Yerel Haber Hattı 0536 266 79 69
KONUŞMAYI BAŞLAT
Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin

Alper URUŞ / Arif BALKAN / GAZETE HABERTÜRK

YAZI DİZİSİ 1

7 Haziran genel seçiminin ardından ortaya çıkan tablo, hiçbir partiye tek başına iktidar olma şansı vermedi. Seçimden birinci olarak çıkan AK Parti ile ikinci olan CHP’nin ‘koalisyon’ görüşmelerini genel başkan düzeyinde yürüttüğü şu günlerde HABERTÜRK, ANDY-AR Kamuoyu Araştırma Şirketi’yle, Türk siyasetinin gündeminde yer alan konuların halk tarafından nasıl değerlendirildiğine ilişkin önemli bir çalışmaya imza attı.

ANDY-AR 27 İLDE 1504 KİŞİYE SORDU

ANDY-AR, 2009 yerel seçim sonucuna en yakın değerleri veren 2 araştırma şirketinden biri oldu. 2010 yılında yapılan referandumu tek başına bilen araştırma şirketi, 2011 Genel Seçimi’ne ilişkin en doğru sonucu veren 2 şirket arasında yer aldı. ANDY-AR, 2014’teki Cumhurbaşkanlığı seçim sonucunuysa en yakın tahmin eden şirket oldu. Son olarak 7 Haziran Milletvekili Seçimi’yle ilgili olarak ‘gerçeğe en yakın seçim sonucu’nu veren ANDY-AR, ‘Kantitatif araştırma teknikleri’nden ‘CATİ (telefon görüşme)’ yararlanarak 27 ilde seçmenin nabzını yeniden tuttu. Araştırma şirketi 8-11 Ağustos tarihleri arasında, farklı sosyo-ekonomik ve sosyo-demografik gruba mensup kişilerden yaş, cinsiyet, eğitim, mahalle/semt kotalarına göre tesadüfi olarak seçilmiş 1504 denekle görüştü. ANDY-AR okuyacağınız araştırmada 0.95 güven aralığı içinde hata payını ise +/- %2.5 olarak verdi. İşte Türkiye’nin siyasi nabzına ilişkin en önemli sonuçlar.

BUGÜN SEÇİM OLSA

AK PARTİ İLE CHP YÜKSELİYOR

Seçmenin “Bu pazar milletvekili genel seçimi olması durumunda hangi partiye oy verirsiniz?” sorusuna verdiği yanıt, kararsız oyların dağılımıyla şöyle oldu. 7 Haziran genel seçiminde yüzde 40.9 oy alan AK Parti, yüzde 42.8’e yükseldi. Son genel seçimde yüzde 25 oy alan CHP de oyunu artırıp yüzde 27’ye ulaştı. MHP, HDP ve diğer partilere oy veren seçmenin tercihindeyse gerileme gözlendi. 7 Haziran’da yüzde 16.3 oy oranına ulaşan MHP, yüzde 15.9’a gerilerken, yüzde 13.1 oy alan HDP de yüzde 12.8’e düştü. 7 Haziran Genel Seçimi’nde “Diğer partiye oy verdim” diyenlerin yüzdelik dilimiyse 4.7’den, 1.5’e indi. Ankete göre son iki ayda AK Parti ve CHP’nin oy oranı yüzde 2 yükseldi.

AK PARTİLİ ‘SEÇİM’, CHP’Lİ ‘KOALİSYON’ GÖRÜŞÜNDE

Araştırma şirketi koalisyon ve erken seçime ilişkin sorularını dört partinin seçmeninin tercihine göre de detaylandırdı. Partilere göre seçmenin “Erken seçim mi, koalisyon mu olmalı?” sorusuna yanıtları şöyle oldu. AK Partili seçmenin yüzde 78.3’ü, “Erken seçim” dedi. Bu en yüksek oranı MHP’li seçmen yüzde 45.4 ile izledi. “Erken seçim” diyen en düşük oran yüzde 20.1 ile CHP’li seçmen olurken, HDP’lilerin yüzde 24’ü de ‘Erken seçim’ cevabını verdi.

