Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Kültür-Sanat Sinema Bereketli Topraklar Üzerinde'nin ödülü geri alındı
        1

        1 MAYIS İŞÇİ BAYRAMI TARİHÇESİ
        1880'li yıllar, ağırlıklı olarak kol emeğinin kullanıldığı ve çalışma şartlarının çok kötü olduğu yıllardı.
        Küçük çocukların karın tokluğuna çalıştırılması ve 14 -15 saate kadar varan iş günleri söz konusuydu.
        Şirketler, eşi görülmemiş bir hızla büyürken, işçiler, iş yeri güvenliği, sağlık koşulları, örgütlenme ve grev gibi en temel haklarını dahi tanımayan bir siyasi ve hukuki sistem ile karşı karşıyaydılar. 1881'de yarım milyon işçiyi temsilen kurulan Örgütlü Meslek ve Emek Birlikleri Federasyonu "8 saatlik iş günü" mücadelesini ülke geneline yaymak ve işçilerin kararlılıklarını göstermek amacıyla mücadeleyi yükseltti.

        ABD'nin Chicago kentinde 40 bin tekstil işçisinin gerçekleştirdiği eylem kanla bastırıldı. Aynı kentte, bir fabrikada 8 saatlik iş günü için greve çıkan 1400 işçi işten atıldı. Aynı tarihlerde greve çıkanlara ateş açıldı ve 4 işçi yaşamını yitirdi. Saldırılar, mücadele ateşini söndürmedi, aksine körükledi. ABD ve Kanada'da sendikalar ve diğer örgütlerin yükselttiği mücadele sonucu 1 Mayıs 1886'da yaklaşık 350 bin işçi greve çıktı.

        Tüm ülkede yaşam durdu. Çıkan olaylarda polisin işçilerin üzerine ateş açması sonucu 4 işçi yaşamını yitirdi. Olaylara neden oldukları gerekçesiyle 8 işçi hakkında idam istemiyle dava açıldı. İşçi önderi Albert Parsons, Adolph Fischer, George Engel ve August Spies, 1 Mayıs 1886'da idam edildi.

        ABD'de yaşanan bu olaylar uluslararası işçi örgütlerini harekete geçirdi. II. Enternasyonal 1889'da Paris'te düzenlediği kongrede, Amerikan işçilerinin mücadelesini desteklemek amacıyla dünya çapında gösteriler düzenledi. 1890'dan başlamak üzere 1 Mayıs'ı, 'Uluslararası Birlik, Mücadele ve Dayanışma Günü' olarak kabul etti.

        Fotoğraf: 'Bereketli Topraklar Üzerinde' filminden bir kare.

        2

        Özellikle 1980 Askeri Darbesi'nde birçok Türk filminin negatif baskılarının başına gelmeyen kalmadı. Sakıncalı bulunan filmler yakıldı. Bazı filmlerin negatif kopyalarıysa yakılmasından endişe edildiği için yapımcıları tarafından kaçak yollarla yurt dışına kaçırıldı.
        O filmlerden biri de Erden Kıral'ın yönetmeni ve ortak yapımcısı olduğu 'Bereketli Topraklar Üzerinde'ydi.

        İşçilerin yaşamından kesitleri hikâye edinen 'Bereketli Topraklar Üzerinde', Türkleri yoksul gösterdiği gerekçesiyle 1980'de askeri cuntacıların başka bir gazabına daha uğradı. Filme layık görülen Antalya Film Festivali'nin Altın Portakal ödülü, askeri cuntacıların talimatıyla geri alındı.

        Türk sinemasında senaryosu işçilerin yaşamları üzerine yazılan kaç film olduğu bilinmiyor. Belli başlı ödüller kazanan filmlerse şöyle;

        3

        KARANLIKTA UYANANLAR (1964)
        Senaryo: Vedat Türkali
        Yönetmen: Ertem Göreç
        Oyuncular: Fikret Hakan, Beklan Algan, Ayla Algan, Tülin Elgin, Kenan Pars, Mümtaz Ener

        Konusu:
        Babasının ölümünden sonra boya fabrikasının başına geçen 'Turgut', işleri eline yüzüne bulaştırınca fabrikayı yabancı sermayeye kaptırır. 'Turgut'un teknisyen arkadaşı 'Ekrem' ise başta onunla gezip tozarken, zamanla işçilerin safına geçecek ve ait olduğu yeri bulacaktır.

