Onlar bu yıl ilk kez beyanname dolduracaklar

Gelir Vergisi Kanunu’nda ücret geliri elde edenler için 2019 yılında iki önemli değişiklik yapıldı. Birinci değişiklikle gelir vergisi dilimleri 4’ten 5’e, en yüksek gelir vergisi oranı da yüzde 35’ten 40’a çıkartıldı. Ücret geliri elde edenler geçen yıl yeni oranlar üzerinden vergilerini ödediler.

İkinci değişiklik ise ücret geliri elde edenlerin beyanname zorunluluğu konusunda oldu. Daha önce, tek işverenden ücret geliri elde edenler, tutar ne olursa olsun beyanname doldurmak zorunda değillerdi. Sadece birden fazla işverenden ücret geliri elde edenler, ikinci ve sonraki işverenden elde ettikleri kazanç ikinci gelir vergisi dilimini aşarsa beyanname doldurmak zorundaydı.

Birden fazla işverenden kazanç elde edenlerle ilgili hüküm öteden beri var olmakla birlikte çok da uygulanmıyordu. Ancak, Hazine Maliye Bakanlığı söz konusu kanun değişikliğinden önce bu konuda daha hassas davranmaya başladı. İş değişikliği nedeniyle yıl içinde birden fazla işverenden ücret alanlar veri tabanından kontrol edilerek, beyanname vermemiş olanlar “açıklama yapmak - izah” için vergi dairesine davet ediliyor.

TEK İŞVERENDE 600 BİN, İKİNCİ İŞVERENDE 49 BİN TL SINIR

2020 yılında tek işverenden elde ettiği ücret geliri 600 bin lirayı aşmayanlar beyanname doldurmayacaklar. Tek işverenden veya birden fazla işverenden 2020 yılında aldığı ücret toplamı 600 bin lirayı aşanlar ile geçen yıl ikinci ve sonraki işverenlerden aldığı ücret 49 bin lirayı aşanlar beyanname dolduracaklar.

Kimlerin beyanname doldurup kimlerin doldurmayacağını örneklerle anlatalım:

Tek işverenden 600 bin TL ve altı ücret geliri elde eden: Doldurmayacak.

Tek işverenden 601 bin TL ve üzeri ücret geliri elde edenler: Dolduracak.

Birinci işverenden 450 bin TL, ikinci işverenden 40 bin TL, üçüncü işverenden 20 bin TL ücret geliri elde edenler: Dolduracak.

Birinci işverenden 500 bin TL, ikinci işverenden 48 bin TL ücret geliri elde edenler: Doldurmayacak.

Birinci işverenden 60 bin TL, ikinci işverenden 49.500 bin TL ücret geliri elde edenler: Dolduracak.

Birinci işverenden 50 bin TL, ikinci işverenden 39 bin TL, üçüncü işverenden 11 bin TL ücret geliri elde edenler: Dolduracak.

İŞ DEĞİŞTİRENLER, İŞ DEĞİŞTİRMEDİĞİ HALDE ŞİRKETİ DEĞİŞENLER DİKKAT!

2020 yılında elde ettiği ücret geliri yukarıda anlattığımız sınırları aşanlar 1- 31 Mart tarihleri arasında beyanname dolduracaklar.

Yıl içinde birden fazla işverene bağlı çalışanların dikkatli olması gerekiyor. Burada, sadece aynı anda birden fazla işverenden ücret alanlar düşünülmemeli. Yıl içinde iş değiştirenler beyanname sınırını aşıp aşmadıklarını mutlaka kontrol etmeliler.

Dikkat etmesi gereken bir başka kesim ise aynı işte çalıştığı halde yıl içinde şirketi değiştirilmiş olan kişilerdir. Beyanname yükümlülüklerini bilmedikleri için en fazla mağduriyeti de bunlar yaşıyorlar.

BEYANNAME SINIRI PRİM KESİNTİSİ İNDİRİLEREK HESAPLANIR

Birden fazla işverenden ücret alanların, ikinci ve diğer işverenden aldıkları ücretin 2020 yılı için belirlenen 49 bin liralık beyanname sınırını aşıp aşmadığı tespit edilirken, brüt ücretten yüzde 15 kesinti yapılır. Bunun 14 puanı sosyal güvenlik işçi primi, 1 puanı da işsizlik sigortası işçi priminden oluşur. Örneğin birinci işverenden 84 bin lira, ikinci işverenden de 60 bin lira ücret alan kişinin 49 bin liralık beyanname sınırının aşılıp aşmadığının tespiti için 60 bin liradan yüzde 15 prim kesintisi düşülmeli. Dokuz bin liralık prim kesintisi düşüldükten sonra kalan tutar 52 bin lira, yani beyanname sınırını aştığı için bu kişinin beyanname doldurması gerekir.

Beyanname doldururken birinci işveren serbestçe belirlenebilir. Örneğin nisan-aralık döneminde ücret alınan işveren birinci, ocak – mart döneminde ücret alınan işveren ikinci olarak gösterilebilir. Aynı anda birden fazla işverenden ücret alırken de ücretli dilediği işvereni birinci olarak beyan edebilir.

SERBEST MESLEK SAHİBİ BİR KİŞİ ÜCRET GELİRİ DE ELDE EDİYORSA NE YAPACAK?

Serbest meslek kazancı elde edenler, aynı zamanda bir veya birden fazla işverenden ücret geliri elde edebiliyorlar. Bu kişiler serbest meslek kazancı için beyanname vermek zorunda olmakla birlikte, elde ettikleri ücret geliri sınırların altında ise beyannameye ücret gelirini eklemeyecekler. Örneğin bir avukat 300 bin lira serbest meslek kazancı, birinci işverenden 400 bin lira, ikinci işverenden 40 bin lira ücret geliri, ayrıca 30 bin lira işyeri kira geliri elde etmiş ise sadece serbest meslek kazancı ve işyeri kira geliri için beyanname dolduracak. Beyannameye ücret gelirlerini dahil etmeyecek.

VERGİ İADESİ ALABİLİRSİNİZ

Beyanname doldurulması herkes için ilave vergi anlamına gelmiyor. Özellikle ücret geliri 600 bin lirayı aştığı için beyanname dolduranlar, vergi iadesi alabilirler.

Ücretliler normalde sadece, ödendiği ayda elde edilen ücretin yüzde 15’ini aşmayan, yıllık bazda ise asgari ücretin 12 katına kadar ölüm, kaza, hastalık, sağlık, engellilik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primlerini vergi matrahından indirebiliyorlar.

Beyanname verenler ise hayat/şahıs sigorta primlerine ilave olarak eğitim-sağlık harcamalarını, yaptıkları çeşitli bağışları gider olarak gösterebiliyorlar. Beyan edilen gelirin yüzde 10’una kadar olan ve kendisine, eşine veya çocuklarına ait eğitim ve sağlık harcamalarını gelirden indirebiliyorlar.

Yıl içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) askerlik ve doğum borçlanması için yapılan prim ödemelerinin ise tamamı vergi matrahından indirilebiliyor.

Birden fazla işverenden ücret alanlar, yıl içinde iş değiştirenler beyanname doldurduklarında eğitim ve sağlık harcamalarını düşmek suretiyle vergi iadesinden yararlanabilirler.

Kazançlardan indirilecek eğitim sağlık harcaması olmayanlar ise ilave vergi ile karşı karşıya kalacaklar.