“Koalisyon kurulsun” diyen CHP’li seçmenin tercihiyse yüzde 75.2’yi buldu. Koalisyonu destekleyen ikinci seçmense yüzde 74.7 ile HDP’ye oy verenler oldu. MHP’li seçmenin yarıdan azı, yüzde 42.1’i “Koalisyon” cevabını verirken AK Partili seçmenin yüzde 17’si “Koalisyon olmalı” dedi.

ERKEKLER: % 49.9 ERKEN SEÇİM

Erken seçim ve koalisyon tercihinin cinsiyete göre dağılımındaysa kadınlarda da erkeklerde de “Erken seçim” diyenlerin oranı “Koalisyon” diyenleri geride bırakıyor. Bununla birlikte her iki tercih de yüzde 40 pastası içerisinde yanıt buluyor. Erkeklerin yüzde 49.9’u “Erken seçim”, yüzde 43.8’i “Koalisyon” yanıtını veriyor. Kadınlarınsa yüzde 47.4’ü “Erken seçim olsun” cevabını verirken, yüzde 40’ı “Koalisyon kurulmalı” görüşünü belirtiyor.

Araştırma şirketi ANDY-AR’ın seçmene ilk sorusu, “Bu pazar milletvekili genel seçimi olması durumunda hangi partiye oy verirsiniz?” oldu. Kararsız seçmenlerin dağılımından önce partilerin ham oy oranları AK Parti yüzde 35.1, CHP yüzde 22.1, MHP yüzde 13, HDP yüzde 10.5 ve diğer partilere oy vereceğini belirten yüzde 1.2 diye sıralandı. Bu sonuçların dışında ilginç bir veri de ortaya çıktı. Olası bir seçimde ‘kararsız’ olduğunu belirten, ‘boş oy’ ya da ‘protesto oy’ atacağını söyleyen, ‘sandığa gitmeyeceğini’ ifade eden ve “Cevap yok” yanıtı veren, yani “Belirsiz oy” olarak adlandırılan seçmenin oranı yüzde 18.1’i buldu. Başka bir ifadeyle üçüncü parti oldu.

KOALİSYONA DESTEK % 6 ARTTI

Türkiye’nin cevap aradığı en can alıcı soru “erken seçim” ve “koalisyon” la ilgili sorular oldu. ANDY-AR, “Hükümet kurma çalışmaları sonucunda koalisyon mu, erken seçim mi olur?” diye sordu. Bu soruya “Erken seçim” yanıtını verenlerin oranı yüzde 69.1 çıktı. “Koalisyon” kurulacağını düşünenlerse yüzde 14.7’de kaldı. “Fikrim yok, bilmiyorum” cevabıysa yüzde 16.2 oranında oldu.  Ancak, aynı seçmene araştırma şirketi, “Sizce koalisyon mu, erken seçim mi olmalı?” sorusunu yöneltti. “Erken seçim olmalı” cevabını verenler yüzde 48.8 çıkarken, “Koalisyon kurulmalı” diyenlerin oranı yüzde 42.1’i buldu. Bu oran, ANDY-AR tarafından yine HABERTÜRK için yapılan ve 30 Haziran’da yayınlanan çalışmada yüzde 36.4 çıkmıştı. Yani son 42 günde tüm seçmen üzerinden ‘koalisyon kurulmalı’ diyenlerin oranı yüzde 6 arttı.

GENÇ SEÇMENLER: SEÇİM
55 YAŞ ÜSTÜ: KOALİSYON

Seçmenin “Erken seçim mi olsun”, “Koalisyon mu kurulsun” cevabı da yaşa göre dağılımda değişkenlik gösterdi. Genç nüfusun eğilimi erken seçimin olması, yaşlı nüfusun tercihiyse koalisyon yönündeydi. 18-24 yaş arası seçmenin yüzde 61.2’si, 25-34 yaş arası seçmenin yüzde 52.5’i, 35-44 yaş arası seçmeninse yüzde 52.1’i “Erken seçim olsun” cevabını verdi.

