Kılıcın keskin ağzı: Askeri hastaneler

Askeri hastanelerin bazılarının hibrit modelle tekrar açılması ve askeri tabip yetiştiren akademilere yönelik çalışmalar önemli bir aşamaya geldi. Uzmanlar terörle mücadele operasyonlarında ve harekâtlarda askeri hastaneleri kılıcın keskin ağzına benzetiyor.

Terörle mücadelede kayda değer başarılar elde eden Türkiye’nin Irak ve Suriye harekâtları dışında girişeceği diğer operasyonlarda askeri hastaneler ve askeri tabip ihtiyacına yönelik önemli çalışmalar yürütülüyor. Bu kapsamda kritik hastanelerin hibrit yönetim modeliyle tekrar açılması söz konusu…

Askeri Tıp Akademileri açıkken, daha önce 4’üncü sınıfta istifa eden askeri tabipler şimdi sistemdeki açıklar nedeniyle 6’ncı sınıfta da istifa edebiliyor. Bu nedenle askeri tabip ihtiyacı katlanarak artıyor. Sağlık Bilimleri Üniversitesi ise TSK’nın ihtiyacı olan uzman hekimleri yetiştiriyor ancak askeri eğitim veremiyor. Yaşanan sorunları önceki yazımızda dile getirmiştik…

ASKER HASTANELERİNİN ÖNEMİ

Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA)’nin temeli 1898’e atıldı. Osmanlı ordusunun farklı cephelerdeki ihtiyacına yönelik askeri tabip yetiştirdi. Askeri sağlık sistemi, 15 Temmuz FETÖ’cü darbe girişiminden sonra kaldırıldı. GATA kapatıldı. 31 Temmuz 2016’da yayınlanan 669 No’lu KHK’nın 106. maddesinde şöyle deniliyor:

"Gülhane Askeri Tıp Akademisi’ne bağlı eğitim hastaneleri ve Türk Silahlı Kuvvetleri Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi ile asker hastaneleri, dispanser ve benzeri sağlık hizmet birimleri ile Jandarma Genel Komutanlığına ait sağlık kuruluşları her türlü hak ve yükümlülükleri, alacak ve borçları, sözleşme ve taahhütleri, taşınırları ve taşıtlarıyla birlikte, Sağlık Bakanlığına devredilir ve bunlara tahsisli taşınmazlar Sağlık Bakanlığı’na tahsis edilir.”

TSK Sağlık Komutanlığı da lağvedilerek işlevleri Milli Savunma Bakanlığı’na devredildi. Bu düzenleme ile birçok alanda mücadele veren TSK, NATO içinde askeri hastanesi olmayan tek ordu olarak anılmaya başlandı.

ASKERİ SAĞLIK SİSTEMİ

Bu düzenlemeden önce TSK’daki sağlık sistemi şöyle işliyordu:

- Her birlikte kıta tabipleri bulunuyor ve yaralıya ilk müdahaleyi onlar yapıyordu.

- Askerin birlik içindeki tedavi ihtiyacını ise revir ve karargahta görev yapan sıhhiye/hekim gideriyordu.

- Revirin gücünü aşan vakalarda ise yaralı ya da hasta, bölgedeki askeri hastanelerde sevk edilirdi.

- Gerektiğinde ise daha donanımlı mevki hastanelerine veya Gülhane Askeri Tıp Akademisi’ne sevk yapılırdı.

- Askeri hastaneler, askerlerin ailelerine de hizmet verirdi.

- Yurt dışı veya sınır ötesi operasyonlarda harekât alanında kurulan seyyar sahra cerrahi hastaneler veya operasyon bölgesine gönderilen ambulans uçaklarda yaralılara müdahale ediliyor.

- TSK’ya sağlık hizmetini, özel askeri akademilerde ve okullarda eğitim görmüş askeri hekimler ve askeri sağlık personeli verirdi.

- Askeri tabiplik, yaralanmanın veya rahatsızlığın türüne göre özel uzmanlık ve deneyim istediği gibi aynı zamanda askeri tabiplerin çatışma/cephe eğitimi almış olması da oldukça önemlidir.

