YouTube yayıncılığında RTÜK lisansı ne anlama geliyor?

RTÜK’ün mahkeme kararı olmadan, doğrudan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) marifetiyle bu yayınları engelleme yetkisi bulunmadığından, bu alanı düzenlemek üzere yasal düzenleme yapılmasına yönelik bir çalışma da başlatıldı.

RTÜK, daha önce Alman haber kuruluşu Deutsche Welle‘nin yayın lisansı almadan dwturkce.com ve inspiredminds.de üzerinden yayın hizmeti sunduğunu tespit etmiş ve DW’ye lisans ücretini ödemesi ya da yayın hizmetlerine son vermesi için 72 saat süre vermişti.

DW’nin gerekli lisans alımını yapmaması üzerine Ankara 9. Sulh Ceza Hakimliği, RTÜK’ün talebiyle Deutsche Welle’nin dwturkce.com ve inspiredminds.de alan adlarına erişimi engellemişti. Bu süreçler mahkeme kararı yoluyla işletilebiliyor.

RTÜK’ün diğer bir uyarısı da VOLE isimli spor platformuna oldu. RTÜK, Galatasaray-Antalyaspor maçı sonrasında YouTube üzerinden yayın yapan VOLE isimli platformun yayınında, kulüpleri ve hakemi hedef alan açıklamaların incelendiğini ve izinsiz yayın yapan platformun lisans alması yönünde uyarıldığını açıkladı.

YASAL HAZIRLIK YAPILIYOR

YouTube gibi internet platformlarına yönelik RTÜK’ün yasal bir denetim ve yaptırım yetkisi bulunmuyor ancak katalog yayınlarla ilgili bir lisans alma zorunluluğu var. Her koşulda bu alanı denetlemek isteyen RTÜK, lisans alma konusunda direnen kuruluş veya kişiler için mahkeme süreçleri başlatıyor. RTÜK’ün VOLE kararıyla ilgili açıklamasında şöyle denildi:

“Galatasaray Spor Kulübü ve taraftarlarını rahatsız edici içerikteki yayın, şu anda görev sahamızda bulunmayan 'YouTube' video paylaşım mecrasından gerçekleştirilmiştir. Bu tür yayınların denetimi hususunda 'YouTube' ile görüşmeler devam etmektedir. Ayrıca, ilgili yayının kamuoyunu rahatsız etmesinden dolayı RTÜK yönetimi, Türkiye Futbol Federasyonu Yönetimi ve ilgili taraflarla görüşerek ikili ilişkilerle konuya müdahil olmuştur. Sayın TFF Başkanımız da benzer yayınlar konusunda oldukça hassas ve duyarlıdır. Gelecek dönemde olası hukuki düzenlemelerin ardından sosyal medya mecralarının RTÜK'ün denetim süreçlerimize tabi olması beklenmektedir."

RTÜK, mobil cihaz uygulaması bulunan mecralara ise BTK üzerinden erişim engeli getirebiliyor.

RTÜK’ÜN YASAL DAYANAĞI

RTÜK, YouTube üzerinden yayın yapan kanallar ve kişiler için, AVMSD (Görsel İşitsel Medya Direktifi) kapsamında bir girişim yürütüyor. Bu direktif kapsamında, “YouTube ve benzeri video paylaşım siteleri üzerinden yayın yapan ve ekonomik kazanç elde eden tüm servis sağlayıcıların lisans alma veya başvuru yapma şartları net olarak ifade edilmektedir” deniliyor.

Youtube kanalları konusunda; “Videoların kategorize edilerek katalog şeklinde sunuluyor olmasından dolayı İnternet-İBYH lisansı alınması”, “Canlı yayın yapıldığı tespit edilen radyo ve televizyon yayınlarına ilişkin internet ortamından yayın lisansı (İnternet-RD/TV) alınması” zorunluluğu bulunuyor.

Buradan hareketle, Youtube içerisinde yer alan radyo ve televizyon içeriği olduğu RTÜK İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanlığı’nca tespit edilen yayınlara ilişkin 2019’da çıkarılan 6112 Sayılı Kanun’un 29/A maddesi ve İnternet Yönetmeliğinin 10. maddesi kapsamında işlem yapılıyor.

İnternet ortamında televizyon yayını veya isteğe bağlı yayın hizmeti sunmak için gereken lisans ücreti şu anda 100 bin TL. Her iki yayın için bu ücretin ödenmesi gerekiyor.

KARARLAR MAHKEME ÜZERİNDEN

Uygulama ise şöyle işliyor: İnternet platformları üzerinden yayın yapan kuruluşlar veya kişiler, 'katalog yayın' statüsünde değerlendiriliyor. RTÜK, bunlardan 100 bin TL ücretle lisans almalarını istiyor ve 72 saat süre veriyor. Aslında lisanslandırma üzerinden bir denetim mekanizması işletilmeye çalışılıyor. Lisans almayan yayıncılarla ilgili mahkemeye başvuruluyor. Mahkeme, RTÜK’ü haklı bulursa yayın durdurma kararını BTK’ya yazıyor. BTK ise mahkeme kararı üzerine kanalın kapatılması için uluslararası yayın platformu ile temasa geçiyor.

YouTube, bugüne kadar birçok kapatma kararını reddetti. YouTube bu yayınlara ifade özgürlüğü açısından yaklaşıyor. Aslında bütün yetki Youtube’da... BTK’nın, sakıncalı görülen bir yayın veya kanal için bütün YouTube’a erişim engeli getirmesi dışında bir yaptırım gücü veya yetkisi bulunmuyor.

Milli güvenliği ilgilendiren meselelerde ise YouTube ağırlıklı olarak işbirliği yapıyor ve mahkeme kararlarını uyguluyor. Sonuçta, Türkiye’den önemli gelir elde eden ticari platformlardan söz ediyoruz. RTÜK’ün bu alanda doğrudan yetki alabilmesi için bir yasal düzenleme yapılması gerekiyor. Bu konuda da çalışma başlatıldı. Ayrı bir yasa mı yoksa mevcut kanunda yapılacak değişiklikle mi olacağına zaman içinde karar verilecek.

İşin özü RTÜK, ulusal güvenlik ya da hakaret gibi gerekçelerle, “sakıncalı” görülen uydu yayınlarına karşı verdiği mücadeleyi şimdi, internet platformlarına karşı veriyor.