Baş dönmesinin sık görülen 10 nedeni
Baş dönmesi sorununa yol açan birden çok neden var. Yüzde 80'i kulak kaynaklı olan bu problem, bir hastalık olarak değil hastalık habercisi bir semptom olarak tanımlanıyor. Baş dönmeniz iç kulak tansiyonundan migrene, nörolojik hastalıklardan koronavirüs Omicron B.A2 varyantına kadar farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Sizin nedeniniz hangisi? Habertürk Sağlık Yazarı Ceyda Erenoğlu'nun haberi
Sık gözlenen bir şikayet olan baş dönmesine yol açan çok sayıda neden var. Bu nedenleri Ataşehir Florence Nightingale Hastanesi Kulak Burun Boğaz bölümünden Doç. Dr. Çiğdem Kalaycık Ertugay’a sorduk. Ertugay, baş dönmesini, "Halk arasında bilinenin aksine bir hastalık değil; hastalık habercisi olan bir semptom, bir şikayettir" diye tanımladı.
YÜZDE 80’İ KULAK KAYNAKLI
“Hastalar bu şikayeti, çoğunlukla ‘boşluk hissi’, ‘denge kaybı’, ‘sersemlik hissi’, ‘sallanma hissi’, ‘kendi veya etraf dönüyor hissi’ şeklinde tasvir ederler. Bu sorunlarda ilk başvurulan branş her ne kadar nöroloji olsa da tüm baş dönmelerinin yüzde 80’i kulak kaynaklıdır” diyen Ertugay, son günlerde koronavirüs Omicron B.A2 varyantına bağlı baş dönmelerinin de sık gözlenen nedenler arasına girdiğini söyledi.
BAŞ DÖNMESİNİN SIK GÖRÜLEN 10 NEDENİ
1. KULAK KRİSTALLERİNİN OYNAMASI: İç kulakta yer alan ve halk arasında ‘kristaller’ adı verilen kalsiyum karbonat kristallerinin bulundukları noktadan kopup denge kanallarının içine dolması ile oluşur. Bu sorunda hastalar, başı sağa sola çevirmek, öne eğilmek, yukarı kaldırmak gibi baş hareketleri ile tetiklenen ve bir dakikadan kısa süren şiddetli baş dönme hissi tarif ederler. Hava değişimleri ve küçük travmalar bu hastalığın nedeni olup özellikle bahar döneminde şikayetlerde artış yaşanır. Tanıda videonistagmografi eşliğinde yapılan pozisyon testleri oldukça yararlıdır. Tedavide ise “repozisyon manevraları” adı verilen ve poliklinik şartlarında uygulanan birkaç hareket ile hastanın şikayeti tamamen gerileyebilmektedir. Bu hastaların uygulanan manevraları evlerinde kendi kendilerine yapmaya çalışmaları ciddi sorunlara neden olmakta ve önerilmemektedir. Ayrıca, bu hastalarda şikayetlerin tekrarlamaması için kafa travmasından kaçınılması gerekmektedir.
2. İÇ KULAK TANSİYONU: İç kulaktaki denge sıvısında basıncın artmasına bağlı geliştiği düşünülmektedir. Hastada aniden başlayan baş dönmesinin yanı sıra kulakta dolgunluk hissi, kulak çınlaması ve işitme kaybı şikayetleri de olmaktadır. Baş dönmesi atakları genellikle saatlerce sürmektedir. Özellikle işitme kaybı şikayeti olan hastaların acil olarak bir kulak burun boğaz uzmanına başvurmaları önerilmektedir. Hastalara atak döneminde ve atak aralarında farklı ilaç tedavileri verilir. Tedavinin gerekliliklerinden biri de tuz kısıtlamasıdır. İlaç tedavilerinden yarar görmeyen ve sık atak geçiren hastalarda kulak zarına tüp takılmasından denge sinirinin kesilmesine kadar birçok farklı cerrahi yöntem uygulanır. Stres bu hastaların şikayetlerini tetiklediği için kişilere stres kontrolü önerisinde bulunulur.
