Müzelere ilgi patlaması yaşandı
Türkiye'deki müzeler her ne kadar altın çağını yaşıyor olsa da sayısal açıdan Avrupa ülkelerinin oldukça gerisinde yer alıyor. Türkiye'de kaç müze bulunuyor? Avrupa'daki eş nüfusa sahip olan 4 ülkedeki müze sayısı kaç? 2018'de bir önceki yıla oranla müzelerin ziyaretçi sayısı kaç milyon kişi arttı? Habertürk'ten Mehmet Çalışkan, Müzeler Günü ve Müzeler Haftası nedeniyle Türkiye'deki müzeleri, müzeciliği ve dünyanın en iyi müzelerini derledi
18 Mayıs; Uluslararası Müzeler Konseyi tarafından Uluslararası Müzeler Günü olarak ilan edildi. UNESCO tarafından da onaylandı.
Ülkemizde aynı zamanda 1982'den bu yana Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın girişimleriyle Müzeler Haftası (18 - 24 Mayıs), Müzeler Günü'ne ek olarak kutlanıyor.
Ülkemizde son yıllarda müzelere olan ilgi oldukça arttı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı müzelerin, özel müzelerin sayısında da ziyaretçi sayısında da büyük artış görüldü.
Ne var ki eş nüfusa sahip olan Avrupa'daki 4 ülkenin müze sayısına bakacak olursak ülkemizdeki müzelerin (Toplam 438) sayısının oldukça az olduğu görülüyor.
İngiltere: 2728
Almanya: 6800
Fransa: 1216
İtalya: 4158
* 199 müzenin yanı sıra Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı olarak 141 düzenlenmiş ören yeri ve 125 türbe de bulunmaktadır.
* Müzeciliğin kâr getiren bir sektör olması nedeniyle 10 yıl içinde açılan özel müze sayısı yaklaşık % 300 arttı.
TÜRKİYE'DE İLK MÜZEYİ KİM KURDU?
Türkiye'de ilk müze, 1846 - 1847 yıllarında Sultan Abdülmecit'in müşiri Fethi Ahmet Paşa tarafından,Aya İrini Kilisesi'nde, eski silahlar ve eski eserler toplanarak kuruldu.
İlk müze yöneticisi, Galatasaray Lisesi öğretmenlerinden Mr. Gooldt'dur.
Daha sonra; 1872'de Dr. Dethier görevlendirildi.
Dr. Dethier, ilk olarak eski eserler tüzüğü olan Asar-ı Atika Nizamnamesi'ni yayımladı.
Ülkemizde gerçek anlamda müzecilik, Osman Hamdi Bey ile 1882'de başladı.
Osman Hamdi Bey, öncelikle Asar-ı Atika Nizamnamesi'ni yeniden düzenledi.
Ardından da yabancı arkeologların buldukları eserleri yurt dışına çıkarmalarına yasak getirdi.
Osman Hamdi Bey;
* İlk Türk arkeolog.
* Figürlü kompozisyon kullanan ilk Türk ressam. Ünlü 'Kaplumbağa Terbiyecisi' tablosunun ressamı.
* Günümüzdeki adı Mimar Sinan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi olan Sanayi-i Nefise Mekteb-i Alisi'nin kurucusu.
* Kadıköy'ün ilk belediye başkanı.
Tarihteki ilk müze MÖ 306 – 285 yılları arasında Mısır'ın bugün İskenderiye olarak bilinen kentinde yer alan saray bahçesinin ortasına kuruldu.
Müzenin çevresinde kitaplık, gözlem evi, yemek ve çalışma odaları, botanik ve hayvanat bahçeleri yer alıyordu.
Hem üniversite hem akademi hem de manastır niteliği taşıyan bu müzede Yunanistan'ın ve doğu ülkelerinin eski ve yeni sanat yapıtları toplanıyor, belgeleniyor ve korunuyordu.
Bu anlamda İskenderiye Müzesi, günümüzdeki müze anlayışının temelini oluşturdu.
Sonraki dönemlerde Bergama, Antakya, Roma ve Atina'da da müzeler kuruldu.
