Yunanistan'ın kritik seçimi

Birinci gelen parti, 300 sandalyeli parlamentoda ilave 50 sandalye elde edecek.

6 MAYIS DEPREMİ

Yaklaşık 40 yıldır, Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK) ve Yeni Demokrasi'nin (ND) dönüşümlü olarak tek başlarına yönettiği ülkenin siyasetinde deprem etkisi yaratan 6 Mayıs seçimlerinde, merkezdeki bu iki parti büyük oranda oy kaybederken, kemer sıkma politikaları karşıtı Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) yüzde 16,78 oyla ikinci parti olmuştu.

Aşırı sağ ve soldakiler dahil toplam 7 partinin parlamentoya girdiği seçimlerde asıl sürprizi, aşırı sağcı Altın Şafak Partisi yüzde 7 oy alarak yapmıştı.

Hiçbir partinin hükümeti tek başına kuracak oyu alamadığı 6 Mayıs seçimlerin ardından, ilk üç sıradaki Yeni Demokrasi, SYRIZA ve PASOK partilerinin liderleri tarafından yapılan koalisyon görüşmeleri sonuç vermemiş, SYRIZA yönetimi memorandumu imzalayan PASOK ve Yeni Demokrasi ile koalisyona gitmeyeceğini vurgulamıştı. Cumhurbaşkanı Karolos Papulyas'ın ülkenin hükümetsiz kalmaması için liderleri biraraya getirdiği girişimler ise sonuç vermemişti.

17 Haziran'da yenilecek seçimlerde birincinin hangi parti olacağı kadar, seçim sonrasında hükümetin bir an önce kurulması da önem taşıyor.

Ülkede AB ve IMF ile imzalanan kurtarma anlaşmasını (memorandum) feshetme yönünde bir hükümet kurulması ya da kurulamaması halinde, Yunanistan AB ve IMF'den gelen kredinin yeni dilimini alamayacak. Memurların maaşını dahi ödeyemeyecek hale gelecek Yunan devletinin iflas riskinin olduğu, kendi ulusal para birimine geri dönmek zorunda kalacağı belirtiliyor.

Uzmanlar, üye ülkelerin avrodan çıkması için AB anlaşmalarında bir mekanizma öngörülmese de, kaçınılmaz hale gelmesi durumunda Yunanisitan'ın avrodan fiili durum yaratarak çıkabileceğine dikkat çekiyor.

BENZER HEDEFLER

Çoğu parti lideri, seçim öncesi yaptıkları konuşmalarda, ülkenin Euro'da kalması ve memorandumun bazı şartlarının müzakere edilmesi için bir koalisyon hükümeti kurulması yönünde görüş bildirdi. Siyasiler, seçim konuşmalarında seçimin "avro ve drahmi arasında olacağı" uyarısında bulundu.

6 Mayıs seçimlerinin birincisi merkez sağdaki Yeni Demokrasi'nin lideri Antonis Samaras, maliyeti Euro ile hesaplanmış bir ekonomi programı ortaya koyduklarını belirterek, ülkenin Euro'da kalması ve memorandumun büyüme ve istihdam sağlama yönünde yeniden müzakere edilmesi için ulusal kurtuluş hükümeti kurulmasını istedi.

YENİ DEMOKRASİ

Samaras, Avrupalı ortaklarına verdiği taahhüt mektubunda "tadilat-değişiklik" sözcüklerini de metne koyduğunu ve bunun kabul edildiğini dile getirerek, AB'li ortaklarının memorandumun yeniden müzakere edilmesi konusunda ikna olacağından emin konuştu.

Samaras, AB'deki çoğu ülkenin Yunanistan'ın avroda kalmasını istediğini ancak bazı ülkelerin Yunanistan'ın çıkışı için fırsat beklediğini belirterek, ülkenin avrodan çıkması halinde meydana gelecek felaketin altından kalkılamayacağını, 6 ay sonra yeniden başa dönmenin mümkün olmayacağını ve yapılan her şeyin boşa gideceğini söyledi.

Samaras, merkez sağda birleşme çağrısına yanıt veren ve Yeni Demokrasi'nin eski isimlerinden Demokratik İttifak Partisi (DİSİ) Başkanı Dora Bakoyanni ile de, 17 Haziran seçimleri için güç birliğine gitti.

PASOK

Geçen seçimlerde sadece yüzde 13 oranında oy alabilen merkez soldaki PASOK'un lideri Evangelos Venizelos da, PASOK'un seçimlerde ikinci parti olması durumunda ülkenin Euro'da kalması için memorandumun bazı ağır şartlarını müzakere edecek, tüm partilerin katılımıyla oluşturulacak "ulusal ortak sorumluluk hükümeti" kurulmasını istedi. Venizelos partiler arasındaki yapay kutuplaşmaya dikkat çekerken ve bunun ülkeyi çıkmaza sürükleyeceğini vurguladı.

Venizelos, mali düzenlemelerin süresinin 3 yıl uzatılması, ülkenin borcunun sürdürülebilirliğinin güvence altına alınması, yapısal reformlara ilişkin görüşmelere yeniden başlanması, basit ve adil bir vergi sistemi üzerinde anlaşılması, Yunanistan'ın yatırım ihtiyacının, istihdamın ve reel ekonominin desteklenmesi konusunda birleşilmesi ve sosyal güvenlik sisteminin güçlendirilmesi gibi konularda bir araya gelinmesi gerektiğini savundu.