3. DENGE SİNİR İLTİHABI: Denge sinir iltihabı dengeden sorumlu sinirimiz olan vestibüler sinirin iltihabıdır. Hastalar ani başlayan şiddetli baş dönmesi ve bulantı-kusma şikayeti ile çoğunlukla acil servise başvururlar. Bu hastalar desteksiz yürüyemeyip gözlerini bile açmakta zorlanmaktadırlar. Altta yatan neden çoğunlukla birkaç hafta önce geçirilen bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Tedavide öncelikle ilaç tedavisi verilmekte ve iyileşme döneminde hastalara rehabilitasyon egzersizleri uygulanmaktadır.
4. KORONAVİRÜS: Özellikle Omicron B.A2 varyantında, hastalarda halsizlik şikayetinden 2-3 gün sonra baş dönmesi şikayeti de olabilmektedir. Bazen hastaların herhangi bir üst solunum yolu enfeksiyonu sorunu olmadan sadece baş dönmesi şikayeti ile bile hastaneye başvurdukları görülebilir.
5. KRONİK ORTA KULAK İLTİHABI VE LABİRENTİT: Kronik orta kulak iltihaplarında iç kulak ile orta kulak boşluğu arasında ‘fistül’ adı verilen iç kulak sıvı kaçağının olması halinde baş dönmesi şikayeti meydana gelebilir. Bu hastalarda tedavi cerrahidir. Ayrıca geçirilen bir viral enfeksiyon sonrası ‘labirentit’ denilen iç kulak iltihaplanması da görülebilir. Bu hastalar ilaç tedavisi ile iyileşebilse de hastalık nadiren kulakta işitme kaybı gibi kalıcı hasarlar bırakabilmektedir.
6. MİGREN: Migrende baş ağrısı öncesinde veya sonrasında baş dönmesi ile karşılaşılabilir. Bu hastalarda baş ve kulakta basınç ve dolgunluk hissi de yaşanabilir. Bunlar geçmişte ‘araç tutması’ şikayetinin sık saptandığı hastalardır. Migren tedavisi uygulanan hastalarda baş dönmesi de gerilemektedir. İlaç tedavisinden yarar görmeyen hastalara botoks tedavisi uygulanabilir.
7. NÖROLOJİK HASTALIKLAR: İnme, Multipl Skleroz (MS), tümörler gibi nörolojik hastalıklar baş dönmesi ile gelebilmektedir. İnmede, baş dönmesi yanında etkilenen beyin veya beyin sapı bölümüne bağlı ek şikayetler gerçekleşebilir. Tümörlerde ise hastalar genellikle hafif seyreden, uzun süreli dengesizlik şikayetinden yakınmaktadırlar. Tanı, yapılan nörolojik muayene ve görüntüleme ile konmaktadır.
8. SERVİKAL VERTİGO: Boyun kaynaklı problemler nedeniyle yaşanan baş dönmesidir. Bu sorunda hastalarda baş ve boyun ağrısı, kulak çınlaması, baş dönmesi, konsantrasyon problemleri görülmektedir. Tanı, denge testleri ve görüntülemeler ile konur.
9. SİSTEMİK VE METABOLİK HASTALIKLAR: Hipertansiyon ve aritmi gibi kalp hastalıkları, kansızlık, kontrolsüz şeker hastalığı ve otoimmün hastalıklar da dengesizlik şikayeti yapabilir.
10. İLAÇLAR: Kullanılan bazı ilaçlar, özellikle de ani kesilen depresyon ilaçları baş dönmesi şikayetine yol açabilir.
BAŞ DÖNMESİYLE İLGİLİ ÖNEMLİ NOKTALAR
* Baş dönmesi psikolojik olmayıp organik bir nedenden kaynaklanır.
* Baş dönmesinin doğru tedavisi doğru tanı koymaktan geçer.
* Hasta, denge testlerinin bulunduğu bir merkezde, baş dönmesi konusunda gerekli bilgi ve deneyimi olan bir hekime başvurmalıdır.
* Hasta sürekli doktoruyla iletişimde olmalı ve baş dönmesinin tekrarından korkmamalıdır.
