Mithat Rende Bloomberg HT'de soruları yanıtladı

Eski OECD Daimi Temsilcisi Mithat Rende'nin Arzu Maliki ile yaptığı söyleşinin satır başları şöyle;

Bölgede birçok jeopolitik risk mevcut; uzun vadede Türkiye için enerji arz güvenliği çerçevesinde en önemli riskler nelerdir?

OPEC'in üretimi kısma kararında belli bir disiplinin sağlanmış olması, OPEC üyesi olmayan ülkelerinde Rusya da buna dahil, OPEC ile kararlarda mutabık kalması piyasaları etkiledi.

Bugünde Suudi Arabistan Kralı Salman Rusya'da, ve bu konularda görüşülecek orda birçok konuyla beraber...Tabi bunların hepsi enerji arz güvenliğini doğrudan etkileyen hususlar. Bir risk söz konusu değil ama petrol faturamız, enerji faturamız yükseliyor.

Petrol fiyatları önümüzdeki dönem nasıl şekillenir?

Petrol fiyatlarının yükselmesi üreticilerin işine gelecek, tabi bir de "Kaya Gazı" üreticileri var, onlarda fiyatın 60-70 dolar seviyesine çıkmasını istiyorlar çünkü ciddi yatırımlarda görüyoruz kaya gazında ve yatırımlara devam etmek için fiyatların yüksek tutulması lazım.

Kuzey Irak referandumu ile beraber, enerji arz güvenliği nasıl etkilenir, bu referandumun ve Merkez Hükümetle olan antlaşmazlığın, bölgeye etkileri nasıl olur?

Öncelikle bu referandumun gayri hukiki olduğunu söylemeliyim, bu referanduma gitmeden önce ciddi hazırlıklar yaptılar. Çok ciddi şirketlere petrol ruhsatları verdiler. Herkesi memnun etmek istediler Rusya dahil olmak üzere bütün süper güçleri. Bu referandum kararı zaten doğrudan piyasaları etkiledi fakat ben bundan geri dönüleceğini ümit ediyorum, bunun sürdürülebilir bir karar olmadığını düşünüyorum. Bizim doğlagaz ve petrol boru hatlarında bir geçiş ülkesi olmamız ve bir merkez olma yolundaki hedeflerimiz bizim özenle hareket etmemiz gerektiğini gösteriyor. Merkezi Hükümetle işbirliği içinde olmalıyız, ama vana kapatma gibi kararlardan uzak durmamız lazım.

Katar Krizinde en son durum nedir? Bu kriz nasıl sonlandırılır? Ve tabiki bölgedeki etkisini nasıl görüyoruz?

Tamamen suni bir kriz, tabi çok neden var bu krizin çıkmasında ama en önemli neden LNG, sıvılaştırılmış doğalgaz; çünkü Katar dünya LNG piyasasının %30'una hakim. 82 milyon ton ihracatı var, ucuza üertiyor ve bunu sürdürmek istiyor. Kaya gazından LNG üreten Amerikalı üreticiler ise daha pahalı üretiyor. Katar kapasitemi daha da artıracağım dediği anda bunun Houston'da ciddi krize yol açtığını düşünüyorum. Bu konunun çözülebilmesi için küresel güçlerin Ortadoğu'da istikrar lehinde tutum takınması lazım. Bundan da bütün bölge ülkeleri zarar görür ve bence Dubai en çok zararı görebilir. Çünkü Dubai petrol zengini bir emirlik değil ve bütün ekonomisi ticarete, turizme ve hizmetlere dayalı. Bu gerginlik, en çok ticareti, turizmi ve hizmetleri etkileyecek. Ortadoğu'daki ülkeler aralarında müzakere ederek bu krize çözüm bulmalılar.

Türkiye'nin bölgede bir "Enerji Merkezi" olması yolunda ne kadar yol katettik?

Öncelikle dışa bağımlılığın azaltılması gerekli, bunu da yapmak için de üretmek gerekir. Hidro üretebiliriz, rüzgarı ve güneşi ve jeotermali de kullanmalıyız. Kömürü de kullanmak istiyoruz ama kömürü kullanırken dünyadaki en iyi teknolojiyi kullanmalıyız, bir fosil ülke konumuna düşmemeliyiz, itibarımız çok önemli. Rüzgarda maliyetler epey düştü, bu teknolojik gelişmelerden ve fiyatların düşmesinden istifade etmemiz lazım. Ben mesela güneşte çok geç kaldığımızı düşünüyorum, 800 megawatt kurulu gücümüz var, bunun 18 bine çıkması gerekir.