BES'ten emekli olan katılımcıya 82 bin 667 TL ödendi

Rahim AK / GAZETE HABERTÜRK

Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) 2015 yılı istatistiklerine göre bireysel emeklilik sisteminde (BES) şimdiye kadar 27 bin 745 kişi birikimlerini düzenli bir şekilde ödeyerek emekliliğe hak kazandı. Ancak bu rakam emeklilik hakkını kazanan tüm katılımcıları temsil etmiyor. Çünkü bu hakkı elde etmiş yüzde 56’lık bir kesim de bu hakkı elde etmesine rağmen birikim yapmaya devam ediyor. Sayı olarak yaklaşık 35 bin 312 kişi emekliliğe hak kazandığı halde sistemde kalmayı ve birikim yapmayı sürdürüyor. Bireysel emeklilik sisteminde kişinin emeklilik hakkını kazanması için en az 10 yıl sistemde kalması ve 56 yaşını tamamlaması gerekiyor. Bu hakkı kazananlardan emekli olanların oranı ise yüzde 44 düzeyinde. Rakamlar, sistemin başlangıcından bu yana katılımcılara yapılan ödeme tutarının yani toplam ödenen tutarın emekli sayısına bölünmesi ile bulunan ortalama emekli ödemesinin 78 bin lira olduğunu gösteriyor. Sadece 2015 yılına bakıldığında ise 10 bin 887 kişi BES’ten emekli oldu. Bu kişiler toplam 900 milyon TL yani kişi başı ortalama 82 bin 667 TL aldı. Bunun 59 bini ana paraları 23 bin TL’si ise getiri oldu.

1.7 MİLYAR LİRA ÖDENDİ

Emeklilik hakkına kavuşan ve tazminatını alan kişilerden 14 bin 536’i 2015 yılı öncesine ait. Emekliliği tercih eden katılımcıların hayat sigortaları gibi dış sistemden aktarılan ve BES’e yapılan tüm ödemeleri dikkate alındığında, 1 milyar 261 milyon TL’lik ödemeleri karşılığında sistemde geçirdiği süre sonunda yüzde 38 getiri ile 1 milyar 747 milyon TL’yi geri aldığı görülüyor. Bu rakama gelir vergisi stopajı (vergi kesintisi) da dahil.

Sadece 2015 yılında emekli olanların sisteme şimdiye kadar ödedikleri pay 650 milyon TL civarındayken, emekli olurken hem bu parayı hem de yaklaşık 250 milyon TL ek ödeme alabildiler.

Bu istatistik, 2015 yılında emekli olanların 10 yıl ödeme yaptıklarını dikkate alırsak 10 yıl boyunca yüzde 38 getiri ile emekli olduğunu gösteriyor. Bu rakam her ne kadar yıllık yüzde 4’lük bir kazanca işaret etse de katkı payı ödemelerinin 10 yıl boyunca her ay yapıldığını, başka bir deyişle son ödemenin 2015’in aralık ayında yapıldığını ve o tutara herhangi bir faiz işlemesinin bile söz konusu olamayabileceği veya sadece 1 aylık bir değerlemenin söz konusu olabileceğini göz önüne aldığımızda bu getiriyi telaffuz edemeyiz. Bu hesap şekli bireysel emeklilik getirileri için yapılan en sık hata olarak karşımıza çıkıyor. Eğer 10 bin 887 kişi 10 yıl önce 650 milyon TL’yi peşin olarak sisteme koymuş olsaydı yıllık yüzde 4’lük getiriden söz edebilirdik.

9 YILDA TOPLAM 1.5 MİLYON KİŞİ EMEKLİ OLACAK

Çalışmada yine 2025 yılına kadar bir simülasyon yapılarak 9 yıl sonunda toplam yaklaşık 1.5 milyon kişinin buna hak kazanacağı ifade ediliyor. Böylece emeklilik şirketlerinin 9 yıl içinde ortalama 35 bin liradan hesap edilmesi halinde bile 52 milyar 500 milyon liralık bir tutarı para biriktiren kişilere ödeyebileceği hesaplanabiliyor. Sistemden emekli olanların şehirlerine bakıldığında 20 il, emekli olanların yüzde 86.8’lik bölünümü oluşturuyor. Tabii ki İstanbul bunların en başında geliyor. Mega şehirde BES’ten emeklilik hakkı kazananların sayısı 9 bin 285’e ulaştı.

YÜKSEK TUTAR ÖDEYENLER RAKAMI ŞİŞİRİYOR

Emekli olanlara ödenen ortalama tutarın her ne kadar 82 bin 667 TL olduğu görülse de hem hayat sigortasından BES’e devirler hem de çok yüksek tutarlı fon sahiplerinin bu etkisini gözardı etmememiz gerekiyor. Sektör uzmanları ortalama birikimin EGM raporunda ortanca birikim olarak geçen 35 bin 500 lira civarında olduğunu ifade ediyor. Nitekim EGM çalışmasının emeklilerin yüzde 75’inin 20 bin 700 lira ve daha üstünde emekli ödemesi aldığını ortaya koyması da yüksek fon tutarları çıktığımızda ortalamanın 35 binlere düşebileceğini gösteriyor.

BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?

Hangi sağlık harcamaları poliçe kapsamı içindedir?

Sağlık sigortası başlangıç tarihinden sonra oluşan hastalık ve kazalara ilişkin harcamalar, poliçe özel ve genel şartları ve istisnalarında tanımlandığı şekilde kapsam içinde olup teminatlar dahilinde karşılanmaktadır.

Sağlık sigortası poliçelerinde teminat ne zaman başlar?

Sigortalının sorumluluğu, poliçenin ilk taksidinin ödenmesinden itibaren başlar. Sigorta, poliçede başlama ve sona erme tarihleri olarak yazılan günlerde, aksi kararlaştırılmadıkça, Türkiye saati ile öğlen saat 12.00’de başlar ve öğleyin saat 12.00’de sona erer.

Teminat dışı kalan haller nelerdir?

Sigortalının intihara teşebbüsü nedeniyle meydana gelebilecek hastalık veya yaralanma halleri ile esrar, eroin gibi uyuşturucuların kullanımı teminat dışı kalan hallerdir.

Sağlık sigortası yaptırırken dikkat edilecek hususlar nelerdir?

Sağlık sigortasında sigorta yaptıracak kişinin beyanı esas alınmaktadır. Bu yüzden talepte bulunan kişinin sigorta şirketini yanıltıcı beyanda bulunmaması gerekir. Yanıltıcı beyanda bulunulması ya da buna neden olacak şekilde sessiz kalması sigorta şirketine sözleşmeden cayma hakkı verecektir.

Sigorta yaptıracak kişi tarafından sigorta şirketi ile karşılıklı mutabakata vardıktan sonra kabul edilen poliçenin ücreti ödenir. Poliçede muafiyet, indirim veya ek prim uygulaması var ise bunun sigorta yaptıracak kişi tarafından detaylı bir şekilde bilinmesi gerekmektedir.

Poliçede sunulan teminatların kapsamının tam olarak öğrenilmesi, böylece sigorta şirketinin ve sigortayı yaptıracak kişinin üzerlerine düşen yükümlülükleri öğrenmesi için poliçeyi ve eklerini okuma gerekmektedir.