Katarlıların Türkiye'ye yoğun ilgisi sürüyor
Qatar Investment Authority, Güney Koreli SK HoldCo'nun hisselerini satın alarak Avrasya Tüneli'nin ortağı oldu. Son 10 yılda Katarlılar Türkiye'nin sağlık, gıda, finans, perakende, turizm ve savunma alanlarında faaliyet gösteren pek çok önemli firmasına ortak oldu. İşte Katarlı firmaların Türkiye'deki yatırımlarının kısa tarihi...
Katar Yatırım Fonu (Qatar Investment Authority-QIA), Avrasya Tüneli’nin yüzde 50 ortağı olan Güney Koreli SK HoldCo Pte. Ltd.’nin bir kısım hissesini alıp Avrasya Tüneli’ne ortak oldu. Söz konusu ortaklığı yatırım bedeli ve pay oranı henüz açıklanmadı.
Bu yatırım, sağlıktan medyaya finanstan altyapı projelerine pek çok alanda ortaklığı bulunan Katar sermayesinin Türkiye'ye olan ilgisinin artarak devam ettiğini ortaya koydu.
2020'DE YATIRIMLAR ZİRVE YAPTI
Merkez Bankası verilerine göre Katarlıların yatırımları anlamlı seviyede 2008 yılında başlarken, yatırımlar 2015'ten sonra hızla arttı.
Katarlıların Türkiye'deki doğrudan yatırım stoku 2016'da 4.9 milyar dolar, 2017'de 5.6 milyar dolar, 2018'de 6.2 milyar dolar, 2019'da ise 22 milyar doları buldu. 2020'de 33 milyar dolara yaklaşarak rekor kırarken geçen yıl 10.4 milyar dolara geriledi.
Katarlıların son 21 yıldaki Türkiye'ye doğrudan yatırımlarının seyri:
Katar sermayesinin önemli yatırımları arasında ilklerden birisi Memorial Sağlık Grubu'ndaki ortaklık olmuştu. 2010 yılında Qatar First Investment Bank Grubun yüzde 20'sine ortak oldu. 2018'de ise bu ortaklıktan ayrıldı.
2013 yılında Katar'ın ilk özel bankası The Commercial Bank, Alternatif Bank'ın yüzde 75'ini satın aldı. 3 yıl sonra sahiplik oranı yüzde 100'e çıktı.
Katar Kraliyet Ailesi mensubu Şeyh Nasser Ahmed Ali Al-Sani 2010 yılında Marmaris'teki 180 odalı Munamar Hotel'i 15 milyon dolara satın aldı. Al-Sani, 2015'te de aynı bölgedeki Kontes Beach Hotel'i 7 milyon Euro bedelle satın aldı.
BMC'DE YÜZDE 49 PAY
Haziran 2014'te BMC'nin sahibi olan ES Mali Yatırım ve Danışmanlık sermayesinin yüzde 191 artırılarak 300 milyon liraya çıkardı. Katar Silahlı Kuvvetleri Endüstri Komitesi yaklaşık 150 milyon lira ile bu sermaye artırımınakatıldı. Böylece Katarlıların BMC'deki payı yüzde 49 oldu.
FİNANSBANK'A 2.7 MİLYAR EURO
2015'te Qatar National Bank (QNB), National Bank Of Greece'in Finansbank'taki yüzde 99.8'lik payını 2.7 milyar Euro'ya satın aldı. Türkiye'de finans alanında yatırım yapan bir başka Katarlı firma ise QInvest olmuştu. 2016'da QInvest, portföy yönetim şirketi ErgoPortföy'ü satın aldı.
BOYNER'LE ORTAKLIK
2015 yılında ayrıca Katarlı yatırım fonu Mayhoola Boyner Grubu'nun yüzde 30.7'sine 885 milyon liralık bedelle ortak oldu. 2 yıl sonra Mayhoola 173 milyon dolara şirketin yüzde 12'lik payını daha satın aldı. 2019'da taraflar firmanın portföylerini ayırarak ortaklıklarını sonlandırma kararı aldı. Yapılan anlaşma neticesinde Beymen ile Network'ün çatı şirketi AY Marka'nın yüzde 97'si Mayhoola'da kaldı.
DIGITURK'UN SAHİBİ OLDU
2016'da ise Katarlı BeIN Sports, Digiturk'ü satın aldı. O dönem medyada satış bedelinin 1 milyar dolar olduğu iddia edilse de rakamla ilgili herhangi bir resmi açıklama yapılmadı. Digiturk 2013'te Çukurova Holding'den TMSF yönetimine geçmişti.
GIDA VE TURİZME GİRDİLER
2017 yılında ise en önemli Katar yatırımlarından birisi gıda alanında geldi. Katar Holding'in yüzde 40 ortağı olduğu TBQ Foods Banvit'in yüzde 79.5'ini aldı.
2018'de Katarlı Al Sraiya ve Venture Capital, tatlı zinciri MADO'yu Lüksemburg'da kurulu Turkish Cafe Company S.A.R.L adlı firma üzerinden aldı.
2019'da Seba İnşaat, Karaköy ve Dolapdere'deki iki otelinin toplam 93 milyon Euro'yasatışı konusunda Katarlı Al Rayyan Tourism Investment Company (Artic) ile anlaştı.
İSTİNYE PARK'A ORTAK OLDU
2020 yılında Qatar Holding LLC, İstinye Park'a ortak oldu. Söz konusu ortaklığın detayları kamuoyuyla paylaşılmadı. 2020'de ayrıca Ortadoğu Antalya Liman İşletmeleri AŞ'nin tek kontrolü Katarlı QTerminals'A geçti.
BORSA İSTANBUL'UN YÜZDE 10'UNU ALDI
2020 sonunda ise Türkiye Varlık Fonu (TVF) Borsa İstanbul'un yüzde 10'unun Katar Yatırım Otoritesi'ne (QIA) 200 milyon dolara satıldığını duyurdu. 26 Kasım'da TVF ve QIA arasında mutabakat anlaşması imzalanmıştı. İşlem bedeli, Borsa İstanbul’un 2 milyar dolarlık toplam sermaye değeri üzerinden belirlendi
QIA'in gıda yatırımlarından sorumlu şirketi Hassad Food Company de aynı yıl Tiryaki Agro'nun, organik gıda ve yem üretiminin yanı sıra satışı alanında da faaliyet gösteren iştiraki Sunrise Foods'da azınlık ortağı oldu.
Bu yıl mayıs ayında Anadolu Grubu Holding, bünyesindeki McDonald's Türkiye'yi Katarlı Boheme Investment şirketine 54.5 milyon dolara sattı
100 MİLYON EURO'YA YALI
Katarlıların Türkiye'de bunun yanında önemli gayrimenkul yatırımları da bulunuyor. 2015 yılında Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani'nin kayınpederi Mana Ash Al-Hajri Erbilgin Yalısı'nı 2015'te 100 milyon Euro'ya satın aldı. O dönem söz konusu yalı dünyanın en pahalı 4. evi olmuştu.
