Sivil havacılığa "bağımsız denetim" geliyor

Sivil Havacılık Genel Müdürü Bilal Ekşi, 2012 yılında sivil havacılıkta dönüşüm olarak nitelendirilebilecek faaliyetleri gerçekleştireceklerini belirterek, ''Sivil havacılıkta bağımsız denetim kuruluşlarını faaliyete geçireceğiz. Bağımsız denetim kuruluşları uygulaması, Türkiye'de denetim kalitesini muazzam artıracak. Dolayısıyla bunun bir milat olacağını düşünüyoruz'' dedi.

Bilal Ekşi, 2011'de Türkiye'de sivil havacılığın daha önceki yıllarda olduğu gibi büyümesini devam ettirdiğini söyledi. Tüm dünyada duraklama, yavaşlama olmasına rağmen, Türkiye'de sivil havacılığın yüzde 10'un üzerinde büyüme gösterdiğini kaydeden Ekşi, geçen yıl iç yolcu sayısının 118 milyonu aştığını ifade etti. Türkiye'nin, ekonomisinin stabil olması nedeniyle dünyadaki krizlerden çok az etkilendiğini vurgulayan Ekşi, jeopolitik pozisyonunun sivil havacılığa katkısı nedeniyle de büyümenin devam ettiğine işaret etti.

2012 yılında bu büyümenin devam edeceğini öngördüklerini belirten Ekşi, hem Türk Hava Yolları'nın hem de diğer şirketlerin yeni uçak siparişleri bulunduğunu hatırlattı. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) olarak, sivil havacılığın büyümesini daha fazla desteklemek için Türkiye'nin ikili havacılık anlaşmaları bulunmadığı ülkelerle anlaşmalar yapmak ve anlaşması bulunan ülkelerle de frekansları artırmak için yoğun çalışma içinde olduklarını anlatan Ekşi, ''Bu sene ilk olarak 10 yeni ülke ile sivil havacılık anlaşması yaptık. Anlaşmamız olan ülkelerle de frekansları artırmak için 50'nin üzerinde görüşmelerde bulunduk'' dedi.

Ekşi, sivil havacılıktaki büyüme trendinin aynı hızla devam edeceğini öngördüklerini söyledi.

''BAĞIMSIZ DENETİM KURULUŞLARI GELİYOR"

Bu yıl sivil havacılıkta dönüşüm olarak nitelendirilebilecek faaliyetleri olacağını ifade eden Ekşi, bunlardan bir tanesinin sivil havacılıkta bağımsız denetim kuruluşlarını faaliyete geçirmek olduğunu söyledi. Bu konudaki yönetmeliğin son aşamasına gelindiğini, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım'a sunacaklarını belirten Ekşi, şöyle konuştu:

''Sivil havacılık denetlemelerini sadece kendi personelimizle yapıyoruz. Arkadaşlarımız geçtiğimiz yıllarda muazzam başarı elde ettiler. Sektör bu kadar hızlı büyürken sektörün hızına yetişme, onu denetim altına alma, kuralları oluşturma noktasında çok iyi gayretler gösterdiler. Ancak sektör gerçekten çok hızlı büyüyor ve çok pahalı bir sektör. Ücretler çok yüksek. Biz devlet kuruluşu olduğumuz için arkadaşlarımıza özel sektörle mukayese edildiğinde o kadar yüksek ücret veremiyoruz. Arkadaşlar belli bir tecrübeye ulaştıktan sonra özel sektöre geçme eğiliminde oluyorlar. Son kanun hükmünde kararname ile özlük haklarında düzenlemeler yaptık, ama ne kadar yaparsanız yapın devletteki maaş özel sektöre ulaşmıyor. Aynı tecrübedeki bir arkadaş özel sektörde iki kat maaş alıyor. Biz de tecrübeli arkadaşları tutma noktasında zaman zaman sıkıntıya düşüyoruz.