        ÖDÜLLERİ

        Antalya Film Festivali
        * En İyi 3'üncü Film (Ertem Göreç)
        * En İyi Senaryo (Vedat Türkali)
        * En İyi Özgün Müzik (Nedim Otyam)

        4

        DİYET (1974)
        Senaryo: Lütfi Ömer Akad
        Yönetmen: Lütfi Ömer Akad
        Oyuncular: Hülya Koçyiğit, Hakan Balamir, Erol Taş, Erol Günaydın

        Konusu: Aynı fabrikada çalışan 'Hacer' ile 'Hasan' evlenir. 'Hacer', 'Hasan'ın çalıştığı makinenin ona zarar vereceğinden endişe eder. Çünkü 'Hasan'dan önce 'Mustafa', makine başında geçirdiği kazada kötürüm kalmıştır. Usulsüz çalıştırıldığı için de tazminat alamamıştır. Komşusu 'Mustafa'nın başına gelenleri yakından görmesi, 'Hacer'in fabrikadaki sendikaya yakınlaşmasına sebep olur. Bu durum, 'Hasan' ile 'Hacer'i karşı karşıya getirir. Evli çift arasındaki bu anlaşmazlık bir felaketi de beraberinde getirecektir.

        ÖDÜLLERİ

        Antalya Film Festivali
        * En İyi Kadın Oyuncu (Hülya Koçyiğit)
        * En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Erol Taş)

        5

        MADEN (1978)
        Senaryo: Yavuz Özkan
        Yönetmen: Yavuz Özkan
        Oyuncular: Cüneyt Arkın, Tarık Akan, Hale Soygazi, Meral Orhonsay

        Yavuz Özkan'ın sinemacı olmadan önceki mesleği olan maden işçiliğinin sorunlarını ilk elden senaryolaştırıp filme çekmesi açısından 'Maden' oldukça kıymetli bir yapım olma özelliğine sahip.

        Konusu: Alınmayan önlemler ve kötü çalışma koşulları yüzünden madenlerde ölen işçi sayısı sürekli artmaktadır. İlyas önderliğinde Nurettin ve Halil, işçileri bu ölümlere karşı örgütlenmeye çağırır. Ölümlerin patronlarının ihmalkâr tavırları sebebiyle gerçekleştiğini, haklarını savunmaları gerektiğini söylerler. Bunun için bağımsız bir müfettişin çalışma koşullarını denetlemesini isterler.

        ÖDÜLLERİ

        Antalya Film Festivali
        * En İyi Film (Yavuz Özkan)
        * En İyi Kadın Oyuncu (Hale Soygazi - Meral Orhonsay)
        * En İyi Erkek Oyuncu (Tarık Akan)

        6

        BEREKETLİ TOPRAKLAR ÜZERİNDE (1979)
        Senaryo: Tuncel Kurtiz
        Yönetmen: Erden Kıral
        Oyuncular: Tuncel Kurtiz, Erkan Yücel, Nur Sürer, Yaman Okay, Menderes Samancılar, Bülent Kayabaş

        Orhan Kemal'in 1954'te yazdığı aynı adlı romandan uyarlandı.
        İşçilerin yaşamlarından kesitlerin senaryolaştırıldığı 'Bereketli Topraklar Üzerinde', 1981'de Antalya Film Festivali'nde 'En İyi Film' ödülünü kazandı. Ne var ki 1980 Askeri Darbesi'nde ülkenin yönetimine el koyan cuntacılar, 'Türk halkını yoksul gösteriyor' diyerek jüri üyelerinden ödülün geri alınmasını istedi. Öyle de oldu. 'En İyi Film' ödülü geri alındı.
        'Bereketli Topraklar Üzerinde'nin ödülü geri alınınca filmin yönetmeni Erden Kıral, kendisine verilen 'En İyi Yönetmen' ödülünü almak için sahneye çıkmadı.

        'Sakıncalı' filmlerin yakılması üzerine 'Bereketli Topraklar Üzerinde'nin ortak yapımcılarından Nurettin Sezer, filmin negatiflerini korumak için İsveç'e götürdü. Erden Kıral, yıllar boyunca negatiflerin akıbetini öğrenemedi. Kıral, 2008'de bulduğu negatifleri iyileştirme çalışmasından geçirdikten sonra 'Bereketli Topraklar Üzerinde'yi gösterime çıkardı.

