Tebligat kanunu değişiyor

Adalet Bakanlığı'nın hazırladığı Tebligat kanununda değişiklik yapılmasına dair kanun tasarısı meclisin görüşüne sunuldu.

Tasarıda dünyada ve ülkemizde yaşanan sosyal, ekonomik ve teknolojik gelişim ve değişmelere paralel olarak yeni bir "Tebligat Kanunu" hazırlanarak yürürlüğe konulması öngörüldü.

Ülkemizde resmî işlemlerde ve özellikle de yargı alanında, tebligatla ilgili problemler önemli bir yer işgal etmektedir. Tebligat, yargılamada, temelini Anayasada ve insan haklarında bulan adil yargılanma hakkı, onun devamı niteliğindeki hukukî dinlenilme hakkı, bu çerçevede kişinin kendisi ile ilgili yargılamadan haberdar olma ve bilgilenme hakkıyla doğrudan ilgilidir. Tebligattaki yanlışlık, eksiklik ve usûlsüzlük adil yargılanma hakkı ihlâline kadar varacak sonuçlar doğurabilecektir. Tebligatın bir yandan güvenli ve doğru şekilde yapılması, diğer yandan da mümkün olan en kısa sürede, en ucuz ve en basit şekilde yapılması gereklidir. Bu hassas denge tüm tebligat işlemlerinde gözetilmeli, gerek yapılacak kanunî düzenlemelerde gerekse uygulamada mutlaka göz önünde tutulmalıdır. Ancak, ne kadar ideal düzenleme yapılırsa yapılsın, bu konuda uygulamacıların bilgileri, tutumları ve eğitimleri önemlidir. Bu açıdan ilgililerin bu konudaki hassasiyeti, Tebligat Kanunu uygulamasının başarısında özel öneme sahiptir.

Yukarıda belirtilen amaçları sağlamak ve ortaya çıkan sorunların önüne geçmek, bir yandan da zaman içindeki gelişmelere intibakı sağlamak ve bu gelişmelerden yararlanmak üzere 11/02/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanununda bazı değişiklikler ve yeniden düzenlemeler yapılmıştır.

Bu değişikliklerin başında, tebligat çıkartmaya yetkili mercilerin, konuyla ilgili mevzuattaki değişikliklere paralel şekilde yeniden düzenlenmesi gelmektedir.

Kanun Tasarısında uygulamada yaşanan sorunları önleyebilecek en önemli değişiklik, 25/04/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununda kabul edilen “adres kayıt sistemi”nin Tebligat Kanununa intibakının sağlanmasıdır. Madde gerekçelerinde de belirtildiği üzere, yapılan bu değişikliklerle, tebligat bakımından büyük kolaylık sağlanacak; zaman, emek ve para kaybı önlenecek; şikâyetler önemli ölçüde giderilmiş olacaktır. Hatta bu yolla, bazen on-onbeş tebligatla dahi sonuç elde edilemeyen durumlarda, (ilânen tebligatın gerektirdiği istisnaî haller hariç) en fazla iki veya üç tebligatla sorun çözülebilecektir. Her tebligatın yargılamada birkaç aylık sürenin kaybına sebebiyet verdiği düşünülürse, bunun sağlayacağı yararın, hem ekonomik hem de yargılamaya sağladığı katkı bakımından önemi açıktır. Adres kayıt sistemi esas alınarak bir çok maddede değişiklik yapılmış ve yenilikler getirilmiştir. Buna uygun olarak, uygulamada sıklıkla başvurulan Kanunun 35 inci maddesi kapsamındaki tebligat da gerçek ve tüzel kişiler bakımından yeniden düzenlenmiştir. Bu değişikliklerle, özellikle adil yargılamadaki makul süre unsurunun gerçekleşmesine önemli katkı sağlanacak, diğer yandan da tebligatın güvenli bir adrese yapılması imkânı doğacaktır.

Kanun Tasarısındaki diğer bir değişiklik ve yenilik ise, kural olarak ihtiyarî şekilde elektronik posta yoluyla tebligat imkânının getirilmesi ve bununla bağlantılı olarak klasik ilânen tebligat yanında elektronik ilânen tebligatın da kabul edilmesidir.

Yurt dışındaki Türk vatandaşlarına yapılacak tebligatlarda da daha basit ve kolay bir yol kabul edilmiş, bu yönde değişiklikler gerçekleştirilmiştir.

Ayrıca, Kanun Tasarısında uygulamada yerleşmiş olan ancak tam olarak kanunî temeli bulunmayan, mahkeme veya savcılık kalemlerinde yapılan doğrudan tebligatla ilgili kanunî düzenleme yapılmakta ve bu tebligatın usûlü belirtilmektedir.