Diz çıkması nasıl olur? Diz çıkmasının belirtileri nelerdir? Diz çıkması nasıl tedavi edilir? Bu sorular oldukça nadir rastlanılan diz çıkması ya da patella çıkması olarak bilinen rahatsızlık için araştırılıyor. İşte Diz çıkmasına dair bilinenler...

DİZ ÇIKMASI NASIL OLUR?

Patella çıkığı yani diz çıkığı olan kişilerde sıklıkla altta yatan gelişimsel kemik ve yumuşak doku sorunları vardır, bunlar patella çıkığına zemin hazırlarlar. Eklemi çevreleyen yumuşak dokuların aşırı gevşek olması, bacak diziliminin dışarı doğru olması, patella kemiğinin femur kemiği üzerinde seyrettiği oluğun sığ olması gibi nedenler çıkık olma riskini artırır. Bu risk faktörlerinin olduğu bireylerde daha sonra ayak yerde sabit dururken gövdenin içeriye doğru dönmesi sırasında patella çıkığı ortaya çıkar. İlk çıkık sırasında şiddetli bir zorlanma olması gereklidir, ancak tedavi edilemeyen çıkıklarda yumuşak dokular esneyerek iyileştiği için, tekrarlayan çıkıklar çok daha basit hareketler sonrası olabilir. Bazı çocuklarda doğuştan veya gelişimsel olarak patella zaten yarı-çıkık durumundadır. Bu çocuklarda basit bir dönme hareketi sırasında tam çıkık oluşabilir. En nadir görülen şekli doğuştan beri patellanın tam çıkık olmasıdır. Bu çocuklarda patella kemiği dizin önünde değil dış yanında yerleşmiştir ve cerrahi yapılmadan yerine getirilmesi mümkün değildir.

DİZ ÇIKMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Dizde ani bir dönme hareketi sonrası şiddetli ağrı ile birlikte kişiler, patella kemiğinin dizin dışına doğru kaydığını hissederler. Kısa süre içinde eklem içi kanamaya bağlı dizde şişlik ve hareket kısıtlılığı meydana gelir. Sıklıkla kişi dizini uzattığında patella kemiği yerine oturur, nadiren bazı hastalar kendileri iterek diz kapağını yerine koyduklarını tarif ederler. Hastalar acil servise başvurduklarında diz kapağı yerinde olduğu için, özellikle olayı çok iyi tarif edemeyen çocuklarda, tanı konusunda sıkıntılar ortaya çıkabilir. Bu çocuklar yanlışlıkla menisküs veya bağ yaralanması olarak değerlendirilebilirler. Çıkık sırasında patella alt yüzü femur kemiğinin dış kısmına çarpar, bu sırada oluşabilecek kıkırdak ve kemik kırıklarına bağlı eklemde serbest parçalar, ağrı yatıştıktan sonra diz hareketleri sırasında takılma ve kilitlenme gibi belirtilere yol açabilir.

DİZ ÇIKMASI NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Şiddetli diz yaralanması olan bireylerde, ilk yardım olarak buz ve bandaj uygulaması yapılmalıdır. Acil serviste patella hala çıkık durumdaysa, doktorunuz dizi uzatıp basit bir manevra ile patella kemiğini yerine yerleştirebilir.Sonrasında ağrıyı azaltmak için bir dizlik uygulanır. Çok ağır olması ve hasta konforunu olumsuz etkilemesinden dolayı alçı uygulanmasından kaçınılmalıdır. Acil tedavi yapıldıktan sonra, kesin tedaviyi planlamak için bazı tetkikler yapılmalıdır. Bu tetkikler arasında röntgen filmleri, manyetik rezonans görüntüleme ve bilgisayarlı tomografi incelemeleri vardır.

Altta yatan gelişimsel bir kemik ve yumuşak doku bozukluğu olmayan, patella yerine yerleştirildikten sonra yarı çıkık durumu devam etmeyen, eklem içi büyük kıkırdak veya kemik parçası olmayan hastalar, ilk çıkık sonrası ameliyatsız tedavi edilebilir. Ne yazık ki hastaların çok az bir kısmında (yaklaşık hastaların % 15'i) bu şartlar sağlanır. Birkaç haftalık dizlik uygulaması sonrasında diz hareketlerinin kazanılması ve kas güçlendirmeye yönelik rehabilitasyon programı başlar. Ameliyatsız tedavi edilen hastaların kabaca yarısında tekrar bir çıkık ortaya çıkar ve bu hastalarda daha sonra cerrahi tedavi gerekli olur.

İlk çıkık olduktan sonra, eklem içinde serbest büyük kıkırdak veya kemik kopması olan, patellanın hala yarı-çıkık durumda olduğu, altta yatan gelişimsel yumuşak doku veya kemik bozukluğu olan hastalarda cerrahi tedavi tercih edilir. Ayrıca doğuştan patella çıkıklarında ve tekrarlayan patella çıkıklarında da ameliyattan başka bir çözüm yoktur.