“Koalisyon kurulsun” yanıtını veren seçmense, en yüksek yüzdelik oranı olan yüzde 53.9’a, 55 yaş ve üstü skalada çıktı. 45-54 yaş arası seçmenin de yüzde 42.5’i “Koalisyon kurulsun” dedi. “Koalisyon kurulsun” diyen en düşük oransa yüzde 29.1 ile 18-24 yaş arası seçmen oldu.

ÜNİVERSİTE MEZUNUNUN EĞİLİMİ % 52.9 KOALİSYON

“Erken seçim” ve “koalisyon” isteğini araştırma şirketi “eğitim durumuna göre” de irdeledi. Eğitim durumuna göre “Erken seçim olmalı” diyenlerin oranı lise mezunlarında yüzde 51.7, ortaokul mezunlarında yüzde 51.1 ve ilkokul mezunlarında yüzde 50.9 çıktı.

Eğitimine göre “Koalisyon kurulmalı” diyenlerin ulaştığı en yüksek oy oranıysa yüzde 52.9 ile üniversite mezunu seçmen oldu. Bu sonucu yüzde 42.9 ile ortaokul mezunları, yüzde 40’la lise mezunları izledi.

CHP’Lİ SEÇMEN KOALİSYON İÇİN DAHA İSTEKLİ: % 39

ANDY-AR, koalisyon görüşmelerinin sürdüğü şu günlerde seçmenlere, “Sizce koalisyon için AK Parti mi, CHP mi daha istekli?” sorusunu yöneltti. Bu soruya ‘CHP daha istekli’ diyenlerin oranı yüzde 39 oldu. ‘AK Parti daha istekli’ yanıtını verenlerin oranıysa yüzde 37.7 oldu. Her iki partiyi de istekli bulmayanlar yüzde 9.9 olarak belirlendi. Fikrim yok/Bilmiyorum diyenlerse yüzde 13.4 oranındaydı.

KOALİSYON SORUNLARI ÇÖZER Mİ?

Araştırma şirketi ‘erken seçim’ ve ‘koalisyon’ başlığında ankete katılanlara, “Sizce AK Parti-CHP koalisyonu ülkenin içinde bulunduğu sorunları çözer mi?” sorusunu yöneltti. “Hayır, çözemez” diyenler yüzde 49.9 çıkarken, “Evet, çözer” diyenlerin yüzdelik dilimi 39.4 olarak görüldü. Bu soruya “Fikrim yok” diyenlerse yüzde 10.7 oldu.

FARUK ACAR: YÜZDE 18 PUSUYA YATMIŞ SÜRECİ İZLİYOR

ANDY-AR Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Acar, 7 Haziran seçimlerinin ardından yaptıkları çalışmada seçim sonuçlarından duyulan memnuniyeti sorguladıklarını belirterek şu değerlendirmeyi yaptı: “HDP seçmeni dışında diğer parti seçmenlerinde mutsuzluk saptamıştık. Ancak seçmenlerin yüzde 92’si bir seçim olsa yine 7 Haziran’da seçtikleri partiye oy vereceklerini söylemişti. 1 ayda tablo çok değişti. MHP’nin uzlaşmaz tavrı, Meclis Başkanlığı seçimleri, Suruç patlaması, IŞİD saldırıları ve PKK eylemlerinin yanı sıra koalisyon kurulamaması nedeniyle, seçmende ciddi bir kırılma yaşandığını gözlemliyoruz” dedi.

“Kararsızlar, kendini gizleyenler ve protesto edenlerin oranı yüzde 18 dolaylarında” diyen Acar, “7 Haziran’dan 3 ay önce de böyle bir durum vardı. Seçmende kızgınlık hâkim; yüzde 18’lik pusuya yatan seçmen kitlesinin 2.5 ay gibi kısa bir süre sonra karşımıza çıkması şaşırtıcı. Bu kitle partilerin politikalarının nasıl değişeceğini, seçim ortamının nasıl olacağını, koalisyon arayışlarında sadece bir prosedürün mü gerçekleştirildiğini yakından izliyor” değerlendirmesinde bulundu.

