İşçi ve memur 2022'de nasıl vergi ödeyecek?

2022 YILINDA ÜCRETTEN ALINAN GELİR VERGİSİ NASIL HESAPLANACAK?

Yeni asgari ücret ve buna bağlı hesaplamalar kafaları epeyce karıştırdı. 32000 TL’lik ilk vergi dilimi, brüt ücreti asgari ücretten fazla olan bir çalışan için nasıl hesaplanacak? Örneğin, brüt 6500 TL ile çalışan bir işçi için ilk dilim hesaplanırken vergi kesilecek olan 1500 TL’lik kısım mı toplanacak sadece? Yoksa her ayın 6500’lik brütü toplanarak mı hesaplanacak?

AGİ kalktı. Ancak 1500 TL’lik kısımdan vergi alınacak. Bu vergiye karşılık AGİ ödemesi yapılacak mı, yoksa tamamen mi kalktı?

İkinci dilimde yüzde 20 vergi kesilecek. Bu dilimde brüt ücretin tamamından vergi kesilecek diye anladım. İkinci dilimde AGİ’nin tamamını alabilecek miyiz?

Sonuç olarak, asgari ücretten fazla brütü olan bir işçi ne kazandı, ne kaybetti? (Hasan D.)

Asgari geçim indirimi artık ücret tutarı ne olursa olsun tüm çalışanlar için tarihe karıştı. Bundan böyle hiç kimseye AGİ uygulanmayacak. Önce bunda anlaşalım.

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ücrette vergi istisnasına açıklık getirmek üzere hazırladığı tebliğ taslağına göre, asgari ücretin üzerinde ücret geliri elde edenlerde gelir vergisi istisnası şöyle olacak: Öncelikle aylık brüt ücretten yüzde 15 oranındaki sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primleri düşülecek. Kalan tutar gelir vergisi matrahını oluşturacak. Bu matrah üzerinden ilgili aydaki gelir vergisi dilimine göre vergi hesaplanacak. Asgari ücretin kümülatif matrahına göre de her ay ayrıca vergi hesaplanacak. Asgari ücret için hesaplanan vergi tutarı, toplam ücret için hesaplanan vergi tutarından indirilecek. Maliye Bakanlığı’nın tebliğ taslağında yer alan aşağıdaki tablo bu konuda fikir verebilir.

Yapılan düzenlemenin ne anlama geldiğini kavramak için 2021 yılı ile karşılaştırma yapalım. 2021 yılında brüt ücreti 6500 lira olan eşi çalışmayan, 3 çocuklu kişilerin eline geçen net ücret (AGİ dahil);

Ocak – nisan aylarında 5103 TL,

Mayıs ayında 4921 TL,

Haziran – eylül aylarında 4826 TL,

Ekim ayında 4669 TL,

Kasım – aralık aylarında 4440 TL oldu.

Eline yıllık net 58.190 TL ücret geçti.

2022 yılında bu kişinin ücretine hiç zam yapılmadığını varsayalım. Brüt ücreti 6500 TL olarak değişmez iken eline geçen net ücret,

Ocak – mayıs aylarında 5323 TL,

Haziran ayında 5310 TL,

Temmuz – aralık aylarında da 5259 TL olacak.

2022 yılında ele geçen net ücret toplam 63.480 TL

Bu farkın bir kısmı damga vergisinin kaldırılmasından, bir kısmı asgari ücrete kadar olan kazançlara vergi istisnası uygulanmasından, bir kısmı da yeni gelir vergisi diliminden kaynaklanacak.

Şu da bir gerçek: 2022 yılında ücrete zam yapılan işyerlerinde, vergi istisnası ile sağlanan avantajın bir kısmı işverene de yansıyacak.

Diğer yandan, Maliye Bakanlığı’nın tebliğ taslağında, vergi istisnasının net ücret ile çalışanlara nasıl yansıyacağı konusuna açıklık getirilmedi. Bu işyerlerinde çalışma barışının bozulmaması için tebliğ ile belirsizliğin giderilmesi gerekir.

DOĞUM BORÇLANMASI İLE EMEKLİ AYLIĞI YÜKSELİTELİBİLİR Mİ?

Sigorta başlangıcım 20 Ağustos 2001. 4/a’lı prim gün sayım 4139. Son 8 yılı bankacı olarak geçen çalışma hayatım içerisinde 09.12.2015 tarihinde bir çocuk sahibi oldum. Doğum öncesi ve sonrası ücretli izinleri kullandım. 20.12.2016 tarihinde bankadan ayrıldım ve sonrasında sigortalı bir işte çalışmadım. Bu durumda; doğum borçlanması ile prim ödeme gün sayımı tamamlayabilir miyim?

Doğum borçlanması yapabilirsem başka bir şey yapmama gerek olmaksızın yalnızca yaşı bekleyerek emekli olabilir miyim?

Emekli maaşımı yüksekten alabilmek için doğum borçlanmamı kaç kaç gün ve günlük kaç TL üzerinden gerçekleştirmeliyim? (Seden M.)

Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında başlayan kadınlar 58, erkekler 60 yaşını doldurmak suretiyle asgari 7000 prim günüyle emekli olabilirler. Prim günü yetersiz olanlar ise 25 yıl sigortalılık süresi ve en az 4500 prim günü bulunmak şartıyla yine aynı yaşlarda emekli aylığı bağlatabilirler.

Her bir çocuk için 720 gün olan doğum borçlanması, çocuk doğduktan sonra 2 yıla kadar olan dönemde boşta geçen süreler için yapılabilir. Çocuğunuz 9 Aralık 2015 tarihinde doğduğuna göre, bu tarihten 9 Aralık 2017 tarihine kadar olan dönemde çalışmadığınız süreler için borçlanma yapabilirsiniz. Bundan sonra sigortalı çalışmayı düşünmüyorsanız, 4500 günü tamamlamak için eksik 361 günü doğum borçlanması ile tamamlayamazsanız, kalan günler için de isteğe bağlı sigorta primi yapabilirsiniz. 4500 günü tamamladıktan sonra hiç çalışmasanız da 58 yaşında emekli olabilirsiniz.

Eksik prim günüyle emekli olacağınız için doğum borçlanması ile emekli aylığını yükseltmeniz çok zor. Eksik prim günüyle emekli olanların aylığının çok düşük olmaması için kanun “alt sınır aylığı” güvencesi sağlıyor. Asgari ücret üzerinden prim ödemeniz yeterlidir. 2022 yılında doğum borçlanmasında en düşük prim tutarı günlük 53.38 TL olacaktır. Eksik günlerinizin tamamını 2022 yılında kapatmanız halinde doğum borçlanması veya isteğe bağlı sigorta primi olarak toplam 19 bin 269 TL prim ödemeniz gerekir.

Emekli aylığını yükseltmek için askerlik veya doğum borçlanması yapmanın faydası sınırlıdır. Maliyet, çok uzun yıllar sonra telafi edilebilir. Doğum ve askerlik borçlanmasını daha çok prim günü eksiğini tamamlamak veya emeklilik yaşını öne çekme hakkı sağlıyorsa düşünmek gerekir. Bu amaçlara ulaşmak için de asgari ücret üzerinden prim ödemek yeterlidir.

SİGORTALI ÇALIŞMAYA BAŞLAMADAN ÖNCE ASKERLİK YAPANLAR BORÇLANMA İLE NE KAZANIR?

Sigorta başlangıç tarihim 04.03.1998. Askerliğimi 1996 -1998 arası 18 ay yaptım. 1976 doğumluyum. 4030 gün sigorta günüm var. Askerlik borçlanması yaparsam bana ne gibi faydası olur? (Serkan B.)

Sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce askerlik yapmış olanlar, sigorta başlangıç tarihlerini askerlik borçlanması yaptıkları gün kadar geriye çekebilirler. Sigorta başlangıç tarihinin geriye çekilmesi kimilerine hiçbir şey kazandırmaz, kimilerine ise bir gün öne çekmek bile bir yıl erken emeklilik hakkı sağlar.

Sigorta girişi 24 Mayıs 1997 – 23 Kasım 1998 tarihleri arasında olan erkek sigortalılar 5900 prim günüyle 59 yaşında, 24 Kasım 1995 – 23 Mayıs 1997 tarihi arasında olanlar ise 5825 prim günüyle 56 yaşında emekli olabilirler. Şu an 57 yaşa tabi bulunuyorsunuz. 251 gün askerlik borçlanması yaptığınız takdirde sigorta başlangıç tarihinizi 23 Mayıs 1997 tarihine çekersiniz. Böylece 56 yaşında emekli olma hakkına kavuşursunuz.

Askerlik borçlanması için 2022 yılında günlük 53.38 TL, 251 günün tamamı için de 13 bin 400 lira prim ödemeniz gerekir.

KİMLER 4500 PRİM GÜNÜYLE KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR?

28 Eylül 1999 tarihinde işe girdim. 4500 prim günümü doldurdum. 25 yıl sigortalılık süresini henüz doldurmadım. Çalıştığım iş yerinde istifa etmem durumunda kıdem tazminatımı alabilir miyim? (Özgür Ö.)

1475 Sayılı Eski İş Kanunu’nun halen yürürlükte bulunan 14. maddesi uyarınca, yaş dışındaki emeklilik koşullarını yerine getirenler kendi istekleriyle işten ayrıldıklarında kıdem tazminatını alabilirler. Yaş dışındaki emeklilik koşulu 8 Eylül 199 öncesi sigortalı çalışmaya başlayanlar için 3600 prim günü, bu tarihten sonra başlayanlar için ise 7000 prim günü ya da 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresinin birlikte sağlanmasıdır.

Prim gününü tamamladığınıza göre, 25 yıllık sigortalılık süresini dolduracağınız 28 Eylül 2024 tarihinden itibaren işten kendi isteğinizle ayrıldığınızda kıdem tazminatınızı alırsınız.

Not: Yeni yılın ülkemize sağlık, bereket ve bolluk getirmesini dilerim. Yeni yılınız kutlu olsun.