Yumurtalık kanseri nedir?

Yeşilçam'ın ünlü oyuncusu Bahar Öztan'a yumurtalık kanseri kondu. Ameliyat olan Öztan, 21 günde bir kemoterapi gördüğünü açıkladı. Peki, yumurtalık kanseri nedir? evreleri nelerdir? yumurtalık kanseri tehisi konulan kişi ne yapmalı? İşte yumurtalık kanseri hakkında bilinmesi gerekenler...

Doktorunuzdan over (yumurtalık) kanseri olduğunuzu duyduğunuz andan itibaren kendi içinizde büyük bir mücadele ve yolculuğa başlarsınız. Bu hastalıkla yalnız başınıza savaşırken, sizin dışınızda aynı tanıyı alan binlerce başka kadın olduğunu bilmek yardımcı olacaktır. Bütün bu kadınlar gibi sizin de over kanseri hakkında birçok sorunuz olacaktır.

Over kanseri nedir?

Over kanseri kadın yumurtalıklarından köken alan bunun için de halk arasında yumurtalık kanseri olarak tanınan bir kanser türüdür. Yumurtalıklar kadında çoğalma organı olarak görev yaparlar, heray yumurta üretmelerinin yanısıra kadınlık hormonları olan estrogen ve progesteronun üretiminden de sorumludurlar. Normalde vücudumuzdaki hücreler bölünerek çoğalırlar ve böylece ölen hücrelerin yerine yenilerinin oluşması ve görev yapması sağlanır. Ancak normal hücreler kanser hücrelerine dönüşürse, bölünen hücreler kontrollarını kaybederek daha hızlı ve anormal şekilde çoğalmaya başlarki bu da tümör denilen, halk arasında ur olarak da isimlendirilen kitlelerin oluşmasına neden olur. Bu kitleler komşu oldukları diğer organlar üzerine fiziki bası yapıp işlevlerini bozabilecekleri gibi, ana tümör kitlesinden kopan parçaların vücudun diğer bölgelerine yayılması ile tıp dilinde metastaz denilen yeni tümörlerin oluşması da mümkün olabilir.

Erken teşhis mümkün mü?

Over kanserinin henüz yeni olduğu safhalarda belli belirsiz ve geçici şikayetlere neden olması nedeniyle genellikle hastalar tarafından önemsenmez. Daha ileri safhalarda tümörün büyümesi ve kalın bağırsak üstüne baskı yapması kabızlık yada ishal gibi sikayetlere yolaçar. Karın ağrısı ve şişliği, dolgunluk hissi, bulantı kusma, gaz, ve bacak ağrısı gibi diğer şikayetlerde görülür. Over kanseri normal kadın doğum muayenesinde tanınamayabilir, zira doktorun dikkatini sadece büyümüş bir yumurtalık çekebilir. Over kanseri hücreleri tarafından üretilen bir protein olan CA125 kandan bakılabilir ve yüksek seviyeleri over tümörünü belileyebilir. Bunun yanında vajinadan yada karından yapılan ultrason yada tomografi tetkikleriyle de overdeki anormallikleri saptamak mümkün olabilir.Ancak over kanseri tanısının tam olarak konması için tek yol biopsidir, buda doktorun tümörden aldığı örneğin patolojik olarak mikroskop altında incelenmesi ile yapılır.

Over kanserinin evreleri

Eğer Over kanseri tanısı aldıysanız, kanserin yumurtalığınızdan dışarı sıçrayıp sıçramadığını belirlemek önemlidir. Doktorlar bu yayılımın derecesini evrelere ayırarak yaparlar, bu işleme de evreleme adı verilir. Over kanseri Evre 1’den (erken evre), Evre 4’e (ileri evre) kadar olan dört basamaklı bir evrelemeyle sınıflanır. Over kanserinin tedavisi ve bu tedaviden beklenen başarı oranı bulunduğunuz evre ile ilişkilidir. Evreleme işlemi cerrahi olarak karın boşluğu içinin incelenmesi ve overlerden ve çevre dokudan alınan örneklerin tümör açısından incelenmesi ile yapılır. Over kanserinin evreleri şu şekildedir:

Evre 1: Kanser bir yada heriki overdedir ama over içinde sınırlıdır.

