Gaziantep ve Mardin'deki kazaların ardından kritik 3 soru
Cumartesi günü peş peşe gelen kazalar Türkiye'yi yasa boğdu. Katliam gibi kazalar neden oluyor? Otobüsler neden devriliyor? TIR'lar neden kontrolden çıkıyor? Nerede hata yapıyoruz? Esra Toptaş yazdı…
Türkiye hafta sonuna peş peşe gelen felaket haberleriyle başladı. Önce Gaziantep’te kaza yapan bir araca müdahale eden ambulans, itfaiye ve gazetecilerin aracına arkadan gelen bir otobüs çarptı; 15 kişi yaşamını yitirdi.
Bu acıyla sarsılmışken bu kez Mardin’den facia haberi geldi. Kontrolden çıkan TIR, 2 araca çarpıp takla attı. Bu kazaya müdahale sırasında da yine kontrolden çıkan başka bir TIR, kaza noktasına daldı, 20 kişi hayatını kaybetti.
Katliam gibi kazada 6’sı ağır 26 kişi yaralandı. Ardından Rize ve Afyonkarahisar’dan da art arda otobüslerin devrildiği kaza haberleri geldi.
Ne oluyor böyle? Otobüsler neden devriliyor? TIR’lar neden kontrolden çıkıyor? Nerede hata yapıyoruz? Ulaşım ve trafik uzmanı, aynı zamanda İBB Ulaşım ve Trafik Komisyonu Üyesi Suat Sarı’yla konuştum, bu soruları sordum. Suat Sarı, denetim eksikliğine dikkat çekti, hız sınırlayıcılarının, güvenlik önlemlerinin nasıl devre dışı bırakıldığını tek tek anlattı…
• Şehirlerarası otobüslerde 2004’den itibaren fabrika çıkışı 100km/h, kamyonlarda da 90km/h ayarlı hız sınırlayıcı düzenekler (Speed limitor) var. Fakat bu düzenekler merdiven altında devre dışı bırakılıyor.
• Uykusuzluk ve dalgınlık nedeniyle ortaya çıkabilecek arkadan çarpma kazalarını önlemek amacıyla 2016 yılı itibariyle şehirlerarası otobüs ve kamyonlarda fabrika çıkışı standart donanım olan ESP, AEBS ve LDW’yi içeren Elektronik Sürüş Destek Sistemindeki AEBS ve LDW’nin sinyal vermeden şerit değiştirilmesine izin vermediği gerekçesiyle, sürücü tarafından iptal ediliyor. Otobüs ve kamyonların güvenlik önlemleri imal edildikleri normlara aykırı olarak devre dışı bırakılıyor. Ve bu denetlenmiyor, araç muayenesinde de ‘hafif kusur’ sayılıyor.
• Şehirlerarası otobüsler üç şeritli otoyolda en sağ şeritte ve 100km/h hızı aşmadan gitmeleri gerekirken sürekli ikinci şeritten ve önlerinde bir araba veya otobüs varsa da üçüncü şeritten solluyorlar. Hızları en az 120km/h.
• Kamyonlar üç şeritli otoyolda en sağ şeritte ve 90km/h hızı aşmamaları gerekirken birinci şeridin yanı sıra ikinci şeridi kesintisiz kullanıyor.
• Otoyollarda takip mesafesi (gidilen hızın yarısı metre cinsinden) kuralına uyulmuyor.
• 1.7.2022’de otoyollarda otomobillere hız artışı kararı iptal edilmeli.
• Otoyollarda hız, şerit disiplini ve takip mesafesi denetimleri yapılmalı.
• Araç servisleri, denetim, kayıt ve sorumluluk altına alınmalı, merdiven altı önlenmeli.
• UAB araç muayene kusurlar tablosu gözden geçirilmeli ve noksanlar giderilmeli.
• Elektronik Sürüş Destek Sistemi (ESP/AEBS/LDW) iptali önlenmeli.
• Hız sınırlayıcılar kamyonlarda 90km/h, otobüslerde 100km/h’a ayarlanmalı.
• Zannediyoruz ki otoyol yaparsak kazalar azalır. Otoyolların niteliği çok önemli. Avrupa’da otoyol işletmecisinin kurmak zorunda olduğu şoför dinlenme yerleri var. Bizim otoyollarımızda da olmalı.
• Otoyollarda takip mesafesini kontrol eden sistemlerin olması lazım.
• Acil durum müdahale yönetimi eğitiminin ne denli önemli olduğu Gaziantep ve Mardin’deki kazalarda ortaya çıktı. Kazanın ardından ilk gelen yardım ekibinin yola uyarıcılar koyması gerekli. Arkadan gelen araçların uyarılması hayati önem taşıyor.
• Şehirlerarası otobüslerle ilgili alınacak en önemli tedbirlerin başında da lisans sınırı geliyor. Önüne gelenin otobüs firması kurması engellenmeli. Standartlar getirilmeli, lisans sınırı mutlaka olmalı.
• Mardin’de 2 TIR’ın peş peşe neden olduğu faciada da frenlerin patladığı söyleniyor. Teknik olarak böyle bir şey yok. Fren patladı deyip geçiştiriliyor. Neden bakımsızlık, sorumsuzluktur.