Venizelos, PASOK'un büyük bir yenilgiye uğradığı 6 Mayıs seçimleri sonrasında partinin önemli organlarındaki kimselerin istifasını istedi ve yeni isimlerle partisinde kan değişimine gitti.

Demokratik Sol Parti (DİMAR) lideri Fotis Kouvelis de, ülkeyi hükümetsiz bırakmamak için ellerinden geleni yapacaklarını ama bunun "boş bir çek" verecekleri anlamına gelmediğini söyledi. Hükümetin kurulması için belki de en kilit rolü oynayacak siyasi olan Kouvelis, ülkenin avroda kalması için destek vereceğini ancak memorandumdaki olumsuz hususların ortadan kaldırılmasını istedi.

SYRIZA

Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) lideri Alexis Tsipras ise "iflas memorandumunu", partisinin "ulusal kurtarma planı" ile değiştireceklerini, iş güvenliği, adil ücret, insanların bireysel ve kolektif haklarının iyileştirilmesi ve insan onuruna yaraşır bir yaşamın standatlarını getireceği" vaadinde bulundu.

Euro Bölgesi'nde Yunanistan'ın eşit ve saygın ortaklığını yeniden sağlayacaklarını dile getiren Tsipras, "fırsatçıların Pazartesi günü Yunanistan'ın Avro Bölgesinden çıkışı üzerine bahse girmemelerini çünkü kaybedeceklerini" belirtti.

Tsipras, Pazar günkü seçimlerin halkın "memorandum ile SYRIZA" arasında karar vereceği bir referandum olacağını savundu.

Seçim sonrası, ülkenin yıkımının durdurulması için AB'li ortakları ile bir anlayış birliğine ulaşmak için müzakere edeceğini kaydeden Tsipras, bankaların yeniden sermayelendirilmesini hızlandıracaklarını ve onları devlet kontrolü altına alacaklarını vurguladı. Tsipras, 28 Haziran'daki AB zirvesinde ise mevduat sahiplerinin Avrupa Merkez Bankası tarafından korunmasını talep edeceğini söyledi.

Bakanlıkların azaltılacağını, başbakan ve bakanlar ile milletvekillerinin maaşlarında kesintiye gidileceğini kaydeden Tsipras, buna karşılık asgari ücreti 751 avroya çıkaracağı, işsizlik maaşını 461,5 avroya yükselteceği, emlak vergisi üzerinden alınan ek vergileri ise kaldıracağı sözünü verdi.

SYRIZA seçim sonrasında çoğunluk oyunu alsa bile, kurmak istediği sol hükümet için Yunanistan Komünist Partisi (KKE) ile Demokratik Sol Parti'nin (DIMAR) de katılımını isteyeceğini belirtti.

KOMÜNİSTLER

Ülkedeki krizi "kapitalist" kriz olarak adlandıran, Avrupa Birliği ve avroda karşıtı Yunanistan Komünist Partisi (KKE) Genel Sekreteri Aleka Papariga ise, seçim sonrası bir koalisyon hükümetine katılmayı reddetti. Papariga, ülkenin avro bölgesinden hatta AB'den çıkışı senaryolarının blöf olmadığını, bunun iflas şartlarında meydana geleceğini savunarak, AB ile müzakarelerde bulunulsa dahi asıl gücün Avrupa Komisyonu'nda olduğunu dile getirdi.

Partisinin tarihi sorumluluğunun halk hareketine destek vermek olduğunu ifade eden Papariga, "SYRIZA'nın memorandumu feshedemeyeceğini ve Troykayı (AB, Avrupa Merkez Bankası ve IMF) gönderemeyeceğini, sonunda SYRIZA'nın Yeni Demokrasi ile aynı doğrultuda hareket edeceğini" ileri sürdü. Papariga, tek başına hükümet kurmak için tam yetki istedi.

BAĞIMSIZ YUNANLILAR PARTİSİ

İkinci memoranduma karşı oy kullandıkları için Yeni Demokrasi'den ihraç edilen milletvekillerinin kurduğu ve 6 Mayıs seçimlerinde dikkat çekici bir oy oranı yakalayan Bağımsız Yunanlılar Partisi'nin lideri Panos Kammenos ise, memorandumdaki herhangi bir kemer sıkma şartını yeniden müzakere etmeye değil, tamamıyla reddetmeye hazır olduklarını söyledi.

Yeni Demokrasi ve PASOK ile herhangi bir koalisyonda olmayacağını ifade eden Kammenos, SYRIZA ile çoğu ulusal konuda ters düştüklerini belirtti.

Kammenos, herhangi bir koalisyonda yer almak için kurtarma anlaşmasının derhal reddedilmesi ve krizden çıkmak için milletin karşı teklifini uygulama şartı koydu.

"Euro dışında başka ikinci bir plan yok. Avro için bedel ödedik, bize kolay verilmedi" diyen Kammenos, uluslararası kreditörler kredi dilimlerini vermeyi durdursalar bile ülkenin maaşları ödeyecek yeterli parasının olduğunu iddia etti.

Kammenos, memorandumu reddetmenin ülkenin avrodan çıkacağı anlamına gelmeyeceğini, bu yönde hiçbir mekanizma bulunmadığını vurguladı.

AA