Rusya'nın açık kapısı BRICS mi?

Rusya'nın Ukrayna'ya askeri operasyonu duyurmasından bu yana dünyanın pek çok ülkesinden tepkiler ve yaptırımlar peş peşe geldi. Ancak bazı ülkeler Rusya'yı kınama ve yaptırım konusunda sessiz kaldı. Rusya'nın da içinde bulunduğu BRICS ülkeleri Rusya konusundaki adımlarda çekimser kaldı. Peki Rusya'nın 'ekonomik savaş' olarak nitelendirdiği yaptırımlardan sonra arka kapısı BRICS mi? Bu ülkelerin birbirleri ile ticareti ve dünya ekonomisine katkısı bu çekimserlikte ne kadar etkili?

İrem Kuşoğlu

ikusoglu@haberturk.com

Giriş: 17.03.2022 - 17:44 Güncelleme: 18.03.2022 - 10:52

ABONE OL

ABONE OL

Rusya'nın BRICS ülkeleri ile bağlantısını anlamak için ilk olarak BRICS'i kısaca tanımlamak gerekiyor.

BRICS; Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın isimlerinin kısaltılmasıyla oluşmuş ve bu ülkelerin ekonomilerini kastetmek için kullanılan bir birliktir.

Haziran 2006'da kurulan BRICS aslında ilk olarak BRIC adıyla başladı. Goldman Sachs başekonomisti Jim O'Neil'in icat ettiği BRIC; Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in İngilizce isimlerinin baş harflerinin bir araya getirilmesinden oluşuyordu. O'Neil, bu 4 ülkenin ilerleyen yıllarda G7 ülkelerini geride bırakacaklarını iddia etmişti. 2011 yılında ise Güney Afrika'nın katılımıyla BRIC resmen BRICS oldu.

Bugün dünya nüfusunun da yüzde 40'ını teşkil eden, dünyadaki maden rezervinin yüzde 60’ına sahip olan ve toplam tahıl üretiminin yüzde 40’ını gerçekleştiren BRICS ülkeleri Temmuz 2015'te Yeni Kalkınma Bankası'nı (NDB) Şanghay'da faaliyete geçirdi.

BREZİLYA

Latin Amerika’nın en büyük, dünyanın ise 9. büyük ekonomisi olan Brezilya'nın Dünya Bankası'nın 2020 verilerine göre, 2020'deki gayri safi yurt içi hasılası 1.445 Trilyon Dolar civarında.

Ülkede kişi başına düşen gelir ise yine 2020 verilerine göre 6,796 Dolar olarak biliniyor.

2020 verilerine göre, Brezilya'nın toplam ticaretindeki en büyük partnerlerinin başında 120.09 milyar dolar ile Çin geliyor. Çin'i 49.2 Milyar Dolar ile ABD, 16,9 Milyar Dolar ile Arjantin, 13,8 Milyar ile Arjantin takip ediyor.

Bulunduğu BRICS ülkeleri içerisinde Brezilya en fazla Çin ile ticaret yaparken, 7,3 Milyar Dolar ile Hindistan 10. sırada yer alıyor.

RUSYA

Dünya Bankası'nın 2020 verilerine göre, BRICS ülkelerinden Rusya'nın 2020'deki gayri safi yurt içi hasılası 1.483 Trilyon Dolar civarında. Bu veriler ile Rus ekonomisi dünyanın en büyük ilk 10 ekonomisini zorlamaktadır.

Ülkede kişi başına düşen gelir ise yine 2020 verilerine göre 10,126 Dolar olarak biliniyor.

2020 verilerine göre, Rusya'nın toplam ticaretindeki en büyük partnerlerinin başında 112 milyar dolar ile Çin geliyor. Çin'i 45.3 Milyar Dolar ile Almanya, 30 Milyar Dolar ile ABD, 29,09 Milyar ile Belarus takip ediyor.

REKLAM

Bulunduğu BRICS ülkeleri içerisinde Rusya en fazla Çin ile ticaret yaparken, 9,3 Milyar Dolar ile Hindistan 15. sırada yer alıyor.

HİNDİSTAN

Yine Dünya Bankası'nın 2020 verilerine göre, BRICS ülkelerinden Hindistan'ın 2020'deki gayri safi yurt içi hasılası 2,66 Trilyon Dolar civarında.

Ülkede kişi başına düşen gelir ise yine 2020 verilerine göre 1,927 Dolar olarak biliniyor.

2020 içi verilere göre, Hindistan'ın toplam ticaretindeki en büyük partnerlerinin başında 79,573 milyar dolar ile Çin geliyor. Çin'i 77,7 Milyar Dolar ile ABD, 40,4 Milyar Dolar ile BAE, 24.1 Milyar ile Suudi Arabistan takip ediyor.

Bulunduğu BRICS ülkeleri içerisinde Hindistan en fazla Çin ile ticaret yaparken, diğer ülkeler ilk 15'te yer almıyor.

ÇİN

Dünya Bankası'nın 2020 verilerine göre, BRICS ülkelerinden Çin'in 2020'deki gayri safi yurt içi hasılası 14.723 Trilyon Dolar civarında.

