Bir devin batış hikayesi

Bir zamanlar dünyanın en büyük otomotiv şirketi olan ABD'li General Motors (GM), iflasın eşiğine geldi.

ABD'nin ekonomik gücü ve dinamizmini temsil eden GM, 1908'de William C. Durant tarafından kuruldu. Şirketin uzun süre patronluğunu yapan Alfred P. Sloan, GM'yi kurumsal bir simge haline getirdi.

Merkezi, ABD otomotiv şirketlerinin kalbi sayılan Detroit'de bulunan GM, 34 ülkede otomobil ve kamyon üretiyor, 244 bin 500 kişiyi istihdam ediyor ve 140 ülkede araç satıp servis olanağı sağlıyor.

Bünyesinde Buick, Cadillac, Chevrolet, GMC, GM Daewoo, Holden, HUMMER, Opel, Pontiac, Saab, Saturn, Vauxhall ve Wuling gibi markaları bulunduran GM, geçen yıl 8,35 milyon adet otomobil ve kamyon sattı.

ABD şirketin en büyük piyasası olurken, ABD'yi Çin, Brezilya, İngiltere, Kanada, Rusya ve Almanya takip ediyor. GM grubuna bağlı ''OnStar'' araç güvenliği ve bilgi servisleri açısından sanayi lideri konumunda bulunuyor.

Güney Kore'de GM Daewoo'un çoğunluk hissedarı olan Fostering Global Partnerships and Consumer RelationshipsGM, güç aktarım üniteleri üretiyor ve Japonya'da Suzuki ve Isuzu ile işbirliği yapıyor.

Chrysler, Daimler, BMW ve Toyota ile ileri teknoloji alanında işbirliği yapan GM, Toyota, Suzuki, Çin'den Shanghai Automotive Industry, Rusya'dan AVTOVAZ ve Renault gibi birçok otomotiv üreticisi ile de ortak araç üretiyor.

1980'LERDEN BU YANA PİYASA DEĞERİ DÜŞÜYOR

Küresel ekonomik krizin araç satışlarına darbe vurduğu GM, aslında 1980'lerden bu yana pazar payını kaybediyor.

Geçen yıl 30 milyar dolar kaybeden şirket, yüksek üretim maliyetlerinin yanı sıra kredi piyasaları ve tüketici harcamalarındaki çöküşle iflasa sürüklendi. GM, ayrıca, tüketiciler yakıt tasarruflu araçları tercih etmeye başlarken, fazla yakıt tüketen araçları üretmekten vazgeçme konusunda da yavaş davrandı.

Geçen yıl GM'den daha fazla araç satan Japon otomobil üreticisi Toyota, 77 yıldır ilk kez GM'yi tahtından etti. GM, bugüne kadar 20 milyar dolarlık devlet yardımı aldı.

GM'nin Avrupa birimine bağlı Opel şirketinin gelecekte Avusturya ve Kanada ortaklığıyla kurulan Magna International şirketi tarafından devralınması konusunda da anlaşma sağladı. Alman hükümeti anlaşma gereği, Opel'i desteklemek amacıyla Magna'ya 1,5 milyar avro kredi verecek.

CHAPTER 11 (İFLAS KORUMA) SÜRECİ

GM'deki üst düzey yöneticiler, hukuki gözetim altında tamamen yeniden yapılanma için son hazırlıklarını yapıyorlar.

''Chapter 11'' olarak adlandırılan iflas koruma (iflasın ertelenmesi) başvurusunda bulunacak GM, bu süreçte başarısız olursa Lehman Brothers ile telekom devi WorldCom'un çökmesinden sonra ABD tarihinde iflas eden 3. büyük şirket olacak.

ABD'de iflas koruma hükümlerine göre, iflas korumasına başvuran ve bu kararı aldıran şirket, tüm maddi yükümlülüklerini mahkeme garantisi altında ertelerken, faaliyetlerini yeniden yapılandırarak düzlüğe çıkma fırsatı yakalıyor. İflas koruması altındaki şirketin kaderini İflas Mahkemesi'nin aldığı kararlar belirliyor. İflas koruması şirketlere borçlarını ertelemek, işçi çıkarmak veya ücretleri düşürmek gibi birçok avantajı da beraberinde getiriyor.

GM, iflas koruma başvurusuyla 90 gün içerisinde ''başarılı bir yeniden başlangıç yapmak için önünde kalan son engelleri temizlemeyi'' amaçlıyor.

''Yeni'' GM, iş planını uygulamak için ''eski'' GM'nin varlıklarının neredeyse tamamını alacak ve hükümet GM'ye verdiği kredilerin büyük bölümünden feragat edecek.

ABD Hazinesi, iflas koruma sürecinde GM'ye yaklaşık 30,1 milyar dolar kredi verecek. Hazine'nin daha sonra GM'ye ek yardım sağlaması beklenmiyor. ABD hükümeti GM'nin 8,8 milyar dolar tutarındaki borcunu üstlenecek ve daha fazla kredi desteği karşılığında yeni GM'in yaklaşık yüzde 60 hissesini ve imtiyazlı hissesini devralacak.

Kanada ve Ontario hükümetleri de GM ve yeni GM'ye 9,5 milyar dolar borç verecek, 1,7 milyar dolar borcunun yanı sıra yeni GM'den imtiyazlı hisse ve yüzde 12 oranında hisse alacak. Kanada hükümetinin bir yönetici seçme hakkı olacak.

''Yeni'' GM, Birleşik Otomotiv İşçileri Sendikası üyesi emeklilerin sağlık harcamalarını karşılayacak ''Gönüllü Personel Yardım Sandığı'' (VEBA) kuracak. VEBA, yeni GM'nin yüzde 17,5 hissesini alacak ve VEBA'ya ek olarak yüzde 2,5 hisse verilmesi garanti edilecek. VEBA, oy hakkına sahip olmayan pasif rol biçilen bir yönetici seçecek.

ABD Hazinesi'nin ise yönetici atama hakkı olacak.

Saatlik çalışan işçiler ile maaşlı işçilerin emekli aylıkları yeni GM'ye transfer edilecek. Çalışanların maaşları, ücretleri ve diğer ödemeleri iflas koruma sürecinde ödenecek.

GM iflas korumada, küresel işgücünün yüzde 34'ünü temsil eden 21 bin kişiyi işten çıkarmayı ve bayi sayısını da 2 bin 600'e düşürmeyi planlıyor.

ABD'de Chevrolet, Cadillac, Buick ve GMC markalarına odaklanmayı planlayan GM, yıl sonunda aşamalı olarak Pontiac markasını üretimden kaldırmayı amaçlıyor.

Bu arada Geçici Hissedarlar Komitesi sözcüsü Elliot Sloane, GM'nin hisselerinin yüzde 54'ünü temsil eden yatırımcıların, teminatsız hisseleri karşılığı yeni oluşturulan şirkette yüzde 10 hisse değişimi ve daha sonra daha fazla hisse verilmesinin garanti edilmesi konusunda anlaşıldığını bildirdi.

UAW ise geçen hafta tasarruf tedbirleri uygulamayı kabul etti.