veriler elde ettiğimiz teleskop ne zaman bulundu? İşte, tüm detaylar.
Teleskopu Kim İcat Etti?
Teleskop 1608 yılında bir mercek imalatçısı olan Hans Lippershey tarafından icat edilmiştir. Lippershey; içbükey ve dışbükey olan iki merceği uzun bir tüp içine yerleştirerek tarihteki ilk teleskopu yapmış ve aynı yıl patent başvurusunu gerçekleştirmiştir.
Teleskop İlk Kez Nerede İcat Edildi?
1608 yılında Hans Lippershey tarafından icat edilen teleskop Hollanda’da icat edilmiş ve 2 Ekim 1608’de patenti alınmıştır. İlk etapta Hollanda hükümeti birçok teleskop satın almıştır. Ayrıca, teleskop üzerine yazılan bir raporun Avrupa’ya yayılmasıyla birlikte, dönemin önde gelen bilim insanları teleskop üzerine kendi deneylerini gerçekleştirmeye başlamışlar ve bu buluşu geliştirmeyi başarmışlardır.
Teleskop Nasıl İcat Edildi?
Bilim tarihinin en büyük buluşlarından biri olan teleskobun tesadüfen bulunduğuna dair rivayet dikkat çekmektedir. Hollandalı bir mercek imalatçısı olan Hans Lippershey; atölyesinde art arda duran iki merceğin, yakınlarda bulunan bir rüzgârgülünü yakın gösterdiğini fark etmiş ve bunun üzerine ilk teleskopu icat etmiştir.
Lippershey’in bu başarısı farklı bilim insanlarının da bu konu üzerine düşünmesine öncülük etmiştir. Teleskop üzerine çalışmalar yürüten bilim insanlarından bir tanesi de ünlü İtalyan astronom Galileo Galilei’dir. Mercek yapımının incelikleri üzerine bir dizi araştırmalar yapan Galileo, teleskobu yakınlaştırma kalitesini 10 kata kadar çıkarmayı başarmıştır. Galileo, geliştirdiği bu teleskopla yaptığı bir deneyde, çıplak gözle görülemeyen denizdeki gemileri görünür kılarak icadını kanıtlamış ve Venedik Dükü Leonardo Donato kendisini ödüllendirerek, Galileo’ya teleskop siparişi vermiştir.
1610 tarihinden itibaren gökyüzünü izlemeye başlayan Galileo birçok önemli keşfe imza atmıştır. Ay’da bulunan dağlar, Jüpiter’in uydularını ve Satürn’ün halkalarını kapsayan çalışmalar yapan Galileo, bilim tarihine çok önemli katkılar sunmuştur.
Galileo’nun ardından Alman bilim insanı Kepler de teleskop üzerine çalışmalar gerçekleştirmiş ve 1630 yılında iki dışbükey mercek kullanarak daha net bir görüntü elde etmeyi başarmıştır.
1668 yılına gelindiğinde Isaac Newton mercek yerine ayna kullanarak, bugün yansıtmalı teleskop olarak bilinen teleskobu geliştirmiştir. Günümüzde de yaygın olarak kullanılan teleskoplar yansıtmalı teleskoplardır.
Günümüzde teleskoplar; optik, radyo dalgaları, kızılötesi, morötesi ve x ışınları teleskobu olmak üzere 5 farklı çeşide ayrılmaktadır.
Günümüzde 10.4 metrelik ayna çapıyla, İspanya’nın Kanarya Adaları’nda bulunan Gran Telescopio Canarias; ayna çapı en büyük teleskop olarak dikkat çekmektedir.
1990 yılında uzaya gönderilen Hubble, 2009 yılında gönderilen Kepler ve 2021’de fırlatılan James Webb; evren hakkında önemli bilgiler toplamış ve halen daha toplamaya devam eden uzay teleskoplarıdır.
Türkiye’de ise Antalya Bakırlıtepe’de bulunan TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nde 3 adet aktif teleskop bulunmaktadır. Ayrıca İstanbul, Ege, Çukurova, Erciyes, On Dokuz Mayıs gibi üniversitelerin bünyesinde bulunan gözlemevlerindeki teleskoplar gökyüzü araştırmaları için aktif olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, Türkiye’nin ilk kızılötesi teleskopu olacak olan Doğu Anadolu Gözlemevi’nin 2022 yılının sonlarına doğru faaliyete geçmesi beklenmektedir.