YAŞANAN SORUNLAR

Askeri sağlık sisteminin kaldırılması, değiştirilmesi özellikle yurt dışı operasyonlarda farklı sorunlara yol açıyor. Suriye veya Irak’ta yaralanan asker, yurt içindeki en yakın devlet hastanesine sevk edilerek, tedavisi burada yapılıyor. Kimi zaman yaralı askerimize savaş cerrahisi deneyimi olmayan sivil doktorlar müdahale ediyor.

Terörle mücadele bölgesine yakın ilçelerdeki hastanelerde çoğu zaman genel cerrah, beyin cerrahı, ortopedist, yanık ve travma uzmanı yeteri kadar bulunamıyor ya da doktorların yeteri kadar tecrübesi olmuyor.

TSK’nın yılda 100-120 kadar askeri hekime ihtiyacı bulunuyor ancak yılda 30 kadar başvuru geliyor. Askeri sağlık sistemi, savaşan Mehmetçik’in morali bakımından da önemlidir. Cephede yaralanan badisinin iyileşip birliğine katılması, diğer askerlerin moralini, sarsılmaz iradesini ve güvenini güçlendirir; beraberlik ve dayanışma duygusunu artırır. Şehit haberleri her zaman moral bozucu etki yapar.

YENİ KARARNAME ÇIKARILACAK

Askeri sağlık sistemini kaldıran 669 sayılı KHK’nın iptal edilmesi yeni bir kararname ile düzenleme yapılması gerekiyor. Marmaris, Gölcük, Eskişehir, Şırnak, Yüksekova ve Diyarbakır hastanelerinin askeri hastane olarak tekrar açılması üzerinde çalışılıyor.

Sistem eskisi gibi MSB bünyesindeki Sağlık Komutanlığı’na değil de Sağlık Bilimleri ve MSB’nin ortaklaşa hibrit yönetim modeline dayalı olarak planlanıyor. Askeri tabip yetiştirme düzeninde, tıp eğitimiyle birlikte askeri eğitimi aynı anda verecek sistem üzerinde çalışma yürütülüyor. Askeri tabiplerin 6’ncı sınıfta dahi sivile geçişlerini önleyecek bir mekanizma kurulması planlanıyor.

KOMUTAN VE KARARGAH SUBAYI

Askeri hastanelerin eskisi gibi yeniden işlevsel hale getirilmesi, TSK yönetim ve komuta kademesi açısından önemli bir hamle olacak. Üniversiteler ancak akademisyen yetiştirir. Harp Akademileri ise komutan ve karargah subayı yetiştirir. Harp Akademileri subay yetiştirirken, akademik çalışmalar da yapabilir. TSK açısından asıl geçerli olan komutan yetiştirmektir; akademisyen yetiştirmek tali amaçtır…

Fransız Politikacı Asker Napolyon Bonapart der ki, “Fiziki değerler bir ise moral değerler üçtür. Üç, birden her zaman üstündür.”

Prusyalı General Carl von Clausewitz ise, “Fiziki değerler kılıcın tahta sapı ise moral/manevi değerler keskin ağzıdır” der.

Clausewitz Paradigması’na göre, “Moral değerler, savaşta bütün kuvvetleri harekete geçiren, savaşın niteliğini ve mizacını belirleyen ruhudur. Manevi değerler öyle bir ruhtur ki bütün fiziki kuvvetlerle bütünleşir ve onların hareket kazanmasına vesile olur.”

KILICIN KESKİN AĞZI

Askeri hastaneler ve tıp akademileri hem fonksiyonları bakımından hem de ordumuza, askerimize verdiği güvence bakımından çok önemlidir. Asker, “Çatışmada yaralanırsam ölürüm” kaygısı yaşarsa başarısız olur. Eskiden askeri doktorlar da cepheye giderdi. Asker, “Yaralanırsam arkamda doktor var” diye düşünmeli…

Askeri sağlık sistemi bozulursa kılıcın keskin ağzı körelir. Bu noktada moral güç hayati derecede mühimdir. Asker komutanına, arkadaşına, silahına güvenmelidir. Bu, savaşın kopmaması gereken zinciridir. Zincirin bozulmaması gerekir…