Prof. Dr. İbrahim Özden Kaboğlu'ndan 'seçim tarihi' tartışmaları yorumu

Başta seçim tarihi tartışmaları olmak üzere "Kararı Cumhurbaşkanı alırsa yeniden aday olabilecek mi?" şeklindeki soruları yanıtlayan Prof. Dr. İbrahim Özden Kaboğlu, şunları kaydetti:

14 MAYIS 2023'TE YAPILACAK SEÇİM ERKEN SEÇİM Mİ?

18 Haziran'da yapılmayan seçim için ya Cumhurbaşkanı ya da Meclis karar almalı. Fakat bu kararın da bir gerekçeye dayandırılması gerekiyor. 360 milletvekili diyebilir ki; "Seçimleri yenileyelim. Çünkü halkın sorunlarına yeni parlamento çoğunluğu ile çözüm bulalım. Bu parlamento artık sorunları çözemiyor." Cumhurbaşkanı'na seçimlerin yenilenmesine ilişkin karar verme yetkisini tanıyan 2017'deki Anayasa değişikliğine göre "Bir kriz olmalı, sistemin tıkanıklığının giderilmesi için halka gidilmeli" diyor. Ne oldu da hep 18 Haziran'da öngörülen Anayasal süre 1 ay 4 gün öne alınıyor? Bu aslında Anayasa'nın 116. Maddesi'nde tanınan seçimlerin yenilenmesinin yetkisinin kötüye kullanılması olur. Her ne kadar Anayasa böyle bir yetkiyi sağlıyorsa da bunun 14 Mayıs için kullanılması açıkça bu yetkinin kötüye kullanılmasıdır.

CUMHURBAŞKANI TEKRAR ADAY OLABİLİR Mİ? CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'IN İKİNCİ DÖNEMİ Mİ YOKSA ÜÇÜNCÜ DÖNEMİ Mİ OLACAK?

Cumhurbaşkanı ikinci döneminde görevi başındadır. Çünkü Anayasa'nın 101. Maddesi'nin ikinci fıkrası 2007'de "halk tarafından seçilmesini" öngören madde daha sonra değiştirilmediği ve 2017'de Anayasa değişikliklerini yürürlüğe koyan seçimde de buna ilişkin bir istisna görülmediği için Cumhurbaşkanı Erdoğan ilk olarak 2014; ikinci olarak 2018'de seçilmiştir. Yani şu anda ikinci kez görev başındadır. Anayasa'nın 116. Maddesi'nin üçüncü fıkrasına göre aynı kişinin üçüncü kez aday olması için ki bu fıkra buna olanak tanıyor. İstisnai bir kapıdır. Ve bu kapının açılması kolay değildir. Meclis'te 360 vekil el kaldırır da "seçimler yenilensin" derse aday olabilir. Eğer "Meclis tarafından hemen şimdi seçim kararı alalım denirse" bu hala uygun bir yoldur.

6 NİSAN 2022'DE KABUL EDİLEN YENİ SEÇİM KANUNU MU UYGULANACAK? YOKSA ESKİ SEÇİM KANUNU İLE Mİ SANDIĞA GİDİLECEK?

Sandık 8 Nisan'da kurulursa yenisi uygulanacak, 5 Nisan'da kurulursa eskisi uygulanacağı görüşü var. Ama ikinci ve daha güçlü görüş; sandığın kurulduğu gün değil seçim takviminin başladığı günü esas alıyor. Çünkü seçim süreci bir bütündür. 18 Haziran'dan 14 Mayıs'a alınmasının nedeni nedir? Sandığı lehime değiştireyim demektir. Benim görüşüm Anayasa Mahkemesi'nin 2019'daki kararında olduğu gibi seçim kararının alındığı gün eğer 7 Nisan öncesine rastlıyorsa o zaman eski kanun uygulanacak demektir.

SEÇİM TAKVİMİ 90 GÜNLÜK, 60 GÜN MÜ?

Milletvekilliği seçim kanununa göre 90 gündür. Bu kanun 1987'de değiştirildi ve zaman içinde pek çok hükmü değiştirilse de 90 gün olayı aynı şekilde devam ediyor. Sonra yapılan düzenlemede ise "Seçimi Cumhurbaşkanı ya da Meclis yenileyebilir" diyor. Ama Cumhurbaşkanı yenilediği zaman ayrıca 60 gün olacağı konusunda açık ve ona özgü kayıt olmadığına göre o zaman bazılarının söylediği gibi "Önceki kuralla sonraki çatıştığında sonraki kural geçerlidir" burada geçerli olmaz. Çünkü önceki kuralla sonraki kural çatışmıyor.