Acar, seçmende koalisyon eğiliminin de arttığını belirterek şöyle konuştu: “‘Belirsizlik iktidara yarar’ savına güvenmemek gerektiğini gösteren bir oran hâkim. Seçmen, erken seçim olacağı öngörüsünde bulunuyor. Ancak ‘Koalisyon mu, erken seçim mi’ sorusuna koalisyon diyenler yüzde 42, erken seçim diyenlerse yüzde 48 dolayında. Yani seçmenin ikiye bölündüğü bir tablo var. Koalisyon beklentisi artış göstermiş durumda. Toplumda kanaat önderlerinin koalisyon gerekliliği vurgusu seçmende bu algıyı oluşturuyor. Seçime gidilirse daha fazla gerilim olur algısı hâkim.”

‘SEÇİM DEĞİŞİKLİK GETİRMEYECEK’

Acar, seçmen gözünde koalisyon arayışlarında olan genel başkanların iyi niyetli algılandığını belirterek “Bu süreç vatandaşa tesir etmiş durumda. Seçmen, erken seçimin değişikliğe zemin hazırlamayacağı kanısında. Liderlerin arayışları da seçmene kulak veren cinsten. Araştırmalara bakıldığında, olası erken seçimde AK Parti ve CHP’ye ufak da olsa oy ekleneceği görülüyor. Ancak beklenilen MHP ve HDP düşüşü asla yok. Tekrar seçim milletvekili sayısında çok değişiklik getirmeyecek. Piyasalar açısından yılın ilk 6 ayı seçim beklentisiyle geçti. Seçmen olası erken seçimle bütün bir yılı kaybetmek istemiyor” dedi. 

 

YAZI DİZİSİ 2

Seçmen: ‘Teröre karşı operasyon iki partinin oylarını yükseltir’

ANDY-AR seçmene, “Türkiye, IŞİD’le mi PKK’yla mı daha çok mücadele etmeli?” diye sordu. Ankete katılanların yüzde 59.2’si “PKK”, yüzde 21.4’üyse “IŞİD” cevabını verdi. “IŞİD ve PKK operasyonu hangi partinin oyunu artırır?” sorusuna ise seçmen, “Yüzde 32.8 AK Parti, yüzde 17.3 HDP’nin oyu yükselir” dedi

HABERTÜRK, “Erken seçim mi, koalisyon mu?” tartışmalarının Türkiye gündemini belirlediği şu günlerde, 2009 yılından bu yana gerçekleşen ve son olarak 7 Haziran’da yapılan genel seçimle birlikte 5 seçimi en yakın tahmin eden ANDY-AR Kamuoyu Araştırma şirketiyle seçmenin nabzını tuttu. Araştırma şirketi, ‘Kantitatif araştırma teknikleri’nden ‘CATİ (telefonla görüşme) tekniğinden yararlanarak 27 ilde bin 504 seçmenle görüştü. Anketin yapıldığı tarih 8-11 Ağustos’u kapsadı ve sosyo-ekonomik, sosyo-demografik gruba mensup kişilerden yaş, cinsiyet, eğitim, mahalle/semt kotalarına göre tesadüfi olarak ulaşılan seçmenle görüşüldü.

Yazı dizimizin son gününde ANDY-AR seçmenlere, IŞİD ve PKK terörünün ardından gerçekleşen operasyonları’, ‘çözüm süreci’ni ve ‘erken seçim’e ilişkin değerlendirmelerini sordu. İşte, 0.95 güven aralığı içinde, +/- %2.5 hata payıyla ortaya çıkan Türkiye’nin siyasi nabzına ilişkin önemli sonuçlar...

‘PKK’YLA MÜCADELE ETMELİ’ DİYEN IŞİD’İN 3 KATINA YAKIN

ANDY-AR, 3 hafta önce terör örgütlerine yönelik sınır içi ve ötesinde başlatılan operasyonların ardından seçmene, “Türkiye, IŞİD’le mi PKK’yla mı daha çok mücadele etmeli?” sorusunu yöneltti. Ankete katılanların yüzde 59.2’si, “PKK’yla daha fazla mücadele etmeli” cevabını verdi. “IŞİD ile daha fazla mücadele edilmeli” diyenlerin oranıysa yüzde 21.4 oldu. Bir fikri olmadığını belirten ve “Bilmiyorum” diyenlerse yüzde 19.4 oranında çıktı.

