Ukrayna Savaşı: 2023’te neler yaşanabileceğine dair 5 önemli soru

2023, Şubat ayında birinci yılına girecek savaşın daha da şiddetleneceği bir yıl mı olacak yoksa çözüm mü gelecek?

BBC Rusya Editörü Steve Rosenberg ve Uluslararası Haber Editörü Jeremy Bowen, BBC Radyo 4’teki Today programında görüşlerini paylaştı.

Rusya lideri Vladimir Putin’in savaştan yorulduğuna dair bir işaret var mı?

Getty Images

Steve Rosenberg: "Hayır, öyle bir işaret hiç yok. Rusya liderinin yeni yıl konuşmasına bakarsak, Vladimir Putin’in şu anda hangi aşamada olduğu, ne düşündüğü ve Rusya’yı 2023’te nereye götürmek istediği konusunda iyi bir fikir sahibi olabiliriz.

"Aslında, ne söylediğinden öte her şeyi ifade eden görüntülerdi. Konuşmasını asık yüzlü, üniformalı erkek ve kadınların önünde yaptı. Çok çarpıcı bir resimdi ve ulusa “Şu anda ülkeniz bu. 2023’ün Rusya’sı bu, savaşta bir ülke” dedi.

"Hala bu olan bitene savaş demese de Rusya, Ukrayna, NATO ve Batı’ya karşı askeri zafer kazanmaya odaklanmış ve herkesten bu amacı desteklemesi ve büyük bedeller ödemesinin beklendiği bir ülke. Tartışma yok, müzakere yok, bayrağın etrafında, benim, liderinizin etrafında toplanın deniyor.

"Bunlar sadece görsel mesajlar ve dediklerine de baktığınızda, zeytin dalı uzatmadı, herhangi bir ödün sinyali ya da ‘bu bataklıktan bir çıkış yolu bulalım’ mesajı vermedi.

"Putin, zafere tam anlamıyla odaklanmış bir lider. Ya gerçekten zaferin mümkün olduğuna inandığından ya da ne kadar büyük bir bataklıkta olduğunu, geri dönüş olmadığını ve tek seçeneğinin kendi lehine bir şeylerin değişeceğini ummak olduğunu bildiğinden.”

Peki ya Ukraynalılar? Onlar da bastıracak mı?

Reuters

Jeremy Bowen: “Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy kaybettikleri toprakları geri almaktan bahsediyor. Buna, 2014’te kaybettikleri Kırım da dahil.

"Zelenskiy, gerçekten çok iyi bir savaş lideri olduğunu kanıtladı ama askeri anlamda neler başarabilecekleri NATO’nun verdiği desteğe, özellikle de ABD’den ne alabileceklerine bağlı. Himars füze sistemi gibi gelişmiş silahlarla büyük hasar verdiler.

"Ancak ABD Başkanı Joe Biden, bu yolda çok dikkatli ilerledi. Ukrayna’nın kaybetmesine izin verilmedi ama Rusya nükleer tehditlerin gerçeğe dönüşebileceği kadar köşeye sıkıştırılmadı.

"Ukraynalılar, kaybettikleri toprakları geri alabilmek için daha büyük bir vurucu güç gerektiğini fark ettiler. Ukrayna’ya son gidişimde, Ruslar güneydeki Herson kentinden çekiliyordu ve o bölgede konuştuğum tüm komutanlar, savaşı istedikleri gibi kazanabilmeleri için, modern tanklar, uçaklar anlamında çok çok daha fazla vurucu güce ihtiyaçları olduğunu ve bunları almadıklarını söylüyorlardı."

Ukrayna’ya dış yardım azalacak mı?

Reuters

Rosenberg: "Bence Putin’in hesaplarından biri de bu. Çünkü işler 24 Şubat’tan beri onun adına kötü gitse de, hala elinde güçlü kartlar olduğuna ve Batı’nın bu savaştan yorulacağına, Ukrayna’ya desteğin azalacağına inanıyor.

"Rusya’da yeni bir seferberlik ilan edilebileceğine dair dedikodular, Rus Ordusu’nun bahar aylarında girişebileceği saldırı spekülasyonları var. Yetkililer hala umutlu ve zaferden bahsediyorlar"

Bowen: “Kasım ayında ABD Genelkurmay Başkanı gibi üst düzey bir isim, Orgeneral Mark Milley, Kırım’ı geri almanın zor ve belki de öyle çok da arzu edilmeyen bir şey olduğunu söyledi. Bu yorumlarını hızla geri alsa da, söylemiş oldu bir kere."

Peki ya Rusya’daki destek?

Rosenberg: "Şu anda Kremlin’den gelen mesajlarla, sahada yaşananlar arasında bir kopukluk var. Bir yanda Putin yeni yıl konuşmasında ulusu bir araya getirmeye çalışıyor ve kelimenin tam anlamıyla dakikalar sonra, Ukrayna Makiivka’daki kışlaya yıkıcı bir füze saldırısında bulundu.

Reuters

"Kopukluk diyorum ama aslında neredeyse bir yıldır tanık olduğumuz paralel bir gerçeklik.

"2023 Rusya’sının ne olduğunu bilmek istiyorsanız, George Orwell ve Lewis Carroll’un bir karışımı dersem, bir fikir sahibi olabilirsiniz. 1984 romanıyla, Alice Harikalar Diyarında’nın gerçekten garip bir karışımı. Yani yukarı aşağı, ön arka, savaş barış, cehalet ise güç.

"Kremlin, inşa ettiği bu alternatif gerçekliği, devlet medyasında sabahtan akşama kadar pompalıyor. Rusya kurban olarak gösteriliyor, Ukrayna ve Batı ise savaşı başlatan saldırganlar."

Taraflardan herhangi biri anlaşma yapmaya hazır mı?

Bowen: “Müzakereler için bir buluşma, uzlaşma noktası var mı? Ben olduğunu düşünmüyorum, çünkü Putin ya kazanabileceğine inanıyor ya da zaten devam etmesi gerektiğine.

Getty Images

"Ve Ukraynalılar da bu kadar kan döktükten ve bu kadar çok hazar aldıktan sonra, istemedikleri ödünleri vermeyi kabul etmez. Savaşın başından bu yana Zelenskiy’nin söylemleri değişti.

"Mart ayının ilk iki haftasında, gerçekten Rusların tehdidi altında gibi görünürken 'Yaşamlar önemli, belki de topraktan daha önemli' gibi şeyler söylüyordu. Şimdiyse kaybettikleri her bir karış toprağı istiyorlar ve görüşmek istiyorlarsa Rusların topraklarını terk etmesi gerektiğini söylüyorlar."