'Bunu nasıl aşarız' diye baktık, dünyada IATA'nın da uyguladığı bir sistem var. Bağımsız denetim kuruluşları oluşturuyorsunuz, bunları yetkilendiriyorsunuz, bunlar sizin adınıza denetlemelerde bulunuyorlar. Önemli olan bölümü, bunlar kendi başlarına denetleme yapmıyorlar, sizin adınıza yapıyorlar. Siz görevlendiriyorsunuz ve sizin adınıza denetlemelerde bulunuyorlar. 'Şurayı denetle' diyorsunuz, denetliyor, hazırladığı raporu size sunuyor. Siz bu raporu inceliyor ve onaylıyorsunuz. Ondan sonra rapor bir hüküm içeriyor. Bir nevi hizmet alımı gibi. 2-3 tane şirket oluyor. 'Şu şirketleri siz denetleyin' diyorsunuz, onlar da denetliyor, raporları size getiriyor.''

Bağımsız denetim kuruluşları uygulamasının, Türkiye'de denetim kalitesini muazzam artıracağını belirten Ekşi, ''Dolayısıyla bunun bir milat olacağını düşünüyoruz. Bu açıdan inşallah bu yönetmeliğin kısa zamanda faaliyete geçmesini ve Türkiye'de de yurt dışındaki gibi firmaların olmasını istiyoruz. İnşallah bunu 2012 yılı içinde faaliyete geçireceğiz'' dedi.

Söz konusu bağımsız denetim şirketlerinin sunacağı hizmetlere yönelik bir ücret tarifesi yayınlamayı planladıklarını anlatan Ekşi, bakım denetlemesi ister SHGM tarafından, ister bağımsız firma tarafından yapılsın, denetleme bedelinin tarife dışına çıkamayacağını kaydetti. Ekşi, şirketlerin sektöre ilave bir yük bindirmeden bu hizmeti bağımsız denetim şirketlerinden alabileceğini söyledi.

Taslak metne göre, yıllık bir denetleme planı yayınlayacaklarını anlatan Ekşi, bu denetleme planında kimleri SHGM'nin denetleyeceğini bildireceklerini, kalan şirketlere de firmalardan biriyle anlaşmalarını önereceklerini ifade etti. Ekşi, denetleme kim tarafından yapılırsa yapılsın firmaların belirlenenden fazla ücret ödemeyeceğini kaydetti.

Denetleme kuruluşlarını yetkilendirmeyi, raporları incelemeyi SHGM yapacağı için, bu firmaların yaptığı denetlemenin etkinliğini de SHGM'nin ölçeceğini anlatan Ekşi, denetim kalitesinde sorun tespit edilen durumlarda ilgili firmanın sertifikasının iptal edilebileceğini belirtti. Ekşi, IATA'da benzer uygulama bulunduğunu hatırlatarak, ''Bunu uygulamaya koyduğumuzda inşallah denetlemede çok daha iyi noktalara geleceğiz'' dedi.

YOLCULAR YENİ HAKLARINI KAVUŞTULAR

Yolcu Hakları Yönetmeliği'nin bu yılın başından itibaren yürürlüğe girdiğini ve hava yolu ile seyahat edenlerin yeni haklarına kavuştuğunu belirten Ekşi, yolcu haklarına ilişkin düzenlemelerin AB'de uygulandığını, Türk firmalarının da Avrupa'dan yaptıkları seferlerde bu haklara riayet ettiğini ifade etti. SHGM olarak, AB'ye uyum çerçevesinde bu yönetmeliği çıkarma taahhüdünde bulunduklarını ve çıkardıklarını belirten Ekşi, şunları söyledi:

''AB'deki bu uygulamayı Türkiye şartlarına göre modifiye ettik. Bu ne getiriyor, eğer tehir yapıyorsanız, yolcuların ihtiyaçlarını karşılayacaksınız. Bazen bazı firmalar 2-3 saat tehir yapıyor, yolcuya bir su bile vermiyor. Böyle bir şey olmaz. Bu yönetmelik, 'tehir yapıyorsan yolcuya belli ikramlarda bulun, daha uzun tehir yapıyorsan, yolcuya yemeğini ver, çok daha fazla yapıyorsan yolcuyu otele al'' diyor. Bazı firmalar, bu yönetmelikle ilgili başta serzenişte bulundular, firmalara, 'bunları Avrupa'da uyguluyorsunuz, Avrupa'daki yolcuya bu hakkı verirken, Türk yolcuya bu hakkı vermemek herhalde uygun bir davranış değil' dedik. Onlar da hak verdiler.''