Evre 1a: Kanser bir overinizdedir, ve over içinde sınırlıdır.

Evre 1b: Kanser heriki overinizdedir, ancak hala overler içinde sınırlıdır.

Evre 1c: Kanser bir yada iki overdedir, ama kanser over sınırı dışına da çıkmıştır, over üstündeki bir tümöral kist patlamıştır, yada karın içindeki sıvıda kanser hücreleri bulunmuştur.

Evre 2: Kanser pelvis denilen ve leğen kemiklerince çevrilen bölgedeki diğer organlara sıçramıştır.

Evre 2a: Kanser rahime, tüplere yada herikisine birden yayılmıştır.

Evre 2b: Kanser mesane yada kalın bağırsağa yayılmıştır.

Evre 2c: Kanser 2a ve 2b deki yayılımların herhangibirisini yapmıştır ayrıca da; kanser over sınırı dışına da çıkmıştır, over üstündeki bir tümöral kist patlamıştır, yada karın içindeki sıvıda kanser hücreleri bulunmuştur.

Evre 3: Kanser karın içine yayılmıştır yada lenf bezlerini tutmuştur.

Evre 3a: Kanser hücreleri karın içine yayılmıştır ama sadece çıplak gözle görülemeyecek ancak mikroskopta görülebilecek kadar küçük odaklar halindedir.

Evre 3b: Kanser hücreleri karın içine yayılmıştır ama büyüklükleri 2 santimetreden küçüktür.

Evre 3c: Kanser hücreleri karın içine yayılmıştır ve 2 santimetreden büyüktürler yada lenf bezlerinede sıçramıştır, yada bu iki şart birden mevcuttur.

Evre 4: Kanser karaciğer, akciğer yada diğer uzak organlara da sıçramıştır.

Benimle ilgilenecek doktor ve ekibini nasıl seçeceğim?

Sizin hastalığınızla mücadeleyi yürütecek insanların hepsi bir orkestra ise jinekolojik onkolojistiniz bu orkestranın şefidir. Jinekolojik onkolojist Kadın Doğum uzmanı olduktan sonra üreme organlarının kanserlerinini tedavisyle ilgili bir üst eğitim almış olan cerrahınızdır. Dolayısıyla bu orkestrayı yöneten doktorunuzu seçerken sadece hastalığınızı tedavi edebilecek olmasını değil, kişiliğini ve sizin ihtiyaç ve isteklerinize yanıt verebilecek olmasınıda gözönünde bulundurmalısınız.

Bu takımda başka kimler yer alır?

Bu ekipteki diğer elemanlar ise şunlardır: medikal onkoloji uzmanı (dahiliye uzmanı olduktan sonra kanser tedavisi konusunda bir üst eğitim almış kişi), radrasyon onkolojisi uzmanı (kanserin ışın tedavisi yoluyla iyileştirilmesiyle uğraşan uzman), kanser tedavisi konusunda tecrübeli ve eğitimli hemşire, sosyal hizmet uzmanları, fizyoterapi uzmanı, ve dietisyen.

Doktorunuzu seçerken dikkat etmeniz gerekenler:

Doktorun sizin hastalığınızın tedavis konusundaki tecrübesi,

Doktorunuzun diğer doktorlar ve hastalar içindeki saygınlığı ve popülaritesi.

Doktorunuzla aranızdaki iletişimin kalitesi,

Doktorunuzun ihtiyacınız olduğunda erişilebilir olup olmaması,

Doktorunuzun size bir hastası olmanız dışında da insan olarak da saygı gösterip göstermemesi,

Doktorunuzun çalışma ortamının size itici yada katlanılmaz gelip gelmediği,

Doktorunuzun çalıştığı hastanenin hastalığınızın tedavis konusunda bilinen bir hastane olup olmadığı.

