Sol, sağın ve çağın gerisinde mi kaldı?

Reel sosyalizmin çöküşü sonrası, solun tüm dünyada entelektüel açıdan belirleyici olma özelliğini kaybettiği bir gerçek. Ayrıca, solu ve sağı belirleyen parametrelerin değişmiş olup olmadığı ya da bu parametrelerin neleri içerdiği konularında farklı görüşler olduğu da biliniyor.

Sol hareketler, dünyada ve Türkiye'de etkinliğini topluma vaad edecekleri bir programa sahip olmadıkları ve Markisizm de dünyayı açıklama ve dönüştürme ideolojisi olarak geçerliliğini yitirdiği için mi kaybetti? Solun göreli başarısızlığının nedeni ideolojisinden kaynaklanan yapısal bir sorun mu yoksa mensuplarıyla mı ilgili? Yoksa sorun, sağın ideolojisinin güçlü oluşu ve sağcı aydınların kendilerini daha fazla geliştirmesi mi?

Bugün, Türkiye'de entelektüel ve politik gündemi solcular mı, sağcılar mı belirliyor?

GÜLİN YILDIRIMKAYA

gulinyildirimkaya@haberturk.com

Oral ÇALIŞLAR Radikal Gazetesi Yazarı

Sol en muhafazakar dönemini yaşıyor, ABD emperyalizmi takıntısından başka bildikleri yok!

Solu, sağla rekabet ederek göstermem ama sol yeni dünyayı okumakta, Türkiye'deki değişimi okumakta, ülkenin temel meselelerini okumakta geri kaldığı bir gerçek. Türkiye'de sol, değişen dünyayı algılama konusunda geri kaldı ve etkili, yeni bir politika üretemiyor, içine kapanıyor, içine kapandıkça tutuculaşıyor. Ben solun en muhafazakar dönemini yaşadığını düşünüyorum. Dünya algılarını değiştirmeliler, Türkiye'nin yeni meselelerini incelemeliler, 60'ların 70'lerin tahlilleriyle bugünün meselelerinin çözülemeyeceğini anlamaları lazım. Bugün için, önce bugünün yeniden algılanması lazım. ABD emperyalizmi takıntısından başka bir bildikleri yok. Bu aşırı dindarların şeytan anlayışıyla dünyayı yorumlamaktır ve bu bakış açısının yetmeyeceğini öğrenmeliyiz.

Mümtaz'er TÜRKÖNE Zaman Gazetesi Yazarı

Sol hayattan koptu, marjinalleşti

Sağ-sol eksenli bu değerlendirmeye katılmıyorum. Çünkü sağ-sol ayrımı büyük ölçüde anlamını kaybetmiş durumda. Marksist ideoloji gözden düştü. Dolayısıyla bu durumu sol geriledi, kendini geliştiremedi diye değerlendirmek doğru olmaz.

Sol hayattan koptu, marjinalleşti. Bugün Türkiye'de kendini sol olarak ifade eden eğilimler temsil kabiliyetini kaybetti. CHP'nin sol bir parti olup olmadığının dahi tartışılıyor olması bunun delilidir.

Toplumun kendi dinamikleriyle bağlantılı olarak muhafazakarlığın temsil kabiliyeti arttı. Ve buna paralel olarak da muhafazakarlık gelişti, ön plana geçti. Şu an muhafazakarlık, sağ milliyetçi kanat dahil tüm eğilimlerle kıyasladığımda, oldukça zengin ve sürükleyici...

Mehmet BARLAS Sabah Gazetesi Yazarı

Sol, sırf muhalefet etmek için yanlış taraf olmaya başladı

Bence ne sağ ne de sol fazla gelişti. Her iki taraf da eski yerinde sayıyor. Yalnız Ak Parti iktidarı kafaları çok karıştırdı. Sol sırf muhalefet etmek için hiç düşünmediği konularda yanlış taraf olmaya başladı. Bu gördüğümüz, normal sol değil. Sol, sadece muhalefet etmek için sivillik karşıtı, Avrupa Birliği karşıtı, insan hakları karşıtı söylemler sarf ediyor. Gerçek sol böyle düşünmüyor.