‘AK PARTİ VE HDP’NİN OYU YÜKSELİR’

Suruç’taki canlı bomba saldırısı ve Şanlıurfa’nın Ceylanpınar İlçesi’nde 2 polis memurunun uyurken şehit edilmesinin ardından başlayan ‘terör örgütlerine yönelik operasyon sürecini’ de seçmen değerlendirdi. Araştırma şirketi ankete katılanlara, “IŞİD ve PKK operasyonları, olası bir erken seçimde hangi partinin oyunu artırır?” diye sordu. “AK Parti’nin oyu yükselir” diyenler yüzde 32.8 ile birinci sırada yer aldı. HDP’nin oyunu artıracağını belirtenlerin oranıysa yüzde 17.3 ile ikinci oldu. CHP’nin oy artışı yaşayacağını ifade edenler yüzde 4.4, “MHP’nin oyu artar” diyen seçmenin yüzdesi 3.9 çıktı.

MHP ‘PKK’YLA’, HDP ‘IŞİD’LE MÜCADELE EDİLMELİ’ DİYOR

Araştırma şirketi, IŞİD ve PKK terörüyle mücadelede, “Hangisiyle daha fazla mücadele edilmeli?” sorusunu 4 partinin seçmenine sordu. “PKK’yla daha fazla mücadele edilmeli” diyen MHP’li seçmen yüzde 81.5 ile ilk sırada yer aldı. MHP’yi, yüzde 74.5’lik oranla AK Partili seçmen izledi. CHP’li seçmenin yüzde 47.2’si “PKK’yla daha fazla mücadele edilmeli” derken, HDP’li seçmenin oranı yüzde 9.3 oldu. ANDY-AR’ın araştırmasında “IŞİD’le daha fazla mücadele edilmeli” diyen HDP’lilerin oranıysa yüzde 82.7’yle ilk sırada yer aldı. HDP’yi, yüzde 35.8’le CHP’li seçmen izledi. AK Partili seçmenin yüzde 11.9’u “IŞİD’le daha fazla mücadele” derken, MHP’li seçmende bu oran yüzde 9.3 olarak belirlendi.

‘ÇÖZÜM SÜRECİNİN SONUNDA TERÖR BİTER’: % 37.5

Araştırma şirketi “Çözüm sürecinin sonunda ne olur?” diye katılımcılara sordu. Ankete katılan ve pastanın en büyük dilimini oluşturan yanıt, yüzde 37.5 ile “Terör biter, barış gelir” oldu. Bu soruya verilen cevaplarda yüzde 10.3 ile “Mevcut durum devam eder” ikinci sırada, “Daha demokratik bir ülke oluruz” düşüncesiyse yüzde 3.9 ile üçüncü sırada yer aldı. Çözüm süreci sonunda “Ülke bölünür” diyenler yüzde 2.3, “Etnik ayrışma artar” fikrini ifade edenlerse yüzde 1.9 olarak ankette yer buldu.

‘ÇÖZÜMDE AK PARTİ HDP’DEN DAHA İSTEKLİ’

Peş peşe gelen şehit haberlerinin ardından ‘çözüm süreci’yle ilgili seçmenin ne düşündüğünü ANDY-AR araştırdı. Çözüm süreciyle ilgili ‘AK Parti’nin mi HDP’nin mi daha istekli’ olduğunu seçmene sordu. Anket katılımcılarının yüzde 35.1’i “AK Parti çözüm sürecinde daha istekli” cevabını verdi. Bu soruya yanıt veren ve ikinci büyük paydayı oluşturan kesimse yüzde 22.5 ile “Kimse istekli değil” değerlendirmesi oldu. HDP’nin çözüm sürecinde daha istekli göründüğünü dile getirenlerse yüzde 22.3 olarak sonuca yansıdı.