2018, müze ziyaretinde büyük artış görüldüğü yıl oldu.
Bir önceki yıl, Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı müzelerin ve özel müzelerin ziyaretçi sayısı toplam 20.509.746 kişiydi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın açıklamasına göre 2018'de bu sayı 28.169.615 kişiye ulaştı.
Bir yıl içinde müzelerin ziyaretçi sayısı 7.659.869 kişi arttı.
EN ÇOK ZİYARET EDİLEN MÜZELER ( 2018)
TÜRKİYE'NİN İLK ÖZEL MÜZESİ HANGİSİDİR?
Türkiye'nin ilk özel müzesi 14 Ekim 1980'de Vehbi Koç tarafından açıldı.
Sadberk Hanım Müzesi...
Vehbi Koç'un 1973'te vefat eden eşi Sadberk Koç adına Sarıyer Büyükdere'de Azaryan Yalısı'nda açtığı Sadberk Hanım Müzesi, Türk İslam eserleri ve arkeolojik eserler olmak üzere iki ana bölümden oluşuyor. 3 bin eserle açılan Sadberk Hanım Müzesi'nde günümüzde 20 bini aşkın eser sergileniyor.
M.Ö 6 bin yıllarından Bizans dönemi sonuna kadar Anadolu'da yaşayan uygarlıkların maddi kültür kalıntılarını yansıtan arkeolojik eserler Sevgi Gönül Binası'nda, Osmanlı ağırlıklı İslam eserleri, Osmanlılar için yapılmış Avrupa, Uzak ve Yakın Doğu eserleri ile Osmanlı dönemi dokumaları, kıyafetleri ve işlemeleri Azaryan Yalısı'nda sergilenmektedir.
DÜNYANIN EN İYİ 10 MÜZESİ
Topkapı Sarayı Müzesi - Türkiye
Topkapı Sarayı'nın ilk defa, adeta bir müze gibi ziyarete açılması Abdülmecit dönemine rastlar. O dönemin İngiliz elçisine Topkapı Sarayı Hazinesi'ndeki eşyalar gösterildi. Bundan sonra Topkapı Sarayı Hazinesi'ndeki eski eserleri yabancılara göstermek bir gelenek haline geldi ve Abdülaziz zamanında, ampir üslupta camekanlı vitrinler yaptırıldı. Hazinedeki eski eserler bu vitrinler içinde yabancılara gösterilmeye başlandı. II. Abdülhamid tahttan indirildiği sıralarda Topkapı Sarayı Hazine-i Hümâyûn'un pazar ve salı günleri olmak üzere halkın ziyaretine açılması düşünülmüşse de bu gerçekleşemedi.
Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle 3 Nisan 1924 tarihinde halkın ziyaretine açılmak üzere İstanbul Âsâr-ı Atika Müzeleri Müdürlüğü'ne bağlanan Topkapı Sarayı önce Hazine Kethüdalığı, sonra Hazine Müdüriyeti adıyla hizmet vermeye başlamıştır. Bugün ise Topkapı Sarayı Müzesi Müdürlüğü adıyla hizmet vermeye devam etmektedir. 1924 yılında bazı ufak onarımlar yapıldıktan ve ziyaretçilerin gezebilmeleri için gereken idari önlemler de alındıktan sonra Topkapı Sarayı 9 Ekim 1924 tarihinde müze olarak ziyarete açılmıştır. O tarihte ziyarete açılan bölümler Kubbealtı, Arz Odası, Mecidiye Köşkü, Hekimbaşı Odası, Mustafa Paşa Köşkü ve Bağdat Köşkü'dür. Topkapı Sarayı Müzesi, 1985'te UNESCO Dünya Kültür Mirasları Listesi'ne alındı.
Louvre Müzesi - Fransa
Dünyada en çok ziyaret edilen sanat müzesi olan Louvre, yedi bölümden oluşuyor. Her bölümün başında yetkili kişiler var. Bunlar da müze müdürüne bağlı. Leonardo Da Vinci'nin ünlü Mona Lisa'sı da bu müzede sergileniyor. Müzenin tamamını dolaşmak yaklaşık iki gün sürüyor.
