Bunama nedeni olabilir

"Yaşı gereği bunadı!", "Yaşama küstü!", "Depresyona girdi!" Yaşlılarla ilgili bu cümleleri sık duyuyor ve normal algılıyoruz. Uzmanlar ise basit bir tiroit testi ve ilaç tedavisi ile bunadı denen yaşlıların şaşırtıcı şekilde iyileştikleri görüşünde.

Ceyda ERENOĞLU

cerenoglu@htgazete.com.tr

Yaşlı popülasyonda tiroit hastalıklarına sık rastlanmakla birlikte bu hastalıkların bulguları bazı kronik hastalıkların bulgu ve belirtileri ile karışabiliyor. Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Amerikan Hastanesi Endokrin Cerrahisi Bölümü'nden Prof. Dr. Serdar Tezelman, "Bu durum bazı hastalıkların gözden kaçmasına veya belirtilerin eşlik eden hastalığa bağlanmasına neden oluyor. Örneğin stabilize olmayan (tedavisinde bir türlü denge sağlanamayan) hastalıkların varlığında (özellikle de kalp hastalıklarında) tiroitten şüphelenilmesi gerekiyor"diyor.

HİPOTİROİDİ MENTAL YAVAŞLAMA NEDENİ

Yaşlı kişilerde fiziksel ve mental yavaşlamanın normal olduğu kabul edilse de bu belirtiler bazen tiroit bezinin eksik çalışması sonucu ortaya çıkan, " Hipotiroidi" nedeniyle meydana gelebiliyor. Bu gibi klinik tablolarda; kişilerde depresif duygu hali, kötü hissetme, yersiz korkular gibi psikolojiyi olumsuz etkileyen belirtiler görülüyor. Bunun dışında kan kolesterol düzeyinde yükselme, üşüme hissinde artış, halsizlik ve yorgunluk gibi şikayetlerle de karşılaşılıyor.

HİPERTİROİDİDE KİLO KAYBI GÖRÜLÜYOR

Bunun tam tersi durumda yani zehirli guatrı (hipertiroidisi) olan hastalarda; genel düşkünlük hali, kilo kaybı, ajitasyon, ısıya tahammülsüzlük, sinirlilik artışı ve depresyona rastlanabiliyor.Yaşlı kişilerde duygularda değişiklik, demans ve adale güçsüzlüğü görüldüğünde zehirli guatr olasılığını göz ardı etmemek gerekiyor. Zehirli guatrı olan yaşlılarda kemik kaybı olarak adlandırılan metabolik bozukluk, kalça ve omurgalarda kırık riskinin artmasına, kalp ritimlerinde ve fonksiyonlarında bozukluk nedeni olabiliyor. Prof. Dr. Serdar Tezelman, bu sorunların, tiroit bezinin eksik çalışması olarak tanımlanan hipotiroididen veya bu klinik tablonun zıddı olarak tiroit bezinin aşırı çalışması anlamına gelen zehirli guatrdan (hipertiroidi) kaynaklandığını söylüyor.

TSH HORMONU ÖNEMLİ

Yaşlı hastalarda, tiroit bezinin elle muayenesi, bezin tam değerlendirilmesi ve fonksiyonel yönden incelenmesine katkı sağlamayabiliyor. Bu kişilerde tiroit fonksiyon bozukluklarının belirtileri belirsiz olduğu için hipotiroidizm ve hipertiroidizm, gizli veya klinik bulgu ve belirtiler olmaksızın seyredebiliyor. Bu nedenle bilinmeyen bir tiroit hastalığının saptanması için, yılda en az bir kez tiroit değerlerine bakılması gerekiyor. Bu testlerin başında; TSH, T4 ve T3 gibi tiroit hormonları geliyor. Ayrıca organik bir hastalığın (örneğin kanser riski taşıyan yumruların) saptanmasında, tiroit ultrasonografisi ile ultrasonografi eşliğinde yapılan iğne aspirasyon biyopsisinin son derece yararlı olduğu belirtiliyor.

TİROİD NODÜLLERİ YAŞLA BİRLİKTE ARTIYOR

Yaşlı kişilerde nodüllerin sayısında artış gözleniyor ve tiroit nodüllerinin yaşla birlikte arttığına dikkat çekiliyor. Çeşitli bilimsel araştırmalarda, geriatri (yaşlılık) kliniklerine başvuran hastaların yüzde 2 - 7' sinde tedavi edilebilir tiroit rahatsızlığı görüldüğü belirtiliyor. Nodüllerde kanser görülme olasılığının yüzde 10 olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Tezelman, hipotiroidisi olan kişilere tiroit hormonu verilerek kanda TSH düzeyinin kontrol edilmesini ve tiroit hormon düzeylerinin normalleştirilmesini öneriyor.

DOĞRU TEDAVİ KİŞİYE ESKİ CANLILIĞINI VERİYOR

Doğru tedavi uygulanması halinde tüm bulgu ve belirtilerde çok belirgin olumlu iyileşmeler gözleniyor. Bu durumda kişinin hayata bağlılığı artıyor, eski neşesi ve canlılığı geri geliyor. Yaşla artan kalp veya nörolojik hastalıklar (depresyon, bunama vs ) gibi kronik rahatsızlıkların varlığında tiroit fonksiyonlarının araştırılmasını ihmal etmemek ve yılda 1 kez tiroit fonksiyonlarına baktırmanın son derece yararlı olduğu belirtiliyor.