Zeolit nedir, nerelerde kullanılır?

Doğal olarak negatif yüke sahip olan zeloit taşı, gözenekli yapısı ve yüksek iyon değiştirme kapasitesinden dolayı suyu, nemi, gazı, kokuyu ve ağır metalleri tutma ve soğurma özelliğine sahiptir. Düşük maliyetli ve çevre dostu olduğundan dolayı tercih sebebidir. Zeolit nedir? Nerelerde kullanılır? Türkiye’de nereden çıkarılır? Zeolit madeni kullanım alanları nelerdir? Nerede kullanılır ve zeolit madeni ne işe yarar? İşte, detaylar.

Zeolit Nedir?

Kristal yapıya sahip olan zeolit, hidrasyona uğramış bir alüminyum silikattır. Milyonlarca yıl önce volkanik patlamalar neticesinde ortaya çıkan kül ve lavların deniz ve göl suyuyla kimyasal reaksiyona girmesiyle oluşmuştur. Mikro gözenekli yapıya sahip olan bu doğal taşın 42 farklı çeşidi bulunuyor. Sıcaklık ve jeolojik konumlar zeolit taşlarının oluşumundaki temel kıstaslardır. İçindeki gözenekler hacminin yaklaşık yarısını kaplamaktadır. Zeolit ​​terimi ilk kez 1756 yılında İsveçli mineralog Axel Fredrik Cronstedt tarafından kullanılmıştır. Kelimenin kökeni ise Yunanca taş ve kaynatmak anlamına gelen zeo ve lithos kelimelerinden gelmektedir.

Zeolit Nerelerde Kullanılır?

Sulu amino silikatlar olarak da adlandırılan zeolitler hakkında merak edilen konuların başında kullanım alanları gelmektedir. Zeolit taşı, günümüzde pek çok farklı endüstriyel alanda kullanılmaktadır. Çevre dostu yapıya sahip olduğundan dolayı kullanım açısından herhangi bir sıkıntı teşkil etmemektedir. Akvaryum malzemesi olarak, arıtma ve hayvancılıkta, kâğıt sektöründe, sebze ve meyvelerin taşınıp depolanmasında, enerji sektöründe, kimyasal katalizör olarak, kedi kumlarında, inşaat sektöründe, peyzaj ve bahçe düzenlemesinde, temizlik malzemelerinde, tekstil sektöründe, sağlık alanında ve tarımcılıkta zeolitler kullanılmaktadır.

Zeolit Türkiye'de Nereden Çıkarılır?

Ülkemizde Balıkesir, Bigadiç, Manisa, Gördes, Kütahya, İzmir, Bolu, Kapadokya gibi yörelerde zengin zeolit yatakları bulunmaktadır. Bu bölgeler arasında Balıkesir-Bigadiç ve Manisa-Gördes en önemlileridir.

Zeolit Madeni Kullanım Alanları

Her zeolit taşı farklı özelliklere dolayısıyla da farklı kullanım alanlarına sahip olabiliyor. İşte, zeolit madeninin yoğun olarak kullanıldığı alanlar:

Zeolit Nerede Kullanılır?

Zeolitler çok çeşitli endüstriyel alanlarda kullanılmaktadır. İyon değiştirme ve absorpsiyon özellikleri gösterdiğinden dolayı kirlilik kontrolünde tercih edilmektedir. Ayrıca nükleer santral atıklarının temizlenmesinde de zeolitlerden yararlanılmaktadır. Atık sularda yer alan azot ve ağır metal katyonları zeolit tarafından kolaylıkla tutulur. Bu sebeple de atık suların temizlenmesinde zeolitlerden yardım alınır.

Oksijen azalmasıyla baş gösteren su ve hava kirliliği yüzyılımızın sorunu haline gelmiştir. Göl ve akarsulardaki oksijen eksikliği canlı türlerinin yok olmasına sebebiyet vermektedir. Böyle bir durumda zeolitler bu ortamlara oksijence zenginleştirilmiş hava sağlamaktadır. Oksijen üretiminde genellikle sentetik zeolitlerden faydalanılmaktadır. Yüksek parlaklığı sebebiyle adından söz ettiren zeolit, kâğıt endüstrisinde dolgu malzemesi olarak kullanılmaktadır. Klinoptilolit katkılı kâğıt, normal kil kâğıtlara oranla daha kolay kesilmekte ve mürekkebi daha az dağıtmaktadır. İnşaat, sağlık ve deterjan sektörü zeolitlerin kullanıldığı diğer alanlardır.

Zeolit Madeni Ne İşe Yarar?

Doğada yer alan zeolitleri üretmek için açık ocak madenciliği teknikleri kullanılmaktadır. Cevhere ulaşmak için örtü tabakası kaldırılır ve traktör tarzı modern iş makineleriyle cevher ana kayadan koparılır. Cevherin kazıyarak çıkarılmaya uygun olmadığı durumlarda ise delme ya da patlatma tekniğinden yararlanılır. Zeolit madeninin kullanım alanı oldukça geniştir. Günümüzde tarımdan sağlığa, temizlik malzemelerinden su arıtmaya kadar pek çok alanda kullanılmaktadır.