SEÇMEN ERKEN SEÇİM İÇİN ‘KASIM’I İSTEDİ

Koalisyonun kurulamaması ve olası bir erken seçim kararının ardından ‘seçim tarihi’nin ne olması gerektiğine ilişkin seçmenin tercihi ‘2015 Kasım’ı oldu. Bu yıl kasım ayında erken seçimin olabileceğini söyleyen seçmenlerin oranı yüzde 68.4 çıktı. Kışı geride bıraktıktan sonra 2016 yılının mart ayında erken seçim olabileceğini belirtenlerin yüzdesi ise 17 oldu.

‘CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN ERKEN SEÇİM İSTİYOR: % 74.1’

ANDY-AR, ankete katılanlara son olarak şu soruyu yöneltti: “Sizce Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘erken seçim mi’, ‘koalisyon mu’ istiyor?” Bu soruya seçmenlerin yüzde 74.1’i, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘erken seçim istediği’ yönünde fikir beyan etti. Erdoğan’ın ‘koalisyon istediğini’ düşünenlerin oranıysa yüzde 8.7 oldu.

"YILLARIN OLUŞTURDUĞU ALGI NEDENİYLE PKK DAHA TEHLİKELİ GÖRÜLÜYOR"

ANDY-AR Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Acar, seçmenin PKK ile ilgili tecrübesinin uzun yıllara dayandığını belirterek “Seçmende PKK ile ilgili uzun yıllar içinde oluşan bir algı var. Seçmen zihninde PKK, deneyimlerine dayanarak oluşturduğu terör örgütü. Buradan IŞİD’i terör örgütü olarak görmediği anlamı çıkarılmasın. ‘Hangisiyle daha fazla mücadele edilmeli?’ sorusuna cevaben ‘PKK’ cevabı yüksek oranda. Çünkü IŞİD topyekûn Türkiye’ye dönük eylemler gerçekleştiren bir örgüt değil” dedi.

“HDP’nin yüzde 13 oy oranı var. Ancak tüm seçmenlerin yüzde 22’si çözüm süreci konusunda HDP’nin daha istekli olduğunu düşünüyor” diyen Acar, şu değerlendirmede bulundu: “Tüm seçmenler göz önüne alındığında çözüm süreci konusunda AK Parti’nin HDP’ye nazaran daha istekli olduğu sonucuna ulaşılıyor. Ancak özellikle son 20 günde seçmen AK Parti’nin çözüm süreciyle ilgili yaklaşımını net olarak okuyamıyor. Toplumda çözüm sürecine ilişkin net bir duruş var. Radikal milliyetçi seçmen dışında hemen her kesim bu duruşa sahip.”

Acar, seçim öncesi çözüm süreci başlığı altında AK Parti’nin PKK’ya olması gerekenden fazla taviz verdiği algısının hâkim olduğunu belirterek, “7 Haziran’da bundan etkilenen bir kitle MHP’ye dönüş yaptı. Operasyonların başlaması ve şehit haberlerinin ardından devletin olaya müdahale etmesi gerekliliğini hisseden seçmen AK Parti’nin yanında konumlandı. Kürt seçmen de PKK’nın HDP’nin dışında bir tavır aldığını düşünüyor. Kandil, AK Parti’ye oy kazandırmış gibi görünse de HDP’ye de oy getirdiği anlaşılıyor. Ancak barışın geleceği kanısı hâkim sonunda” ifadesini kullandı.

‘SEÇİM OLACAKSA HEMEN’

Seçmende ardı ardına gidilen seçimler nedeniyle ‘sandık yorgunluğu’ oluştuğunu dile getiren Acar, şöyle konuştu: “1.5 yıl gibi kısa bir süre içinde 3 seçim gerçekleşti. Seçmen gözünde sürekli olarak raya giremeyen bir yönetim algısı hâkim. ‘Koalisyon olsun ama olmayacaksa da seçim hemen olsun’ diyen büyük bir kitlenin varlığı söz konusu var. ‘Kızgın’ tavır sergileyen yüzde 18’lik kesim de bu durumun bir sonucu. Seçmen ‘Bir an önce kasım ayında seçim olsun’ diyor; ama seçmen olası bir erken seçimi partilere fatura edecek bir tavırda.”

BAKMADAN GEÇME