Karadeniz'de Rus uçaklarıyla karşılaşan Amerikan İHA'sı düştü: ABD ve Rusya olayı nasıl yorumladı?

ABD dün Rus savaş uçaklarıyla karşı karşıya gelen Amerikan İnsansız Hava Aracı'nın (İHA) Karadeniz'e düşmesi sonrası Rusya'yı "pervasızca davranmakla" suçladı.

ABD, Rus savaş uçaklarının İHA'nın uçuş rotasına yakıt boşalttığını ve bunun uluslararası hava sahasında yapıldığını öne sürdü.

Amerikalı yetkililer, MQ-9 Reaper model İHA'nın, Rus savaş uçaklarıyla 30-40 dakika süre karşı karşıya kalktıktan sonra çarpma sonucu düştüğünü söylüyor.

Rusya'ya göre ise olaya karışan iki Su-27 savaş uçağı, ABD İHA'sını düşürecek bir temasta bulunmadı.

Burada kilit önemdeki soru, Rusya'nın ABD İHA'sını engellemeyi mi, düşürmeyi mi hedeflediği.

ABD askeri yetkilileri tarafından yapılan yazılı açıklamada olayın Salı günü yerel saatle 07.03'te (TSİ 09.03) meydana geldiği belirtildi.

Yazılı açıklamada İHA'nın düşmesine neden olduğu söylenen çarpma öncesi Rus savaş uçaklarının, İHA'nın yoluna defalarca yakıt boşalttıkları, bunun "çevre açısından pervasızca yanlış ve profesyonel olmayan" bir davranış olduğu vurgulandı:

"MQ-9 hava aracımız, bir Rus suçağı tarafından yolu kesilip vurulduğu ve bunun sonucu olarak düşüp tamamen yitirildiği sırada, uluslararası hava sahasında rutin faaliyetini sürdürüyordu."

ABD'nin kullandığı Reaper model İHA'lar, 20 metre kanat açıklığı olan keşif uçakları.

Rusya Savunma Bakanlığı da ABD'nin suçlamalarına cevaben bir açıklama yaptı ve İHA'nın, "sert bir manevra" yaptıktan sonra düştüğünü, MQ-9 Reaper model İHA'nın transponder cihazları kapalı şekilde uçtuğunu kaydetti. Hava araçlarının hareketlerinin takip edilebilmesini sağlayan alıcı verici sistemlerine transponder adı veriliyor.

Gerilimin artması riski

Olay, ABD ile Rusya'nın, Ukrayna savaşı üzerinden doğrudan doğruya karşı karşıya gelmesi tehlikesinin ne kadar arttığını bir kez daha gözler önüne serdi.

ABD olayı protesto etmek için Rusya'nin Washington Büyükelçisi Anatoli Antonov'u Dışişleri Bakanlığı'na çağırdı.

Görüşme sonrası Rusya devlet medyası, büyükelçinin Moskova'nın İHA olayını bir "provokasyon" diye nitelediğini ve "ABD silahlı kuvvetlerinin sınırlarımızın çok yakınında kabul edilemeyecek faaliyetler sürdürmesi kaygı vericidir" dediğini aktardı.

Karadeniz'deki gerginlik, Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhakıyla artmıştı.

Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgale başlamasınının ardından ABD ve İngiltere bölgedeki keşif ve gözlem uçuşlarını artırdılar ama hep uluslararası hava sahasında kaldılar.

ABD, Rus pilotların, bölgedeki Amerikan ve İngiliz uçaklarına karşı "tehlikeli bir davranış biçimi" içinde olduklarını, müttefik uçaklarına müdahale ettiklerini söylüyor.

Bu da bir Rus pilotunun İHA'yı taciz etmeye çalışırken yanlışlıkla çok yaklaşarak düşmesine yol açmış olabilmesi ihtimaline işaret ediyor.

Yorumcular, Rus savaş uçağı Amerikan İHA'sına yönelik düşürme amaçlı bir saldırı düzenlediyse, bunun büyük bir provokasyon ve gerginliğin önemli oranda artması anlamına geleceğini söylüyorlar.