DOKTOR KONTROLLERİNE HAZIRLANMAK

Kanser olduğunuzu öğrenmek zihninizin içinde fırtınalara, uçuşan sorulara, korkulara ve şüphelere yol açacaktır. Bu soru, korku ve şüphelerin hepsini biranda çözmek mümkün olmasa da doktorunuzla ve ekibin diğer elemanlarıyla konuşmak çözüme doğru atılmış önemli bir adım olacaktır. Bu yüzden dürüst, açıksözlü ve anlaşılır bir biçimde düşüncelerinizi ekiple paylaşın, iyi bir dinleyici ve öğrenci olmanız gerektiğini de unutmayın. Sağlık ekibinizle olan iletişimin iki taraflı olması gerektiğini unutmayın. Kanser hastalarının çoğu kendilerini tedavi edebilmek için çalışan ekiple dürüst ve sağlıklı bir iletişim içine girmelerinin kendilerine daha fazla huzur ve güven sağladığını ve rahat ettiklerini ifade etmektedirler.

SAĞLIK EKİBİYLE AÇIK BİR DİALOG KURMAK

* Tecrübeli, nazik, hoşlandığınız bir insan karakterine sahip, siz istiyorsanız ailenizi de tedavinin içinde tutacak, ve size zaman ayrıabilecek bir doktorunuz olsun.

* Doktorunuzla görüşmeden önce sorularınızı bir kağıda not edin.

* En önemli sorunuzu önce sorun.

* Bazı sorularınızın yanıtları sizi üzebilir, dolayısıyla gerçekten yanıtı duymaya hazır olduğunuz soruları sorun.

* Bütün sorularınızın yanıtlarını alma hakkınız vardır, çok fazla teknik içerikli yanıtları kabul etmeyin açıklama isteyin.

* İmkanınız varsa hastalığınız ve sorularınız hakkında önceden okuyun ( İnternet yada tıp kütüphaneleri, sağlık ansiklopedileri).

* Yanınızda görevi sadece dinlemek olan bir yakınınız olsun, hatta bir ses alma cihazı bile daha sonra aldığınız yanıtları tekrrar dinleyebilmek için yararlı olabilir.

ORGANİZE OLUN

Over kanseri hakkında öğreneceğiniz çok şey var, bu yüzden, planlı ve programlı olun:

Bir defter tutun, yapılacaklar listesi tutun, tedavi planınızı ve randevularınızı kayda geçirin.

SEÇENEKLERİNİZİ ANLAYIN

Tanınızı anladığınızdan emin olun:

Eğer kendinizi tanınızı anlamamış hissediyorsanız, doktorunuzla tekrar bir görüşme isteyin. Temel şeyleri anlamadıysanız bundan sonraki gelişmeleri hiç anlayamazsınız. Doktorunuzun söylediklerini tam anladığınızdan emin olun, yanlış anlamalara yer bırakmayın. Unutmayın sorularınızı sormak ve yanıtlarını istemek en doğal hakkınızdır. Doktorunuza sorabileceğiniz ve sıkça sorulan sorular şunlardır:

Bana over kanserini anlatırmısınız.

Bütün over kanserleri aynımıdır?

Evreleme nedir, benim evrem nedir?

Başka testler yapılacak mı?

Bu hastalık vücudumun hangi bölgelerini etkilemiş?

Tedavi seçeneklerin neler?

Benim için en uygun tedavi seçeneği ne? Bu seçenek en son ve hastalığıma ve evreme en etkili tedavi şekli mi?

Daha önce benim hastalığım ve evremden hastalarınız oldu mu?

Klinik çalışma nedir? Şu anda yürütülen ve over kanserine yenilik getirmesini beklediğiniz bir çalışma var mı? Nasıl ulaşabilirim?

Tedavim ne sıklıkla ve ne kadar sürede yapılacak?

Alternatif yada tamamlayıcı tedviler öneriyormusunuz?

Tedavimin ne kadara mal olacağını ve bana yük getirp getirmeyeceğini öğrenebilirmiyim?

Tedavinin yan etkileri olacak mı? Bunlarla nasıl başa çıkabilirim?

Çalışabilecekmiyim, çalışacaksam günlük normal çalışma ve işlerime ne zaman dönebilirim?

Ekzersiz yapabilecekmiyim? Cinsel hayatımı devam ettirebilecekmiyim?

Herhangibir diet uygulamam gerekecek mi?

Kaynak: Türk Jinekolojik Onkoloji Derneği