Mehmet Rüştü Birlik’in 50 yılı aşkın süredir üzerinde çalıştığı araştırması nihayet ete kemiğe bürünerek kitabevlerinin raflarındaki yerini aldı. Ailelerle birebir görüşen Birlik’in kitabında, Milas’ta 20. yüzyıldan günümüze uzanan lakaplar ve bu lakapların ilginç öyküleri yer alıyor.
Milas’ın belleğinde iz bırakan aile lakapları, hem kökenleri hem de taşıdıkları anlamlarla okurun karşısına çıkıyor.
Çalışma; "Öğretmen ve Öğrencilere Hikâye", "Lakap Örnekleriyle Milas: Hayıtlı Mahallesi’ndeki Osmanlı Dönemi Tarihi Mezar Taşı Kitabeleri", "Lakap Örnekleriyle Milas: Kabristanlığı’nın Girişindeki Osmanlı Dönemi Tarihi Mezar Taşı Kitabeleri", "Lakap Nedir?", "Milas’ta 20. Yüzyıla Sarkan Lakaplar", "Milas Aile Lakapları" ve "Görsel Arşiv Kaynaklarında Milas" başlıklarından oluşuyor.
Sözlükte, “Bir kimseye veya bir aileye, kendi adından ayrı olarak sonradan takılan ve o kimsenin ya da ailenin bir özelliğinden kaynaklanan ad” biçiminde tanımlanır.
Lakaplar, kişiyi kendi adından ayrı olarak tanıtan, sonradan konan ve belirgin bir özelliği gösteren adlardır. Genel ahlaka aykırı olmaması ve ilgili kişinin belli bir çevrede bu lakapla tanınması şartıyla ad olarak da kullanılabilir.
TAKMA AD İLE LAKAPLARIN AYRILDIĞI YER
Lakap, bir kişiye, aileye ya da sülaleye herhangi bir özelliğinden dolayı başkalarınca takılır; kişi kendine lakap vermez. Takma ad ise kişi tarafından seçilir, alınır ve kullanılır.
GELENEK SOYADI KANUNU SONRASINDA DA SÜRÜYOR
1934’te Soyadı Kanunu’nun çıkması bile, Anadolu’nun her yerinde olduğu gibi Milas’ta da lakapların önemini zayıflatmamış; lakapla tanıma ve tanıtma geleneği sürmüştür. Lakaplar aile bireyleri için bir kimlik niteliği taşır. Kimi lakaplar ailenin ününü simgeler, kimileri aile fertlerinden birinin davranışları sonucunda ortaya çıkar. Bazıları ise ailenin Milas’a geliş yeri, mesleği ile fiziksel ya da ruhsal özellikleri hakkında ipuçları verir. Çoğunlukla baba adları ve meslekler lakap olarak kullanılmıştır.
KİMLİĞE AĞIRLIK KATIYOR
Lakaplar, kişinin çevresince iyi tanındığını gösterir; yerleşmiş bir kişilik duygusunu pekiştirir ve geldiği isme ağırlık katar.
Milas'ta 20. Yüzyıla Sarkan LÂKAPLAR VE ÖYKÜLERİ, Mehmet Rüştü Birlik, Erguvan Yayınları.