Mehmet ALTAN Star Gazetesi Başyazarı

Sol moderndir, Türkiye'dekiler solcu değil orducu

Esas sol olan Marksizm ve Türkiye de sol olarak algılanan Kemalizm çok farklı şeyler önce bunu tespit etmek lazım. Marksist olan biri değişim bilimcidir, dünyadaki yenilenmeyi, teknolojik devrimleri ve sosyolojik dönüşümü izleyerek değişimi takip eder, onun takipçisi olur. Sol gelenek anlayışı içindeki kişi hümanisttir, anti milliyetçidir, en ileri üretim tarzının pekişmesi için savaşır. Kemalizm ise Türkiye de sol olarak yutturulan bir askeri ideolojidir; otoriter ve totaliter bir rejimin adıdır. Marksist birinin kendini yenileyememesi diye bir şey söz konusu olamaz, ama Türkiye'de sol bu gelenekten gelmediği için, evrensel düzeyde gerçek bir felsefi bağlamda bu düşünceleri de üretememiştir. Onun yerine ordu- camii ikilemini vurgular. Ordu taraftarları ilerici, cami taraftarları gerici der ve tüm meseleyi tüketim üzerinden algılar. Halbuki solculuk üretim ve insan odaklı bir dünya algılayışıdır. Genç Osman'dan bu yana modernleşme tüketimle eş tutuluyor ama modernleşmenin özünde üretim vardır. Sol aslında moderndir ve üretkendir. Türkiye'de şarlatanlara, ordu taraftarlarına solcu deniyor.

Bedri BAYKAM Ressam

Sağın 20 kişilik dar kadrosu birbirini sahte dolduruşa getiriyor!

Bir çok kişiyi rahatsız etse de ve hatta ağlasalar da, sanatın ve düşünce hayatının kökeni soldur. Sol yenilikten korkmaz, tutucu değildir, körü körüne muhafazakar değildir, yeni arayışlardan korkmaz. Ben Türkiye'de sağcıların solcuları geride bıraktığına dair hiçbir şey göremiyorum. Bu arkadaşlar, 2. Cumhuriyetçi veya hükümet yanlısı medya organlarında birbirlerine yağ çekerek, haftasonu ilavelerinde birbirleriyle röportaj yapıp, tv programlarına birbirlerini çıkararak 20 kişilik dar kadroları içinde "Şekil 1'de görüldüğü gibi, yalnız biz varız değil mi arkadaşlar?" şeklinde kendi kendilerinin sahte dolduruşlarına gelmekteler. Türkiye'nin en önemli ressamları, sinemacıları, yazarları, tiyatrocularına bakıyorum ve ezici üstünlükle solcuları görüyorum. Medyada yarattıkları dar alan şovunu, "Türkiye'nin entelektüel yaşamı böyle oldu" diye komik bir inanca dönüştürmeye kalkışmasınlar.

Mehmet FARAÇ Cumhuriyet Gazetesi Yazarı

Sağ ideoloji yerini muhafazakarlığa kaptırarak çöktü, sol ilerledi

Türkiye'de sağ ideoloji ilerlemedi, geriledi ama sağ devlet anlayışı rant elde etti. Bu ranttan dolayı sağın geliştiği yönünde yaklaşımlar olabilir ama bu şu an Türkiye'nin içinde bulunduğu koşullardan kaynaklanıyor. Eğer iktidarda CHP olsaydı, ekonomik, sosyal alanda medyada sol gelişti denecekti. Türkiye'de sağ, 1980 öncesinde güçlüydü. Sol ise 20-25 yıldır daha önde bir çizgide ilerliyor. Bugün Refahyol, AKP iktidarından gelen bir muhafazakarlaşma var sağda, siyasi açıdan gelişme değil gerileme var bunun nedeni de ekonomik rant beklentileri. Bu beklentiler nedeniyle sağ ideoloji çöktü, yerini muhafazakar bir anlayışa bıraktı. Bugün dünyanın her yerinde solun ilerlediği bir gerçektir, sol geriye gitti ya da çağın gerisinde kaldı diyemeyiz.

Ercan KARAKAŞ Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV) Onursal Başkanı

Toplumun solun ilkelerine ihtiyacı var

Türkiye'de solun kendini yenileyemediği görüşüne katılmıyorum. Sol, küreselleşme ile birlikte bir arayış içine girdi ve bu arayış süreci hem bizde, hem de dünyada devam ediyor. Yeni dünya koşullarına göre somut çözüm üretme aşamasında geçiş dönemi yaşıyoruz, bazen seçim başarısızlıkları olabiliyor. Şu an bulunduğum Almanya'da da sosyal demokratların oy oranı ilk defa bu kadar düştü. Ama bu sosyal demokrasinin ilkelerinin geçersiz olduğunu değil, belki bazı politikalarını gözden geçirmesi gerektiğini gösteriyor. Bunu yapar, yeni bir diyalog kurarsa tekrar yükselişe geçer çünkü solun ilkeleri olan özgürlük, eşitlik, dayanışma ve barış hala geçerli ve toplumun buna ihtiyacı var.