Periyodik Tablonun 150 yılı: Bilginizi sınayın
Birleşmiş Milletler (BM) 2019'u "bilimde en önemli başarılardan biri" olarak Uluslararası Periyodik Tablo Yılı ilan etti. Periyodik tabloyla ilgili bilginizi ölçün.
#resim#591604#- Getty Images
Bu yıl kimyasal elementlerin periyodik tablosu 150. yaşını kutluyor.
Birleşmiş Milletler (BM) 2019'u "Bilimde en önemli başarılardan biri" olarak Uluslararası Periyodik Tablo Yılı ilan etti.
150 yıl önce Mart ayında Rus bilim insanı Dimitri Mendeleev tüm bilinen elementleri topladı ve hepsini bir tabloya yerleştirdi.
Medeleev'in fikirleri maddenin yapısı bilinmeden çok önce gelmesine karşın zamanla da sınandı.
Bu özel yıl bugün Paris'te resmi olarak ilan edilecek. Peki bilimin bu ikonik sembolünün ne özelliği var?
Cambridge Üniversitesi'den Dr. Peter Wothers bu konuda uzman.
Eğer uzaylılar dünyaya inseydi bilimin bu bayrağını fark edeceklerini düşünüyor.
Wothers "Uzaylıların da periyodik tablosu vardır. Çünkü bu gerçekten temel bir şey. Bu sadece insanların yarattığı bir şey değil. Bu kimya ve fizik yasaları" diyor.
Kimya yasaları
Mendeleev (1834-1907) ilk periyodik tablosunu 1869'da yarattı. 63 elementi alarak atom kütlelerine göre bir tabloya yerleştirdi.
Rus bilim insanı bunu yapan ilk kişi değildi ancak Mendeleev benzer özellikler gösteren elementleri alt alta ve gruplara koyarak yeni gelecek elementler için boşluklar bıraktı.
150 yıl içinde maddeyi anlamamızda temel değişiklikler oldu.
Wothers "Mendeleev o sırada elbette atomun alt atom yapısından haberdar değildi. Sadecea to ağırlığıklarına bakıyordu. O zaman bu doğru bir ağırlık sağlamıyordu" dedi.
Protonların keşfedilmesinden sonra bilim insanları bir elementin atom sayısının çekirdeğindeki proton sayısına eşit olduğunu gördüler. Bu yüzden modern periyodik tabloda elementler atom kütlesine göre değil atom sayısına göre diziliyor.
Wother "Şimdi bunun nasıl ve neden çalıştığını biliyoruz. Bu kuantum mekaniği ve atomlardaki elektronların dağılımıyla ilgili" dedi.
Bugün artan atom sayısına göre dizilmiş 100'den fazla element var. Elementlerin özelliklerinde tekrar eden şablonlar var bu yüzden tabloya periyodik ismi veriliyor.
Benzer özellikler gösteren elementler kolonlar (gruplar) şeklinde sıralanıyor.
Wothers "periyodik tablo hem güzel hem de pratik. Bazı şeyleri bir elementin yerine ya da dizilişine bakarak anlayabilirsiniz. Bu yüzden kimyacılar için çok yararlı" diyor.
Simetrinin güzelliği
Periyodik Tablo yılı aynı zamanda en parlak dönemini temsil ediyor.
Bugün itibarıyla periyodik tablonun Aralık 2015'te dört yeni elementin katılımıyla yedinci periyodu tamamlandı.
Wothers "Bu yıl özellikle ayrıcalıklıyız çünkü periyodik tablo en kusursuz şeklinde. Büyük olasılıkla olabileceği en kusursuz form bu" dedi.
Araştırmacılar daha ağır elementleri sentezleme için çalışıyorlar. Eğer bunu başarırlarsa periyodik tablo tekrar değişecek.
Wothers "Bir tanesi keşfedilirse sekizinci yeni bir kolon yaratmamız gerekecek. O zaman güzelliğini kaybedecek çünkü sekizinci kolon asla tamamlanmayacak" diyor.