Ülkede kişi başına düşen gelir ise yine 2020 verilerine göre 10,434 Dolar olarak biliniyor.

REKLAM

2020 içi verilere göre, Çin'in toplam ticaretindeki en büyük partnerlerinin başında 571,5 milyar dolar ile ABD geliyor. Çin'i 340 Milyar Dolar ile Japonya, 282,3 Milyar Dolar ile Güney Kore takip ediyor.

Bulunduğu BRICS ülkeleri içerisinde Çin en fazla Brezilya ile ticaret yapıyor. 2020 verilerinde bu rakam 120,02 milyar dolar olarak görünüyor. Rusya 112 milyar dolar ile 11. sırada yer alıyor.

GÜNEY AFRİKA

Dünya Bankası'nın 2020 verilerine göre, BRICS ülkelerinden Güney Afrika'nın 2020'deki gayri safi yurt içi hasılası 335,4 Milyar Dolar civarında.

Ülkede kişi başına düşen gelir ise yine 2020 verilerine göre 5,655 Dolar olarak biliniyor.

2020 içi verilere göre, Güney Afrika'nın toplam ticaretindeki en büyük partnerlerinin başında 35,7 milyar dolar ile Çin geliyor. Çin'i 16,082 Milyar Dolar ile ABD, 15,2 Milyar Dolar Almanya ve 10,4 Milyar Dolar ile Hindistan takip ediyor.

Bulunduğu BRICS ülkeleri içerisinde Güney Afrika en fazla Çin ile ticaret yapıyor. 10,4 Milyar Dolar ile Hindistan 4. sırada yer alıyor.

2018 yılında Güney Afrika'daki BRICS Zirvesi'ne Cumhurbaşkanı Erdoğan da katılmış ve Türkiye'nin yeni alternatifi olup olmayacağı konuşulmuştu.

Hatta bu dönemde "BRIC nasıl BRICS olduysa, BRICS+T de olabilir" yorumları yapılmıştı. Görüşme sonrası Türkiye’nin kazançları üzerinde durulmuş ve Türkiye’ye yeni kaynak girişinin önü açılabileceğine vurgu yapılmıştı.

Tartışmalar sonrası Rusya Ulusal BRICS Araştırmaları Komitesi Direktörü Georgiy Toloraya da Türkiye'nin BRICS'e dahil olma arzusunu gerçekleştirmesinin şu anda 'imkansız' olduğunu ifade etmişti.

BRICS ülkelerinin ABD ve AB ülkelerinin aksine tarafsız kalmaya çalışması ve bununla birlikte yaptırım kararı almaması Rusya'ya can simidi olarak görülüyor.

Rusya'nın en büyük ticaret ortaklarından Çin, Batı ülkelerinin yaptırımlarına karşın Moskova yönetimine yaptırım kararı almadı. Bununla birlikte buğday ithalatı kısıtlamalarını kaldırarak ekonomik destek sağladı. Ancak NATO, Çin'in BM Güvenlik Konseyi üyesi olarak uluslararası hukuk kurallarını tanıdığını ve bu kapsamda da bu kuralları çiğneyen Rusya'yı kınaması gerektiği konusunda ısrarcı.

Brezilya'da aynı şekilde Rusya'yı kınamayan ülkeler arasında. Bununla birlikte yaşanan gerilim sırasında Devlet Başkanı Bolsonaro, Moskova'ya giderek Putin'i ziyaret etti. Bolsonaro konuya ilişkin "Taraf tutmayacağız, tarafsız olmaya devam edeceğiz ve mümkün olan her konuda yardım edeceğiz" dedi.

BRICS üyesi Güney Afrika ise Rusya'nın kıtadaki önemli ortakları arasında yer alıyor. Güney Afrika Başkan Cyril Ramaphosa, Putin ile saldırı sonrası gerçekleştirdiği telefon konuşmasında taraflar arasında arabuluculuk ve müzakere yoluyla çözülmesi gerektiğine olan inancını belirtti. Güney Afrika, Birleşmiş Milletlerin (BM) saldırıların hemen ardından aldığı Rusya'yı kınama kararına ilişkin oylamada da çekimser kalmıştı.

Hindistan da diğer BRICS ülkeleri gibi doğrudan Rusya'yı kınamadı ve uluslararası toplumun diplomasi ve diyaloğa bir şans verme çağrısında bulundu. Hindistan ayrıca Rusya'ya yaptırımlar nedeniyle ticaretinin aksamaması için alternatif yollar arıyor. Bir kaynak, Hint bankası ile anlaşmaya varılacağını ve söz konusu banka üzerinden Rusya ile ticari ödemelerin rupi-ruble cinsinden yapılacağı yeni bir mekanizma kurulacağını iddia etti. Ancak konuya ilişkin henüz bir resmi açıklama gelmedi.

Çin dışında diğer ülkelerin birbirlerinin ticaret partnerleri arasında ilk 10'da fazla yer almaması dikkat çekse de bunun ilerleyen dönemlerde daha da artabileceği belirtiliyor.

Özellikle Rusya dışında yer alan BRICS ülkelerinin net bir şekilde tepki göstermemesi de ilerletilecek ilişkilerin daha da artabileceğinin sinyali olarak görülüyor.