British Müze - İngiltere
Dünyanın her yanından getirilen seçkin eski çağ yapıtları ve etnografya koleksiyonlarını kapsayan müze ücretsiz gezilebiliyor.
Ayasofya Müzesi - Türkiye
Bizans İmparatoru I. Jüstinyen tarafından M.S 532 - 537 yılları arasında yaptırılan Ayasofya, bir patrik katedrali olarak inşa ettirildi. 1453'te İstanbul'un alınmasından sonra, Fatih Sultan Mehmet tarafından camiye dönüştürüldü. 1935'ten beri ise müze olarak hizmet veriyor.
Ayasofya'nın inşaatında yaklaşık 10 bin işçinin çalıştığı ve Jüstinyen'in bu iş için büyük bir servet harcadığı rivayet edilir. 15 yüzyıl boyunca ayakta duran bu yapı, sanat tarihi ve mimarlık dünyasının başyapıtları arasında yer alıyor.
Metropolitan Müzesi - ABD
New York'taki Central Park'ın yanında yer alan müze 'The Cloisters' adı verilen orta çağ sanatını barındıran bölümü bünyesinde bulundurmaktır. Müzede; eski Doğu, Mısır, Yunan ve Roma dönemlerine ait eserler bulunmaktadır. Avrupa orta çağ koleksiyonunun bir bölümü ise Manhattan'ın kuzey ucundaki ek binada bulunur. Müze içerisinde bir araştırma kitaplığı, çocuklar için bir bölüm ve etkin bir eğitim sergisi bulunur. Müzedeki batı resim sanatının öne çıkan isimlerine ait tablolar da bulunmaktadır.
Ulusal Antropoloji Müzesi - Meksika
Meksika topraklarının tarihini anlatan müzede, uygarlığın gelişimi görsel olarak sunuluyor.
Ermitaj Müzesi - Rusya
Dünyanın en büyük ve eski müzelerinden olan Ermitaj Müzesi yaklaşık 3 milyon esere sahip; ancak bunun yalnızca bir bölümü sergilenebiliyor. Ayrıca dünyanın en büyük resim koleksiyonuna sahip olduğu için Guinness Rekorlar Kitabında yer alıyor.
Qın Terra-Cotta Savaşçıları ve Atları Müzesi - Çin
1974'te bir çiftçi tarafından ilk Çin imparatoru Qin Shi Huang'ın mezarında bulunan terrakotta heykeller bu müzede sergileniyor. Boyları 183 - 195 cm arasında değişen bu heykel askerlerin her birinin yüz ifadesi farklı.
Kazı alanında çoğu hala toprak altında 8 bin asker, 520 atıyla birlikte 130 savaş arabası, 150 süvari atı bulunduğu tahmin ediliyor. Müze, 1987'de UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirasları Listesi'ne alındı.
Altın Müzesi - Kolombiya
Altın Müzesi, 55 binden fazla altın parçasıyla İspanyol kültüründen gelen malzemeleri sergiliyor. Müze, sahip olduğu altın küpeler, el yapımı sanatsal altın parçaları ve altın heykellerle, dünyanın en büyük koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor.
Ulusal Arkeoloji Müzesi - İtalya
1620'de Floransa'da Prenses Medici için kurulan binada bulunan bir müzedir. Bu müzede Etrüsk, Yunan, Roma ve Antik Mısır ile ilgili eserler görülebilir. Ulusal Arkeoloji müzesinde görülebilecek ünlü eserlerden bazıları Etrüsk mezarındaki Yunan mitolojisinde figürlerin süslediği M.Ö 570'den kalma François Vazosu, Arezzo yakınlarında bulunup Vasari tarafından I. Cosimo Medici'ye sunulan M.Ö 4. yüzyıldan kalma Khimaira bronz heykeli, 19. yüzyılda bir kazı çalışması ile ortaya çıkarılan Mısır uygarlığına ait bir koleksiyon ve kumaş, kıyafet, çanta ve aksesuarlar bulunmaktadır. Müzede bulunan eserlerin bazıları 1966'da meydana gelen selde zarar görmüştür ve restorasyon çalışmaları hala devam etmektedir.
