AYM’den “iç beden muayenesi” kararı
Atatürk Havalimanı'nda Kolombiyalı bir yolcu üzerinde "iç beden muayenesi"yle uyuşturucu madde bulunması üzerine dava açıldı. Anayasa Mahkemesi, savcı kararı ve sağlık görevlisi olmadan polis ekiplerinin "iç beden muayenesi" yapamayacağına hükmetti
Anayasa Mahkemesi, Türkiye girişi sırasında durumundan şüphelenilip polis tarafından iç beden araması yapılan ve üzerinde uyuşturucu madde ele geçirilen Kolombiya vatandaşı kadın için ihlal kararı verdi. Kararda, Cumhuriyet savcısına haber verilmeden ve savcının talimatı alınmadan iç beden muayenesi yetkisi olmayan polis tarafından gerçekleştirilen eylemin kanuni bir dayanağı olmadığı vurgulandı.
1986 doğumlu Kolombiya vatandaşı kadın, 2015 yılında Brezilya’dan kalkan uçakla Atatürk Havalimanı’na geldi. Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra havaalanındaki tedirgin davranışlarından şüphelenilmesi üzerine polis merkezine götürüldü. Yapılan kontrol esnasında üzerinde uyuşturucu madde (kokain) bulundu.
POLİS İÇ BEDEN MUAYENESİ YAPTI
Ancak kadının iddiasına göre, polis merkezi tuvaletinde bir kadın kolluk görevlisi tarafından mahrem bölgesinde elle iç beden araması yapılmış ve bu aramada da yine uyuşturucu madde ele geçirildi. Kadının üzerinde uyuşturucu madde bulunmasının ardından Cumhuriyet savcısı telefonla aranarak talimatı alındı. Savcının yazılı talimatı doğrultusunda başvurucu hastanede sağlık görevlilerincebir kez daha iç beden muayenesine tabi tutuldu ve batınında yine uyuşturucu madde bulunduğu tespit edildi.
25 YIL HAPSE MAHKUM EDİLDİ
Uyuşturucu veya uyarıcı madde ithal etme suçundan yargılanan kadın 25 yıl hapse mahkum edildi. Bu karar Yargıtay tarafından onanarak kesinleşti. Ancak kadın daha sonra polis tarafından kanuna aykırı şekilde iç beden muayenesi yapılması nedeniyle maddi ve manevi varlığını koruma hakkının ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
Başvuruyu değerlendiren Anayasa Mahkemesi oybirliğiyle Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan kişinin maddi ve manevi varlığını koruma hakkının ihlal edildiğine karar verdi.
"ANCAK SAĞLIK PERSONELİ TARAFINDAN YAPILABİLİR"
Kararda; Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 75. maddesinde, iç beden muayenesinin hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının emri ile ve ancak sağlık mensubu tarafından yapılabileceği vurgulandı. Söz konusu kanuni sınırlamaların anayasal hakka yapılan müdahalenin hukuka uygunluğunu sağlayan belli birtakım istisnaları düzenlediğinden bu kanuni sınırlamalara dayanmayan iç beden araması işleminin anayasal hakkın ihlali durumunu ortaya çıkarabileceği anlatıldı.
“KANUNİ DAYANAĞI YOK”
Başvuru konusu olayda bu güvencelere uygun hareket edilmediği gibi kamu makamlarınca bu duruma dair tatmin edici bir açıklama da getirilmediği ifade edilen kararda, “Zira başvurucunun vücut boşluğunda uyuşturucu madde taşıdığı yönündeki haklı ve yoğun şüphe hâlinde dahi kolluk görevlilerince yapılması gereken, delillerin kaybolmasına engel olarak derhâl adli amir olan Cumhuriyet savcısını aramak ve alınacak talimat doğrultusunda hareket etmektir. Bu hâlde Cumhuriyet savcısına haber verilmeden ve savcının talimatı alınmadan iç beden muayenesi yetkisi olmayan kolluk görevlisince gerçekleştirilen eylemin kanuni bir dayanağı yoktur” denildi.
