Mevsimlerin oluşumu - Mevsimler nasıl oluşur ve neye bağlıdır?

Dünya’nın Güneş etrafında dönmesi ve Dünya’nın sahip olduğu eksen eğikliği neticesinde oluşan mevsimlerin her biri farklı iklim koşullarını beraberinde getirmektedir. Peki, mevsimlerin oluşma sebebi nedir? Mevsimler Dünya’nın hangi hareketi sonucu oluşurlar? İşte, tüm detaylar…

Mevsimler Dünya’nın Hangi Hareketi Sonucu Oluşurlar?

Dünya’nın, kendi ekseni etrafında dönmesi ve Güneş’in etrafında dönmesi olacak şekilde iki temel hareketi bulunmaktadır ve bu iki hareketin her biri de farklı sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Bu yazımızın konusu olan mevsimler de Dünya’nın Güneş etrafından dönmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Dünya’nın Güneş’in etrafında dönmesi, güneşten alınan ısı miktarı ve ışık sürelerinin farklı olmasına; bu farklılıklar da farklı iklim özellikleri gösteren mevsimlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Mevsimler Nasıl Oluşur?

Mevsimlerin oluşma sebebi nedir diye sorulduğunda verilecek cevap Dünya’nın eksen eğikliği ve Dünya’nın Güneş ‘in etrafında dönme hareketi olacaktır. Dünya’nın sahip olduğu bu eksen eğikliği sebebiyle Güneş’e göre farklı bir açıda döner ve bu durumda Dünya’ya ulaşan ısı ve ışık miktarlarının farklı olmasına neden olur. İşte, ısı ve ışık miktarında meydana gelen bu farklılık mevsimlerin oluşmasının ana sebebidir.

Güneşin etrafında 365 gün boyunca dönen Dünya’nın bu eğik duruşu, Güneş’ten gelen ısının ve ışığın farklı açılarla Dünya’ya düşmesine sebep olur. Bu sebeple yaz aylarında Kuzey yarımküre Güneş’e daha yakın bir pozisyonda olduğu için daha sıcak, Güney yarımküre ise daha uzak olduğu için daha soğuk günler geçirir. Aynı anda iki yarımkürede farklı mevsimlerin görülmesinin sebebi de tam olarak budur. Özetle; yılın aynı zamanı Kuzey yarımkürede yaz yaşanırken Güney yarımkürede kış yaşanması, Dünya’nın eksen eğikliğinin bir sonucudur.

Mevsimlerin Oluşumu

Dünyanın bu eksen eğikliği ve Güneş’in etrafındaki yıllık hareketi, dört özel günü ve bu günlere bağlı olarak mevsimlerin oluşmasını ortaya koymaktadır. Şimdi gelin, bu tarihlerin neler olduğuna hep birlikte göz atalım:

21 Mart (İlkbahar Ekinoksu)

Güneş ışınlarının her iki yarımküreye de eşit açılarla geldiği bu tarihin özellikleri şunlardır:

Bu tarihte güneş ışınları Ekvator’a dik gelmektedir.

Tüm dünyada gece ile gündüz süreleri eşittir ve bu duruma ekinoks adı verilmektedir.

Aydınlanma çemberinin kutup noktalarından geçtiği bu tarihte Kuzey yarımkürede ilkbahar; Güney yarımkürede ise sonbahar mevsimi başlar.

21 Haziran (Yaz Solstisi)

Bu tarihte, Dünya’nın eksen eğikliği sebebiyle Kuzey yarımküre Güneş’e daha yakın bir konumdadır. 21 Haziran’ın özellikleri ise şu şekildedir:

Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik açı ile gelir.

Ekvator’dan kuzeye doğru gidildikçe gündüzler uzar, geceler ise kısalır.

21 Haziran tarihi Kuzey yarımkürede yaz, Güney yarımkürede ise kış mevsimin başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

23 Eylül (Sonbahar Ekinoksu)

Tıpkı 21 Mart gibi bu tarihte de Güneş ışınlarının Ekvator üzerine dik açıyla düşer.

Tüm dünyada gece ile gündüz süreleri birbirine eşittir.

23 Eylül tarihi, Kuzey yarımkürede sonbahar, Güney yarımkürede ise ilk bahar mevsiminin başlangıcı olarak kabul edilmektedir.

21 Aralık (Kış Solstisi)

Bu tarihte Dünya’nın eğsen eğikliği nedeniyle Güney yarımküre Güneş’e dönüktür.

Güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne dik açıyla gelir.

Ekvator’dan güneye gidildikçe gündüzler uzar ve geceler kısalır.

21 Aralık tarihi Güney yarımkürede Yaz, Kuzey yarımkürede ise kış mevsimin başlangıcı olarak kabul edilmektedir.