BES'i bozan 17 bin kaybeder, kredi çeken 3 bin lira faiz öder
Pandemi ile birlikte işyerleri kapanınca işsizlik de artmaya başladı. Önümüzdeki dönem de doğal olarak işsizlikte artış ve gelir düzeyinde ise düşüş bekleniyor. Bu nedenle zor durumda kalanlara ise nakit para lazım olabilecek. Türkiye'de yaklaşık 12 milyon kişinin Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) yatırımı bulunuyor. Zor durumda kalanlar da ilk iş olarak BES'i bozdurmaya yöneliyor. Ancak bir iki hesap yapınca özellikle faizlerin de çok düşük olması nedeniyle nakde ihtiyaç duyanların BES'i dondurup kredi çekmesi halinde fersah fersah karlı çıkacağı görülüyor. Sizler için BES fonunda 50 bin TL birikmiş bir kişinin fonu bozdurması halinde eline geçecek olan 38 bin 535 lirayı almak yerine fona dokunmadan bu tutarı kredi olarak çekmesi halinde ne kadarlık maliyete katlanacağını hesapladık. BES fonu bozulduğunda devlet katkısının kendisi ve getirisinde ciddi kayıp oluyor. Ayrıca vergi de var. Bir de gelecekteki potansiyel getiri kaybı da var tabii. Vatandaşın toplam kaybı 17 bin liraya ulaşıyor. Oysa eline geçen nakit oranında kredi çekerse ödeyeceği faiz sadece 2 bin 919 lirada kalıyor. Neredeyse 6 kat daha az. Rahim Ak'ın analizi
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) biraz bir çiçeği büyütmek veya askerlik gibi. Sabretmek gerekiyor. Sonuçta elinize hem biriktirdiğiniz para hem getirisi hem de devletin vaat ettiği sizin biriktirdiğiniz tutarın yüzde 25'i oranında katkı payı geçecek. Devlet katkı payının getirisinide unutmayalım. Ancak şu anda pandemi nedeniyle zor zamanlar yaşayan insanların varlığı kaçınılmaz. Henüz TÜİK rakamlarına yansımasa da çevremizde işsiz kalanları görüyoruz. Bundan sonraki süreçte belki biraz daha fazla olacak. Tüm dünya ülkeleri ile birlikte ekonomideki yavaşlama işsizlikte artış ve gelir düzeyinde azalmayı sağlayacak. Bu ise nakit ihtiyacını gündeme getiriyor veya önümüzdeki dönem getirecek. Türkiye'de Otomatik Katılım Sistemi (OKS) ile birlikte 12.2 milyon insanın 136 milyar liralık BES fonu birikmiş durumda. Nakit ihtiyacını olanlarise hemen dönüp BES fonlarına bakıyor.
6 KAT DAHA MALİYETLİ
Peki en küçük ihtiyaçta BES fonlarına el atmakyani fon bozdurmak doğru mu? Bazen defteri kalemi elimize alıp hesap yapmadan attığımız adamlar nedeniyle zarar edebiliyoruz. Hesap kitap yaptığımızda ise bambaşka bir gerçekle karşılaşabiliyoruz. İşte şimdi BES fonlarının bozdurulması durumunda veya kredi çekilmesi hallerinde neler olduğuna dair hesap kitap yapma zamanı.Sizin için gerçek bir BES yatırımcısından yola çıkarak yaptığımız hesaplamada gördük ki fon bozduranlar kredi çekenlere göre yaklaşık 6 kat daha çok zarar ediyor. Özellikle faiz oranlarının düşük olması nedeniyle şu anda nakit ihtiyacı duyanların BES fonunu bozdurduklarında katlanacakları maliyet kredi çekmesi halinde katlanacağı maliyetin yanına bile yaklaşmıyor. Bu nedenle uzun süredir birikim yapan bu yatırımın sonucunu bekleyenlerin deyim yerindeyse askerliğiniyakmamasında fayda var.
İŞTE GERÇEK BİR ÖRNEK
Meselenin tam olarak ortaya konulması için gerçek bir örnekten yola çıktık ve şu sonuçlarla karşılaştık: Bireysel Emeklilik Sistemi’nde 2 yıldır tasarruf yapan ve hesabındaki toplam birikimi 50.347 TL olan bir katılımcıyı ele alalım. Bu vatandaşın ödediği katkı payı 31.200 lira, bunun karşılığı devletin ona ödemeyi vaat ettiği katkı payı 7.800 lira düzeyinde. Bu vatandaşın ödediği katkı payının fonda değerlendirilmesi sonucu 9 bin 37 lira da getirisi bulunuyor. Devlet katkısının yani 7 bin 800 liranın getirisi de 2 bin 309 lira. Bu katılımcının sistemden bugün ayrılması halinde alabileceği net ayrılma tutarı sadece 38.535 TL ile sınırlı kalıyor. Çünkü vatandaş 3 yılını doldurmadığı için devlet katkısından hiç yararlanamıyor. Hem devlet katkısı hem getirisinden mahrum kalıyor. Ayrıca getirilerden kaynaklı 1.702 lira gelir vergisi de ödemek zorunda. Toplam kayıp 10 bin 109 liraya çıkıyor. Aynı katılımcının BES’te kalması halinde katılımcı katkı payı ödemesine 12 ay süre ile ara verse dahi (bu olanaklı ve hiç bir maliyeti yok) sistemde bulunan birikimi değer kazanmaya devam edeceği için ortalama5 bin 327 lira daha gelir elde edecek. Toplam birikimi 1 yıl sonra yaklaşık 55.500 TL’ye ulayacak.BES’teki bu tahmini birikim getirisi ile vazgeçilmeyen devlet katkısı ve gelir vergisi kazançları toplamı yaklaşık17.000 TLolacak. Oysa katılımcının BES’ten çıkmak yerine 38.535 TL’lik ihtiyaç kredisi kullanılması halinde, kredi için ödenecek masraf ve faiz tutarı toplamı2.919 TL'yi geçmeyecek.
3 BİN Mİ 15 BİN LİRA MI?
Başka bir örneğe daha bakalım. Bu kez vatandaşımız devlet katkısının bir miktarını almaya hak kazınmış olsun. Bireysel Emeklilik Sistemi’nde 3 yıldır tasarruf yapan ve hesabındaki toplam birikimi 50.528 TL olan aynı katılımcının, sistemden bugün ayrılması halinde alabileceği net ayrılma tutarı devlet katkısı ve gelir vergisi düşüldükten sonra 40.269 TL olacak. Sistemde 3 yıl kalanlar devlet katkısınıyüzde 15'ini hak ediyor. Katılımcının BES’ten çıkmak yerine 40.269 TL’lik ihtiyaç kredisi kullanılması halinde, kredi için ödenecek masraf ve faiz tutarı toplamı3.052 TL'de kalacak. BES’te kalması halinde katılımcı katkı payı ödemesine 12 ay süre ile ara verse dahi, sistemde bulunan birikimi değer kazanmaya devam edeceği için birikimi yaklaşık 55.700 TL’ye ulaşabilecek. BES’teki bu tahmini birikim getirisi ile devlet katkısı ve gelir vergisi kazançları toplamı yaklaşık15.000 TL'yi bulacak.
