Konuşarak hayat kurtaranlar: Müzakere polisleri
Gülay İNCİ / GAZETE HABERTÜRK
İstanbul Boğaziçi Köprüsü’nde geçen ay korkuluklara çıkan ve polisler tarafından ikna edilecekken iki kadının “Atlasana, trafiği tıkadın” sözleri üzerine kendini boşluğa bıraktığı öne sürülen Erol Çetin’in intiharı, müzakere polislerini ve bu tür olaylardaki etkili rolünü yeniden gündeme getirdi.
Saniyelerle yarışan ama saatler harcayan, tabanca taşıyan ancak kullandıkları en etkili silah kelimeler olan müzakereci polislerin nasıl çalıştıklarını, hangi eğitimden geçtiklerini, ölüme kararlı olan kişileri nasıl vazgeçirdiklerini Habertürk araştırdı, o polislerle konuştu.
Rehine ve Müzakere Timi 2013’te kuruldu. Ekip göreve başladığında 10 kişiden oluşuyordu. Şimdi Asayiş Şube Müdürlüğü Gasp Büro Amirliği bünyesinde 16 personel var. Ekibin başındaki isim Komiser Cemalettin Demirci.
Ancak sadece 16 kişiden ibaret değil artık. İlçe emniyet müdürlüklerinde eğitim alan personelle beraber, yaklaşık 120 kişi özel rehine ve müzakere eğitiminden geçti. Artık her ilçede bu tür olaylara rahatlıkla müdahale ediyorlar.
Ekibe katılacaklar öncelikle gönüllüler arasından seçiliyor. Dikkat edilen nokta sabırlı, ilgili, öfke kontrolüne sahip kişiler olması. Ondan sonra uzun bir eğitim süreci var. Uzman psikologlar eşliğinde alınan eğitim, zaman zaman tekrarlanıyor.
NASIL ÇALIŞIYORLAR?
Olayın emniyet müdürlüğüne intikal etmesiyle onlar da çalışmaya başlıyor. Yola çıktıklarında bir başka ekip de şahsın kimliğini belirliyor. Komiser Cemalettin Demirci, “Bu kimlik bilgilerine göre profil belirleriz. Ne iş yapar, sabıkası var mı, uyuşturucu kullanır mı, psikolojik rahatsızlığı var mı?
Bu bilgileri çıkartır, olay yerine gittiğimizde de çıkardığımız bu profile göre görüşmelerimizi yaparız” dedi. Bu profil kişiye nasıl yaklaşacaklarını, ikna için hangi yöntemi kullanacaklarını belirliyor.
Demirci bundan sonraki çalışmayı merdiven basamağına benzetiyor: “Birinci basamak iletişim sonra dinleme. Siz onu dinlerken aslında o da bir şekilde deşarj oluyor, derdini sıkıntısını anlatıyor. Güven tesis edilmişse bir süre bu şekilde devam ediyoruz.”
ÖNCE GÜVENLİK
Müzakereye başladıklarında güvenliklerini de sağlamak zorundalar. Zira karşılarında silahlı ve tehlikeli kişiler de olabiliyor ve onlarla en yakın temas kuran da Müzakere Timi.
“Konuşmacı” denilen kişi olay yerinde çelik yelek giyiyor. Ama Müzakere Timi’ndeki operasyon ekibi ya da özel harekat da geri güvenliği sağlıyor.
‘TAHRİK ETMEYİN’
En son Boğaziçi Köprüsü’nde yaşanan intihar hâlâ akıllarda. Köprünün korkuluklarına tırmanan Erol Çetin’e ilk müdahale eden de bir müzakereci polisti.
İddiaya göre müzakereci polisin 45 dakika konuştuğu Çetin’i tam ikna ettiği sırada, orada geçen bir araçtan iki kadının “Atlasana, ne oyalıyorsun insanları” diye bağırmış ve Çetin de bunun üzerine köprüden atlayarak hayatına son vermişti.
Komiser Cemalettin Demirci, olayın ayrıntılarını anlatmasa da bu tip olaylarda vatandaşa da çok iş düştüğüne dikkat çekerek, “Onlardan ricamız kesinlikle tahrik etmesinler. Çoğu psikolojik olarak rahatsız olduğu için, çevreden biri laf attığında, tahrik ettiğinde kendilerince insanlara vicdan azabı yaşatmak için intihar etme riskleri var” diye konuştu.
SİLAHLARI KELİMELERİ
Kullandıkları tek silah konuşmak. Konuşarak insanları ölüm ve öldürme çizgisinden alıp, hayat kurtarıyorlar. Hatalı tek bir söz bile bir cana mal olabilir.
Komiser Cemalettin Demirci, “Bir beyin cerrahı nasıl hastasını ameliyat ederken bir milim hata yapsa hastası ömür boyu felç olabilir veya ölebilir, biz de müzakere noktasında bir milim dahi hata yapmadan konuşmaya çalışıyoruz” şeklinde konuştu.
Rehine ve Müzakere Timi için rehine krizleri de zor görevler. Komiser Demirci’nin tespitlerine göre nedenlerin yüzde 80’i psikolojik. Kalan kısmı ise maddi sıkıntı ve ailevi sebeplerden kaynaklanıyor. Demirci “Bir ayda 20-22 tane intihar ve 2-3 tane de rehin alma olaylarıyla karşılaşıyoruz. Yüzde 97 başarı oranımız var” diyor.
KARTAL'DA REHİNE KRİZİ
3 Şubat 2016’da 23 yaşındaki Emre T. 10 yaşındaki bir çocuğu bıçakla rehin almıştı. Komiser Cemalettin Demirci yan balkona çıktı, konuşmaya başladı. Müzakere yaklaşık 5 saat sürdü, ancak Emre T. ikna edilemedi.
Bıçağı çocuğun göğsüne sapladığı anda, Özel Harekât Timi devreye girdi, Emre T. tek kurşunla yaşamını yitirdi. Hastaneye kaldırılan küçük çocuk kurtuldu.
BIÇAKLI REHİN ALMA
2 Ekim 2014 günü Zeytinburnu’nda restoran sahibi Mehmet Ö., yan taraftaki hayvan barınağında köpek cesedini bahçeye gömen Şehnaz U.’yu bıçakla rehin aldı.
Komiser Demirci, Mehmet Ö.’yü belediye ekiplerini çağırıp, cesedi kaldırtarak ikna etti ve Şehnaz U. kurtarıldı.