Bunun biraz daha regülasyon getireceğini, yolcu haklarını koruyacağını, yolcuların kendi haklarını daha rahat arayacağını düşündüklerini ifade eden Ekşi, ''Burada sektörü haksızca zora sokacak uygulamalar olursa, bunları dikkate alarak mevzuatı revize etmek de bizim görevimiz, bunu da rahatlıkla yaparız'' dedi.

AVRUPA'DA EKONOMİK DURGUNLUK SIKINTIYA YOL AÇAR

Sivil havacılığın 2012 yılında da yüzde 10'un biraz üzerinde büyüyeceğini tahmin etiklerini belirten Ekşi, sivil havacılığın uluslararası stabiliteye çok bağlı olduğunu, ''Arap Baharı'' olmasa Türkiye'nin büyümesinin biraz daha artacağını vurguladı.

Türkiye'den yapılan uçak seferlerinin yüzde 50'den fazlasının Avrupa'ya gerçekleştirildiğini anlatan Ekşi, ''Ama komple ekonomik durgunluk olursa, büyük sıkıntı yaşanır. Bu hem avantaj hem de dezavantaj. Avantaj çünkü bizim sivil havacılık şirketleri daha aktif hale geliyor, dezavantaj oradan Türkiye'ye turist gelmesi ve ticari ilişkiler azalıyor. Dolayısıyla ekonomik istikrarla birlikte bunlar daha iyi noktaya gidecek'' görüşünü dile getirdi.

HAVAALANI ETRAFIONDAKİ YAPILAR UYDUDAN İZLENECEK

Bu yıl hayata geçirmeyi planladıkları iki önemli projelerinin bulunduğunu ifade eden Ekşi, şöyle devam etti:

''Bunlardan birini TÜRKSAT ile birlikte yürütüyoruz. Belli bir yükseklikte olması gereken havaalanı etrafındaki yapılaşmalar, uçakların kalkış güzergahında sıkıntılara neden oluyor. Uçakların kalkışını riske sokan bu yapıları uydudan izleyeceğiz. Bu projeyle belli aralıklarla uydudan çekilen fotoğraflarla yapıların belirlenen yüksekliği aştığını tespit edip, kontrollerimizi arttıracağız.''

BALON UÇAKLAR KAMERADAN TAKİP EDİLECEK

Diğer bir projenin ise turistlerin yoğun ilgi gösterdiği Kapodakya'da kullanılan ''balon uçaklar''ın kamera sistemiyle izlenmesi projesi olduğunu kaydeden Ekşi, Kapodakya'da turist sayısının artmasına paralel olarak balon uçak sayısının da arttığını söyledi.

Şu anda 110'un üzerinde balon uçak olduğunu belirten Ekşi, dar olan bu bölgede kullanılan balon uçakların inişleri sırasında peri bacalarına zarar verdikleri, kendilerine tanımlanan alan dışına çıktıkları ve uçmaları gereken zaman aralığını ihlal ettikleri konusunda şikayetler aldıklarını anlattı.

Bu tür şikayetlerin önüne geçmek için Kapadokya'da balon uçakların denetimiyle ilgili sürekli bir personel bulundurmalarının mümkün olmadığını ifade eden Ekşi, ''Burayı kamerayla kontrol altına almak için proje başlattık. Belli alanlar ve saatler tanımlayacağız. Orada belirlenen alan ve saatler dışına çıkıldığında bunu kamerayla belgeleyeceğiz. Daha sonra ilgili firmaya yaptığı ihlale ilişkin idari para cezası gibi uygulamalarımız olacak'' dedi.

Balon uçakların uzaktan takibi için çip takılması uygulamasının mümkün olmadığını bildiren Ekşi, balonlarda elektrik kaynağı olmadığı için akülerin şarjında problem olacağını, bu sistem beraberinde başka problemleri getireceği için böyle bir uygulamadan vazgeçildiğini söyledi.

AA