“Virüsün sırları tıbbi otopsiden çıkabilir”
Türkiye'de koronavirüsten ölenlere otopsi yapılmıyor. Bulaşma riski nedeniyle birçok ülke ölenlere otopsi yapılmasına izin vermiyor. Ölenler çok az sayıda kişinin katılımıyla düzenlenen küçük törenlerle toprağa veriliyor. Ancak Adli Tıp Uzmanı Prof. Dr. Halis Dokgöz, "Şu an ölenlere tıbbi otopsi yapılması hayati önemde. Bu yolla virüs hakkında yeni bilgiler elde edilebilir. Aşı ve ilaç çalışmalarına destekleyecek bulgular ortaya çıkabilir" açıklamasında bulundu
Türkiye’de koronavirüsten öldüğü kesinleşen kişilere otopsi işlemiyapılmıyor. Dünyanın birçok ülkesinde de benzer bir durum var. Bulaşmariski nedeniyle birçok ülke ölenlere otopsi yapılmasına izin vermiyor.Ölenler çok az sayıda kişinin katılımıyla düzenlenen küçük törenlerletoprağa veriliyor.
Virüsün insan vücudunda yayılma şekli hangi organ ve sistemlere zararverdiği konusunda henüz yeterli bilgi yok. Eldeki bilgiler, virüsün insanvücuduna yerleştikten sonra akciğer ve solunum yollarını işlevsiz halegetirerek solunum yetmezliği sonucu ölüme yol açtığını gösteriyor. Virüsbilinen bu özellikleri nedeniyle korkutucu etkiler yaratıyor.
VİRÜSTEN ÖLENLERE SEÇİLEREK OTOPSİ YAPILMALI
ABD ile birkaç ülkede yapılmış sınırlı sayılı otopsiden elde edilenbilgiler de Covid-19’u tüm yönleriyle göstermiş değil. Ancak bazı bulgularvar ki, virüs ile ilgili ayrıntılı otopsinin yapılmasının gerekli olduğunaişaret ediyor.
Adli Tıp Uzmanları da bu görüşü destekliyor ve virüsten ölen hastalardanfarklı yaş ve fiziksel özelliklere sahip kişiler arasından seçilip otopsiyapılmasını savunuyor.Bu görüşü savunan uzmanlardan biri Adli Tıp Uzmanı Prof. Dr. Halis Dokgöz,“Virüs sadece akciğerleri işlemez hale getirmiyor. Son dönemde yapılankısıtlı sayıdaki otopsilere göre, örneğin sinir sistemi üzerinde detahribat yaratıyor. Bu nedenle şu an ölenlere tıbbi otopsi yapılmasıhayati önemde. Bu yolla virüs hakkında yeni bilgiler elde edilebilir. Aşıve ilaç çalışmalarına destekleyecek bulgular ortaya çıkabilir” diyor.
Eski bir Adli Tıp Kurumu uzmanı olan daha önce de çok sayıda otopsiyekatılan Profesör Dokgöz tıbbi otopsi için gönüllü olduğunu şu sözlerleanlatıyor: “Otopsi sonucu elde edilecek bilgiler sadece sağlık sistemimizedeğil, insanlığın verdiği mücadeleye de katkı sağlayabilir.”
“TIBBİ OTOPSİ RİSKLİ AMA GÖNÜLLÜYÜM”
Sağlık ve Adalet Bakanlığı’nın izin vermesi halinde çok sayıda adli tıpuzmanının otopsiye gönüllü katılabileceğini, kendisinin de bunun içingönüllü olduğunu söyleyen Prof. Dr. Halis Dokgöz, otopsinin neden önemliolacağını şöyle anlatıyor: “Covid 19 ile ilgili bilgilerimiz her geçen gündeğişiyor yeni bilgiler ediniyoruz. COVID-19 hastalığının patobiyolojisitam olarak anlaşılamadı. Dünya bunu araştırıyor. Öncelikle virüsün akciğersistemini etkilediği ve pnömoni (zatüre) yaptığı bilgisi vardı. Bu yöndeçalışmalar yaygındı. Ancak görüyoruz ki;Virüs dolaşım sistemi, sinir sistemi, bağışıklık sistemi, hemopoetik (kan)
sistem gibi pek çok sistemi etkiliyor. Covid-19 tanısı konulmuş olgulardatıbbi otopsi yapılabilirse vücudun tüm sistemleri araştırılarak yenibulgular elde edilir. Bu durum hem ülkemizin hem de dünyada yeni tıbbiuygulamaların önünü açabilir.”
