Bilim insanları koronavirüs aşısı için yarışıyor!
Tüm dünyada milyonlarca insanı etkileyen koronavirüs salgına karşı yıllar süren aşı çalışmalarını 1 yıldan kısa bir zamana sığdırılmaya çalışılıyor. Bilim insanları koronavirüs aşısı için adeta yarışta. Dünyada koronavirüs aşı çalışmaları ne durumda? Habertürk TV Dış Haberler Editörü, Gizem Şencabaz'ın haberi...
Tüm dünyada milyonlarca insanı etkileyen koronavirüs salgını, yıllar süren aşı çalışmalarını 1 yıldan kısa bir zamana sığdırdı. Bilim insanları verdikleri çabanın sonuçlarını, yavaş yavaş açıklıyor. Özellikle birkaç aşı sağladığı başarıyla öne çıkıyor.
Bu aşıların başında ABD'li Pfizer ve Alman Biontech firmalarının geliştirdiği Koronavirüs aşısı var. 2 doz uygulanan bu aşı, virüse karşı yüzde 95'ten fazla koruma sağlıyor. Fakat aşının -70 derece soğuklukta muhafaza edilmesi gerekiyor. Bu da, aşının diğer ülkelere dağıtılması aşamasında büyük bir lojistik sorun ortaya çıkarıyor. mRNA teknolojisiyle üretilen aşının fiyatı ise doz başına 18,5 Dolar, yani yaklaşık 140 Türk Lirası.
İkinci sırada olan ABD'li şirket Moderna'nın aşısı da virüse karşı koruma sağlamada yüzde 94,5 etkili. Yine 2 doz yapılacak bu aşının -20 derecede muhafaza edilmesi gerekiyor. Ancak Moderna'yı diğerlerinden ayıran en büyük özellik fiyatı. Diğer aşıların arasında en pahalı aşı olan Moderna'nın bir dozu 32 ile 37 Dolar arasında olacak. Bu da yaklaşık 280 Türk Lirası olması demek.
Listenin üçüncü sırasında Gamaleya enstitüsünün geliştirdiği Rus aşısı Sputnik V var. Sputnik, Koronavirüse karşı tescillenen ilk aşı. 11 Ağustos'ta tescillenen Rus aşısı virüse karşı yüzde 92 etkili. Üstelik buzdolabı sıcaklığında saklanabiliyor. Bu da, aşının daha kolay dağıtılabileceği anlamına geliyor. Türü viral vektör olan aşının fiyatı 20 dolar yani yaklaşık 160 TL olacak.
Dördüncü sırada Oxford Üniversitesi ile Astrazeneca'nın geliştirdiği Kovid-19 aşısı var. Bu aşı, bir tam doz ve bir yarım doz kullanıldığında yüzde 90, iki tam doz kullanıldığında yüzde 62 koruma sağlıyor. Bu iki başarının ortalamasını alan bilim insanları aşının yüzde 70 etkili olduğunu söylüyor. Bu oran diğer aşılara oranla hayal kırıklığı yaratasa da Astrazeneca'yı öne çıkaran iki önemli başlık var. Bunlardan biri aşının buzdolabı sıcaklığında saklanması. Bir diğeriyse fiyatının diğer aşılara oranla hayli ucuz olması. Zira dozu 3 ile 5 Dolar arasında değişecek bu aşı yaklaşık 30 TL olacak.
Listenin son sırasında Çinli Sinovac şirketinin geliştirdiği Coronavac var. Buzdolabı sıcaklığında saklanan bu aşının tek bir dozunun fiyatı 30 Dolar yani yaklaşık 240 TL. Ancak Çin'in aşısının yüzde kaç başarı sağladığı henüz bilinmiyor. Zira bu aşının 3. Faz denemeleri hala sürüyor. Acil kullanıma uygun olan bu aşının I. ve II. Faz sonuçları ise başarılı.
AŞI GELİŞTİRME SÜRECİ UZUN BİR YOL
Normal şartlarda yıllar süren bu aşamalar bir analiz süreciyle başlıyor. Hayvanlar üzerindeki deneyler başarılı olunca, insanlar üzerinde denemelere geçiliyor. Bu klinik deneylerde 3 aşama var. Faz I'de aşı, güvenli olup olmadığını kontrol etmek için az sayıda kişide deneniyor. Faz II'de yüzlerce kişide güvenlik testleri yapılıyor ve aşının gereken tepkiyi üretip üretmediğine bakılıyor. 3. Faz denemelerde aşı binlerce gönüllü üzerinde deneniyor ve aşının gerçekten koruyup korumadığı araştırılıyor. Testlerin tamamlanmasıyla denetleme kurumları devreye giriyor. Bu kurumların aşıya onay vermesi halinde üretim, dağıtım ve aşılama başlıyor. Ancak salgın nedeniyle birçok ülke süreç tamamlanmadan çok önce sipariş verdi. O zamanlar riskli görülen bu adım, bugün büyük bir kazanç sağladı.
BAZI ÜLKELER NÜFUSUNDA ÇOK DAHA FAZLA SİPARİŞ VERDİ
AB toplamda 860, ABD 700, Hindistan 500, Japonya 290 milyon doz aşı için anlaştı. Aşı sipariş veren birkaç ülke arasında Türkiye de var. Türkiye Çin ile 50 milyon doz aşı için anlaştı. En az 10 milyon aşı Aralık ayında Türkiye'ye getirilecek. Bu aşıların devamı da Ocak ve Şubat ayında gelecek.
Tüm aşı adaylarının onaylanması halinde, AB, ABD ve Kanada gibi ülkeler nüfusun tamamına aşıyı ulaştıracak. Hatta bu aşılar yetmekle kalmayacak artacak. Ancak mevcut aşıların tamamı birkaç ülke tarafından satın alınırsa, aşılar dünyada eşit olarak dağıtılamayacak. Ve bu eşitsizlik, çok daha fazla can kaybına yol açacak.