        Konusu:
        'Hasan', 'Ali' ve 'Yusuf', Sivaslı üç köylüdür. Adana'ya gelen üç arkadaş, hemşehrilerinin fabrikasında zor şartlar altında çalışmaya başlar. Bir gün 'Hasan' hastalanınca işten atılır. Bir süre sonra da hayatını kaybeder. 'Ali' ile Yusuf' da kendilerinden haraç alan ırgat başını şikâyet edince kovulurlar. Adana'da istediklerini bulamayan 'Ali' ve 'Yusuf', Çukurova'ya geçerek tarlalarda çalışmaya başlar. Kısa zamanda patozun başına geçerler. Her şeyin yoluna girdiğini düşündükleri anda her şeylerini kaybedeceklerdir.

        ÖDÜLLERİ
        Antalya Film Festivali
        * En İyi Yönetmen (Erden Kıral)
        * En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu (Yaman Okay)

        Nantes Film Festivali
        * Jüri Özel Ödülü
        * Sanat ve Deneme Filmleri Büyük Ödülü

        Strasbourg Avrupa Film Festivali
        * Büyük Ödül

        7

        DEMİR YOL - FIRTINA İNSANLARI (1979)
        Senarist: Yavuz Özkan - Mahmut Tali Öngören
        Yönetmen: Yavuz Özkan
        Oyuncular: Tarık Akan, Fikret Hakan, Sevda Aktolga, Güler Ökten, Mete Sezer, Neslihan Danışman

        Konusu: Giderek zorlaşan çalışma koşullarına karşı 'Hasan'ın önderliğinde birleşen işçiler grev başlatır. İşçilerin bu grevi devrimci öğrenciler tarafından desteklenir. Fakat işçiler ve örgütlü öğrenciler arasında yöntem tartışmaları devam eder. Grev ve patronların grevi sonlandırmak için uyguladığı zorbalık giderek artmaktadır. Bu sırada 'Hasan'ın kardeşi 'Bülent, bir çatışma sırasında öldürülür. Uyguladığı kara propaganda ile her geçen gün güçlenen işçi dayanışmasını sonlandıramayan işverenler, çareyi garı yakmakta bulur. Basının desteğiyle komünistlerin garı yaktığı haberi yayılır. Fakat bu provokasyon işçileri dağıtmak yerine daha da kenetleyecektir.

        ÖDÜLLERİ

        Antalya Film Festivali
        * En İyi Film (Yavuz Özkan)
        * En İyi Yönetmen (Yavuz Özkan)
        * En İyi Erkek Oyuncu (Fikret Hakan)
        * En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Sevda Aktolga)

        8


        ÇARK (1987)

        Senaryo: Tarık Akan - Bekir Yıldız - Haşmet Zeybek
        Yönetmen: Muzaffer Hiçdurmaz
        Oyuncular: Tarık Akan, Müge Akyamaç, Cezmi Baskın, İhsan Yüce, Kenan Bal

        Doğrudan sansürlenmemiş olsa da polis baskınlarıyla İstanbul'da gösterimi engellendi.

        Konusu:
        Bir cam fabrikasında çalışan dört arkadaş, emeklerinin karşılığını alamayınca patronla çatışmaya girerler. Ancak sonuç aleyhlerine gelişir ve kendilerini kapının dışında bulurlar. Bu kez dört emekçi bir tersanede iş bulur. Ne var ki bu yeni işlerinde de başka bir sömürü düzeni ortaya çıkar.

        ÖDÜLLERİ

        Ankara Film Festivali
        * En İyi Müzik (Cahit Berkay)

        9

        ZERRE (2012)
        Senarist: Erdem Tepegöz
        Yönetmen: Erdem Tepegöz
        Oyuncular: Jale Arıkan, Rüçhan Çalışkur, Özay Fecht

        Konusu: 'Zeynep', belediyede kadrolu bir iş hayali kurmaktadır. Çalışmakta olduğu tekstil atölyesinden kovulmuş, annesi ve hasta kızıyla birlikte küçük bir dairede oturmaktadır. 'Zeynep'in de ara sıra burnu kanamakta ancak parasızlık nedeniyle doktora gidememektedir. Ayrıca ev sahibinin organ mafyasıyla bağlantısı bulunmaktadır. Filmde 'Zeynep'in iş bulmak için gösterdiği çaba ve uğraşlara yer verilmektedir. Tüm bu koşullar arasında 'Zeynep', Trakya'da haftalık 90 TL yevmiye ile bir fabrikada çalışmaya başlar.

        ÖDÜLLERİ

        Antalya Film Festivali
        * En İyi Yönetmen (Erdem Tepegöz)
        * En İyi İlk Film (Kağan Daldal)
        * En İyi Sanat Yönetmeni (Tora Aghabayova)

        SİYAD

        * En İyi Film (Kağan Daldal)

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