“ÖLÜLER CANLILARI EĞİTİR”
Virüs hakkındaki tüm bilgilere erişmek için “Tıbbi otopsi”nin şartolduğunu savunan Prof. Dr. Dokgöz’ün görüşleri şöyle: “Bu otopside bulaşmariski var. Ben bir hekim olarak bu riski göze alıyorum. Benimle birliktehem Adalet ve Sağlık Bakanlığı bünyesinde birçok meslektaşım hem ülkemizehem de bu mücadeleye katkı sunmak için otopsi işlemine alınacak tedbirlere
uyarak buna seve seve katılacaktır. “Tıbbi otopsi” virüs hakkındainsanların vücuduna nasıl bir zarar verdiği konusunda daha çok bilgisağlayacaktır. Maalesef başka ülkelerde yapılmış az sayıda otopsi bulgusumevcut. Eğer yeni bilgiler elde edersek aşı ve ilaç çalışmalarına da katkıda sağlanabilir. Ölenlerin yakınlarının onayı alınarak bu otopsiyapılabilir. Bunun hastalıkla mücadelede önemli sonuçlar yaratmaihtimalini Sağlık ve Adalet Bakanlığı’nın dikkate alıp değerlendireceğinidüşünüyorum. Ayrıca unutmayalım ölüler canlıları eğitir.”
TIBBİ OTOPSİ NASIL YAPILMALI?
Peki; yüksek riskli bu otopsi işlemi nasıl ve nerede yapılacak? AdaletBakanlığı’na bağlı Adli Tıp Kurumu zorunlu hallerde yapılacak otopsiişlemini sıkı kurallara bağlı olarak yapıyor. Örneğin bir kişi adli birolayla Covid-19 taşıyıcısı iken kurşunlanarak öldürülmüş ise zorunluolarak “Adli Otopsi” yapılıyor. Bu durumda uygulanacak kurallar iseprotokoller çerçevesinde sıkı sıkıya uygulanıyor.
KİMLER KATILMALI?
Halis Dokgöz gibi uzmanların virüs ile ilgili bilgilere erişmek içinyapılmasını istediği otopsi “Tıbbi-Medikal Otopsi” olarak tanımlanıyor. Buotopsiye adli tıp, patoloji, genetik, kardiyoloji, göğüs hastalıkları,nöroloji ve ihtiyaç duyulacak diğer bilim dallarından uzmanların katılmasıve elde edilen verilerin laboratuvarlarda ayrıntılı incelenmesi gerekiyor.
NEREDE YAPILMALI?
Tıbbi otopsinin yapılabileceği alanın uygun koşullara sahip negatifbasınçlı, havalandırma şartlarının uygun olması gerekiyor. AdaletBakanlığı bünyesindeki İstanbul Adli Tıp Kurumu bu tip salonlara sahip.
VİRÜSÜN BİLİNEN ETKİLERİ
KALP
Elde yeterince veri olmamakla birlikte myokardit “kalp kası iltihabı”,perikardit “kalp zarı iltihabı” ve kalp yetmezlikleri bulguları.
AKCİĞER
Akciğerde ödem, kanama, pnömoni “zatüre”, kanama alanları, akciğerzarlarında effüzyon dediğimiz enfeksiyonlara kadar geniş bir etkisi sözkonusu.
SİNİR SİSTEMİ
Özellikle virüsünburun yoluyla alınımına bağlı olfaktor sinirinetkilenmesine bağlı olarak koku kaybı biliniyor. Beyin ve beyincik dokusuile beyin zarında iltihabi değişiklikler açısından irdelemek gerekiyor.
VİRÜSÜN YENİ ORTAYA ÇIKAN ETKİLERİ
Virüs bağışıklık sistemi yanında kan sistemini de etkiliyor. Hiçbir bulgugöstermeden kollar, bacaklarda kan pıhtısı atmasına bağlı emboli olaraktanımlanan pıhtılara ve buna bağlı kısmi veya genel felçlere yolaçabiliyor. Covid enfeksiyonu yanında bakteriyel enfeksiyonların daeklenmesiyle tablo daha da ağırlaşabiliyor.
