Bazı takviye edici gıdaların içinde yer alan anabolik steroidler farkında olmadan kullanıldığında sağlığı tehdit ediyor

Steroidler deyince genellikle kortizon ve kortizol türevleri ilaçlar kastediliyor. Kortizol, sağlıklı bireylerde böbrek üstü bezinden sentezlenen ve yaşam için “olmazsa olmaz” bir stres hormonu olarak tanımlanıyor. 1900’lü yılların ortasından itibaren sentetik türevleri birçok hastalık için kullanılmaya başlanıyor. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mazhar Müslüm Tuna konuyla ilgili değerlendirmesinde, “Bu ilaçlar en yaygın şekilde romatizmal hastalıklarda kullanılmakla birlikte klinisyenler tarafından alerjik hastalıklar, bazı kan hastalıkları ve otoimmun hastalıklar gibi sorunlarda da reçete ediliyor. Hipofiz ve böbreküstü bezlerinin yeterli çalışmadığı bazı hastalıklarda, vücutta yeterli üretilemeyen bu hormonu dışarıdan takviye olarak almak gerekiyor. Bu noktada hekim kontrolünde hayat boyu kullanılması gerekebiliyor. Burada önemli olan kullanılan ilacın dozu ve süresidir. Uygun doz ve kısa süreli kullanımlarında daha hafif yan etkiler beklenirken yüksek dozda ve uzun süreli kullanımda çok ağır komplikasyonlarla karşılaşabilir” diyor.

İKİ UCU KESKİN BIÇAK

Prof. Dr. Mazhar Müslüm Tuna’ya göre hastaların bu tarz ilaçları kesinlikle doktor kontrolünde kullanmaları gerekiyor. Yıllar önce kısa süreli başlanmış bir steroid ilacı ağrılarına iyi geldiği için bunları uzun yıllar reçetesiz olarak kullanan ve bu nedenle birçok sağlık sorunu yaşayan hastaları olduğuna dikkat çeken Tuna, “Unutmamak gerekir ki steroidler iki ucu keskin bıçak gibidir. Bir problemi düzeltirken başka bir organda veya sistemde hasara yol açma potansiyelleri çok yüksektir” diyor.

HANGİ SAĞLIK SORUNLARINA YOL AÇAR?

Steroidlerin, uygunsuz yüksek dozda ve uzun süreli kullanımda neredeyse tüm sistemler üzerinde olumsuz etki gösterdikleri belirtiliyor. Sık görülen yan etkiler; fazla kilo alımı, kan şekeri ve tansiyonda yükselme, deride incelme, kolay morarma, enfeksiyonlara yatkınlık, yara iyileşmesinde gecikme, kemik erimesi ve kırıklar, gastrit, peptik ülser, adet düzensizlikleri, ve infertilite olarak sıralanıyor. Çocukluk çağında uygunsuz doz ve sürede kullanıldığında büyüme gelişme geriliği, boy kısalığı ve gecikmiş puberte görülebiliyor.

STEROİD KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Steroid kullanırken en önemli şeyin tuz ve karbonhidrat tüketimini sınırlamak olduğu belirtiliyor. Bu ilaçların kullanıldığı süre boyunca tuzlu zeytin-peynir, salça, turşu, kuruyemiş, meyve suyu ve ekmek tüketimini mutlaka kısıtlamak gerekiyor. Aksi takdirde vücutta ödem, kilo alımı, tansiyon problemleri ve kan şekeri yükselmesi sorunlarıyla karşılaşılabiliyor. Kalsiyumdan ve proteinden zengin beslenme, kemik erimesine karşı kısmen koruma sağlayabileceği için ihmal edilmemesi büyük önem taşıyor. Egzersiz, insulin direncini azaltacağı, kilo kontrolü sağlayacağı ve kemik erimesine karşı koruyucu etkisi olduğu için düzenli yapılması öneriliyor. Diyabet, hipertansiyon, osteoporoz gibi hastalığı bulunan bireylerin diyet ve egzersizlerine daha fazla dikkat etmeleri gerekiyor.

GENÇLERİN HAYATLARI İLE OYNUYORLAR

Prof. Dr. Mazhar Müslüm Tuna, “Diğer önemli ve istismar edilen konu özellikle vücut geliştirmeye yönelik antrenman yapan kişiler arasında sık kullanılan ilaçlardan olan anabolik steroidlerdir. “Takviye edici gıda” olarak adlandırılan bazı ürünlerin içerisinde anabolik steroidler bulunmakta ve kişiler bunu farkında olmadan bilinçsizce tüketmektedir” diyor.

Anabolik steroidler, erkek cinsellik hormonuna (en bilineni testosteron) benzer kas kütlesi ve fiziksel güç artışı sağlayan performans artırıcı sentetik maddeler olarak tanımlanıyor.

Prof. Dr. Mazhar Müslüm Tuna, “Bu sentetik maddeler kısa sürede yoğun kas kütlesine ulaşmak isteyen kişiler tarafından sıklıkla suistimal ediliyor. Üzülerek söylüyorum ki bazı spor eğitmenleri veya daha önce bu ürünleri kullananlar, bireyleri bunları kullanmaya teşvik edebiliyor. Merdiven altı üretilen bu ürünlerden para kazanma amacı gençlerin sağlıkları ve hayatlarıyla oynanmasıyla sonuçlanabiliyor” diyerek tehlikeye dikkat çekiyor.

ANABOLİK STEROİDLERİN ZARARLARI NEDİR?

Testosteron benzeri bu ilaçların kullanımı halinde vücutta testosteron seviyesi çok yükselerek testislerde küçülme ve hormon üretiminde belirgin azalma meydana geliyor. Kişi bu ilaçları kullandığı sürede bunun önemini anlamasa da bıraktıktan sonra testosteron seviyesi hızla düştüğü için cinsel isteksizlik, depresyon ve kısırlık gibi çok sayıda sorunla karşılaşıyor. Bu durum kişiyi tekrar bu ürünleri kullanmaya ittiği için bir kısır döngü oluşuyor. Bu sorun çoğunlukla kendi başına çözülemediği için hekime başvurmak zorunda kalınıyor. Bazı bireylerde bu sorunların geri dönüşünün olmayabileceğine dikkat çekiliyor. Bunların dışında jinekomasti (erkeklerde meme dokusunda büyüme) akne, saç dökülmesi, sinirlilik, hipertansiyon ve kolesterol yüksekliği de görülebiliyor.