Enerjide çöp ithalatı tartışması

Enerji Uzmanı Ali Rıza Öner, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği’nde yaptığı değişikliği şöyle yanıtladı. Öner, "Türkiye çöp değil ayrıştırılmış atık ithal ediyor" dedi.

Türkiye, elektrik üretmek için çöp ithal ediyor mu ?

Türkiye çöp değil ayrıştırılmış atık ithal ediyor, genel anlamda buna hurda deniyor. Bu konuda ilk akla gelen demir hurdasıdır. Buna, demir çelik üretiminin ham maddesi denilebilir. Bunun yanı sıra Türkiye’deki bazı ithalatçılar da özellikle İngiltere’den hurda plastik ithal ediyor.

Bu plastik hurdalar nasıl ve niçin ithal ediliyor ?

Plastik hurdalar öncelikle çok ucuz olduğu için İngiltere’den ithal ediliyor. Bu hurda plastik atıkları eritilerek ikinci kalite ürün elde ediliyor. İngiltere Çevre Ajansı verilerine göre, İngiltere en çok plastik hurdayı Türkiye’ye satmış. 2018 yılının ilk 3 ayında ihraç edilen atık plastik yaklaşık 27 bin ton civarında. Türkiye’yi Polonya takip ediyor.

Plastik hurdalarından elektrik üretilmiyor değil mi?

Üretilmez. Çünkü bunun alıcıları geri dönüşüm firmaları, bunu ikinci kalite plastik üretiminde kullanıyorlar. Geri dönüşümü mümkün olan plastiklerin geri dönüşüme gitmesi daha mantıklı ve ekonomik. Ancak bununla atıktan türetilmiş yakıt yapmak mümkün fakat şu an için ekonomik değil, zaten ithal ürün ile YEKDEM mekanizmasına girmek mümkün değil. Son düzenlemede de özellikle belirtiliyor, ithal atık ile yapılan tesislerin projelerinin onaylanmadığı açık açık yazılmıştır.

Plastik atıkların ithal edilmesinde özel bir neden var mı?

Plastik atıklar ülkemizde sokak toplayıcıları tarafından toplanmaktadır. Türkiye’de 500 bin sokak toplayıcısı olduğu tahmin ediliyor. Bunlar özellikle plastik pet şişeleri, kağıt, karton ve metalleri topluyor, çünkü bunları anında satıyorlar ve paraya dönüştürüyorlar.

Türkiye petrol üreten ülke olmaması sebebi ile petrokimya hammaddesi olan petrolü ithal etmektedir, fiyatın pahalı olması sebebi ile atık plastikler önem kazanıyor. Atık plastikler KDV muafiyeti sebebi ile oldukça kazançlı bir iş haline gelmiştir.

Plastik hurdaları gümrük mevzuatı açısından değerlendirir misiniz ?

Dünyada en büyük plastik hurda alıcısı Çin’di. Çin’in yasak getirmesi sebebi ile gözler önce Taylan, Malezya, Vietnam’a çevrildi. Onların da yasak koyması sonrasında en büyük pazar Türkiye, Polonya ve Hindistan oldu. Bu yıl en çok ithalatın Türkiye’ye olacağı tahmin ediliyor.

Gümrük Tarife Cetveli İzahnamesi’ne bakacak olursak, ağırlıklı olarak polietilenler, polipropilenler ve polisterilenlere ilişkin olarak Gümrük Tarife Cetveli izahnamesi incelendiğinde, söz konusu eşyanın sırasıyla 3901, 3902 ve 3903 fasıllarında, bunlara ilişkin döküntü, kalıntı ve hurdaların ise 3915 faslında sınıflandırıldığı görülmektedir. Kısaca polietilen, polipropilen ve polisterilenin kullanım alanlarına bakılacak olursa, bu kapsamda ithal edilen bu atıklar özellikle gıda ürünlerinin ambalajlanmasında ve genellikle ambalaj filmi olarak, kağıt, ağaç lifi levhası, alüminyum, folyo vb. kaplamasında, elektrik izalatörü, çuval dokumasında, benzin ve yağ kaplarının yapımında, boruların ekstrüksiyonu, ambalajlama filmi, otomobillerin, aletlerin, mutfak eşyasının vb. kalıplanmasında kullanılıyor. Tel ve kablo kaplamasında, yiyecek kaplarının kapatılmasında, kaplanmış ve ince tabaka halindeki ürünlerin, şişelerin, tabloların yapımında ve hassas cihazların muhafazasında kullanılan kapların yapımında, nakledici kanallarda, tank kaplamalarında, kimyasal tesis borulamasında, halıların tabanında, yiyecek ve kozmetik maddelerin ambalajlanmasında, oyuncak ve saat muhafazası ve gramofon plaklarının yapımında değerlendiriliyor. Buzdolabı kapıları için bir termal izolatör olarak, hava-soğutma sistemlerinin muhafazalarında, soğuk depolama binalarında, dondurucu göstergelerinde ve inşaat sanayinde, buzdolabı kapılarının, telefonların, şişelerin, ayakkabı topuklarının, makine mahfazalarının, su borularının, panoların, kulelerin vb. yapımında kullanılır.