Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Ekonomi Para Geçmiş 10 yılda sefasını sürmüştük, şimdi cefasını çekeceğiz - Para Haberleri

        Bahsettiğimiz konu faizlerin yükselmesidir. Düşük faizin sefasını geçmiş 10 yılda fazlasıyla sürdük. Bolca yurtdışı kaynak kullandık. Kamu fazla borçlanmadı ama bankası ve reel şirketleriyle özel sektör tarihin en hızlı borçlanmasını yaptı. 2008’de özel sektörün dış borcu 188 milyar dolarken 2018 ortasında rakam 317 milyar dolara çıktı. 10 yılda dış borçları 129 milyar dolar daha büyüdü ve yüzde 69 düzeyinde arttı.

        -Dış kaynak kullanımındaki bu patlama tarihin en düşük faiz oranlarıyla gerçekleşti. Öyle ki dolar üzerinden ABD dışındaki borçlanmalarının bazını oluşturan Libor faizleri yüzde yarımın bile altına indi. Mesela kriz öncesinde yüzde 5’in üzerinde seyreden 12 aylık Libor faizi 2014 yılının tümünde ortalama yüzde 0.561 oldu.

        REKLAM

        4 YILDA 4 KAT BÜYÜDÜ

        -Tırmanma da FED’in faiz artırımlarıyla başladı. Artırımlar hep önden fiyatlandı. İşte yüzde yarımın altına inen Libor faizlerinin 2018 yılı ortalaması 12 ay vadede yüzde 2.710’a yükseldi. Oran bize hala düşük gelebilir ama artış hızı çok önemli. 2014 yılı ortalamasına göre 2018 ortalaması yani 4 yıllık artışı 4 katı buluyor. 14 Kasım itibariyle geldiği düzey ise yüzde 3.132.

        -Yine FED’in faiz artırımına bağlı olarak Libor faizlerindeki artışın devamı bekleniyor. Normalleşmeyle birlikte oranların ilk etapta yüzde 4-5 arasına oturacağı tahmin ediliyor.

        -Dışarıdan fonlamayla dönen bir ekonomide dış kaynağın maliyet artışı içeriye bir kaç katı şeklinde yansıyor.Yurt içinde kredi faizlerinin artmasında da, devlet iç borçlanma senetlerinin yükselmesinde de, dış kaynak maliyetlerinin kabarması önemli bir rol oynuyor.

        REKLAM

        BU YILKİ FAİZ ÖDEMESİ 70 MİLYAR

        -Yeni açıklanan Hazine 2019 finansman programında bunun net etkisini görüyoruz. Faiz ödemeleri geçmiş yıllar gibi düşük seyretmiyor artık, hatta hızlı bir tırmanışta. Bu konuda en iyi yıl 2017 idi. Toplamda 56.3 milyar liralık bir iç ve dış borç ödemesinde bulunduk. Bu yıl faiz ödemeleri 70.2 milyar lirayı bulacak. Bir yılda 13.9 milyar liralık artış gerçekleşiyor. Artış oranı yüzde 25 ve enflasyon düzeyinde.

        -Halbuki faiz ödemeleri son 10 yıldır 40-50 milyar lira bandı içinde seyrediyordu. Yani nominal olarak artmıyordu bile, reel anlamda geriliyordu. Bu nedenle de faiz ödemelerinin GSYH içindeki payı yüzde 2’nin altına indi.

        GELECEK YIL 107 MİLYAR ÖDEYECEĞİZ

        -Ama gelecek yılki faiz ödemeleriartışı çok daha büyük. Tam 107 milyar liralık iç ve dış borç faiz ödemesinde bulunacağız. Bunun 25 milyar lirası dış borç faizi, 81.7 milyar lirası iç borç faizinden oluşacak. Toplam faiz ödemelerindeki artış 36.5 milyar lirayla yüzde 52 düzeyinde. Faiz ödemeleri GSYH’nın yüzde 2.4’üne denk geliyor.

        REKLAM

        -Bu oranın içinde bulunduğumuz yıl yüzde 1.9 gerçekleşmesi bekleniyor. 2017’de ise faiz ödemeleri GSYH’nın yüzde 1.8’iyle 2000’li yılların en düşük düzeyine gerilemişti.

        FAİZ YÜKÜ DAHA ARTABİLİR

        -Bu iyileşmeyi dışarıda faiz oranlarının düşmesi ve içeride bütçe disiplini ile yakaladık. Şimdi dışarıda faizler yükseliyor, bütçe disiplini de geçmiş yıllardaki gibi korunamıyor.

        -Yükselen faizler üzerinden borçlanmalar arttıkça, bu borçların geri ödeme vadeleri geldikçe faiz yükünün bütçe içindekipayı da artıyor.

        -Faiz ödemelerindeki bu artış ister istemez bütçenin diğer kalemlerinde kısıntıya gitmeyi gerektiriyor. Tam olarak geçmiş yıllarda sefasını sürmüştük, şimdi cefasını çekeceğiz.

        Şurada Paylaş!

        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